روانشناسی روابط عاطفی در دنیای مجازی

روانشناسی روابط عاطفی در دنیای مجازی

روانشناسی روابط عاطفی در دنیای مجازی، وقتی صحبت از روانشناسی عشق مجازی و مسائلی که مربوط به دنیایی غیر از پیرامونی که در آن قرار گرفته ایم، میشود. احساس میکنیم از واقعیتی صحبت میکنیم که خیلی هم واقعی به نظر نمیرسد.

از این رو عشق های مجازی که روندی غیر واقعی و ماحصل تجربه ایی غیر ملموس هستند. تولید ذهن خلاق هر فردی میتواند باشد.

به این ترتیب افراد بواسطه بودن در دنیای مجازی دلبسته فردی میشوند که هیچ آشنایی حقیقی با او ندارند. آنها تنها و صرفا از طریق دیالوگ هایی از راه دور، نوشتن پیامک و یا دیدن عکس هایی که خود فرد انتخاب کرده است، تحت تاثیر قرار میگیرند.

نقش ادراک در رابطه و عشق مجازى

آیا می‌توانیم در رابطه مجازی وجود مشکل را به همان سرعتی تشخیص دهیم که در رابطه غیرمجازی تشخیص می‌دهیم؟ برخلاف دنیای واقعی، در دنیای مجازی برای کسب اطلاعات تنها امکان استفاده از حس بینایی‌مان را داریم آن هم به مقدار کم، چون امکان بهره‌گیری از برداشت‌های ناشی از تعامل غیرکلامی را هم نداریم.

کلمه‌های تایپ‌شده، عکس یا آواتاری از طرف مقابل یا ویدئویی از شخصی که مقابل دوربین نشسته است، تنها داده‌های ماست. البته هنگام تماشای ویدئو حس شنوایی‌مان هم به‌کار می‌افتد. اما بخش عمده رابطه مجازی را واژه‌ها تشکیل می‌دهند.

در رابطه مجازی درکی از فرومون یک‌دیگر نداریم، نمی‌توانیم از تماس چشمی، زبان بدن یا لحن و قدرت صدای‌مان استفاده کنیم. نمی‌فهمیم دست‌دادن با طرف مقابل یا کنار او راه رفتن چه حسی دارد.

حقیقت رابطه‌ مجازی

احساسات و واکنش‌هایی که در رابطه‌ آنلاین تجربه می‌کنیم متعلق به خود ماست و نه هیچ کس دیگری است! اگر صادقانه به آن‌چه از طرف مقابل دریافت می‌کنیم بنگریم. متوجه می‌شویم بخش عمده آن بازتابی از خود ماست. به عبارتی، مشکلاتی که در ارتباطات مجازی با آن‌ها روبه‌رو می‌شویم. به مشکلات، نگرانی‌ها و الگوهای نادرست فکری خود ما اشاره دارند.

مخاطرات روابط مجازی

باید سعی کرد در این نوع روابط مرزی گذاشت تا دو طرف آسیب نبینند. مراقب طرز تفکر “فقط یک نگاه” باشید. به دلایل روشنی تشخیص ارتباط عاطفی آنلاین از ارتباط عاطفی فیزیکی دشوارتر است.

خطری که کاربران اینترنتی را تهدید می‌کند این است که اگرچه ما هرروزه اعمال قانونی زیادی را با اینترنت انجام می‌دهیم. ولی می‌توانیم به راحتی با تصاویر و نوشته‌ها از مسیر منحرف شویم. تنها با کلیک بر روی یک لینک وسوسه انگیز که رنگین و برجسته بر روی صفحه پدیدار می‌شود. و توسط وبسایت‌هایی که خودشان را برای کسب و کار شما مشتاق نشان می‌دهند تهیه شده است، از مسیر خارج می‌شویم.

برخی از افراد از اینترنت به منظور روبه رو شدن با رفتارهای جنسی که هیچ گاه جرات رویارویی با آن را در دنیای خارج از دنیای مجازی نداشته‌اند، استفاده می‌کنند.

این موضوع با عنوان ننگ اجتماعی شرح داده شده است. زیرا تحقیقات نشان می‌دهد. که فعالیت‌هایی از جمله تماشای فیلم‌های پورن و دستیابی به هرگونه موارد جنسی به صورت آنلاین، کمتر از لحاظ اجتماعی محکوم می‌شود.

فعالیت‌های جنسی مجازی به ویژه در چارچوب رابطه می‌توانند بسیار خطرناک و آسیب‌زا باشند. بیشتر افرادی که به منظور ارضای نیازهای جنسی خود به اینترنت روی می‌آورند از ضرر آن چشم‌پوشی می‌کنند. و همیشه توجیه “فقط یک نگاه” را به همراه دارند. اما در حقیقت آن‌ها به دنبال تماشای فیلم‌های پورن نیستند. بلکه در دنیای مجازی به دنبال مخاطب خاص خود می‌گردند.

اینترنت و افزایش ارتباط قلبی

نلسون و سالاوو بیان کرده‌اند که ارتباط مجازی می‌تواند منجر به روابط عاطفی شود حتی اگرهر دو مخاطب با یک‌دیگر ملاقات حضوری نداشته باشند. به این ارتباط، ارتباط قلبی نیز گفته می‌شود. آن‌ها چنین شرح داده‌اند که به دلیل ایجاد وابستگی میان مخاطبین، ارتباطات عاطفی می‌توانند. رویه خطرناکی را به سمت ارتباطات فیزیکی در پیش بگیرند.

کاربران اینترنت خطرات ناشی از ارتباطات عاطفی را به جان می‌خرند. یک تحقیق نشان داده است. که رفتارهای آنلاینی که بیشتر به دید خیانت به آن‌ها می‌نگرند. شامل رابطه جنسی آنلاین، قرارهای آنلاین، سایر رفتارهای جنسی و وابستگی‌های عاطفی است.

انواع و نقش مکانیزم های دفاعی در رابطه مجازی

برای درک بهتر، به بررسی برخی مشکلات رایج رابطه ی اینترنتی، انواع رفتارها و فرایندهای روان شناختی ای که در روابط مجازی به کار می بریم، می پردازیم. «مکانیزم دفاعی» یکی از آنهاست. فرقی نمی کند دنیای واقعی باشد. یا مجازی، ما مکانیزم های دفاعی موردعلاقه مان را داریم.

تجربه نشان می دهد برخی از این مکانیزم ها بیشتر در دنیای مجازی به کار می روند. حتی من هم پس از تحصیل در رشته روانشناسی و جامعه شناسی و با سابقه ی سال ها مشاوره، به تمامی در برابر این مکانیزم های دفاعی ایمن نیستم؛ فقط من ممکن است هنگام استفاده از این مکانیزم ها کمی خودآگاه باشم.

۱. فرافکنی

به بیان ساده، فرافکنی یعنی تحمیل کردن احساسات غیرقابل پذیرش خودمان به دیگران؛ احساسات، افکار یا باورهایی که معمولا نسبت شان را با خودمان انکار می کنیم. ما معمولا به سختی فرافکنی را در خودمان تشخیص می دهیم. مگر اینکه موشکافانه و البته کاملا صادقانه خود را ارزیابی کنیم. در دنیای بدون چهره ی اینترنت این کار ساده تر است چون طرف مقابل به سختی می تواند مچ مان را بگیرد!

۲. کمال گرایی و بی ارزش کردن (دوپاره سازی)

در این فرایند فرد میل شدیدی به سیاه و سفید دیدن آدم ها و چیزها دارد؛ چیزی یا کسی یا خوب مطلق است یا بد مطلق! در کمال گرایی نمی توانیم فرد را به عنوان انسانی با ویژگی های مثبت و منفی ببینیم.

فقط ويژگی های مثبت او را می بینیم. در سوی مقابل در حالت بی ارزش کردن، تنها ویژگی های منفی فرد به چشم مان می آید. اما در واقعیت همه ی ما ویژگی های مثبت و منفی را با هم داریم.

در دوپاره سازی فرد باور دارد او به طور ذاتی بد و دیگران به طور ذاتی خوب هستند. به عبارتی درحالی که فرد جایگاه دیگران را بسیار والا می داند، خودش را بی ارزش می پندارد.

در حالت وارونه، فرد از هر حرف و عمل دیگران ایراد می گیرد و خودش را بالاتر از دیگران می داند. دیگران بدند و او نمونه ی یکتای نیکی! در دنیای مجازی آدم ها طوری خودشان را معرفی می کنند. که گویی سراپا خوبی اند و راهی برای به چالش کشیدن افراد و بحث در این باره نیست.

در دنیای واقعی ما دیر یا زود متوجه می شویم که زبان بدن و اعمال آدم ها با حرف هایشان همخوانی دارد یا نه. در دنیای اینترنت چنین امکانی نداریم. افراد به سادگی خود را پشت صفحه ی نمایش پنهان می کنند. و تا زمانی که خودشان از عیب ها و ویژگی های ناخوشایندشان نگویند، راهی برای شناسایی آنها نداریم.

۳. جا به جایی

جا به جایی تعریف ساده ای دارد و به سادگی قابل تشخیص است. حتما برایتان پیش آمده که پس از یک روز کاری شلوغ و اعصاب خُردکن، در خانه دادوفریاد راه بیندازید! این مکانیزم دفاعی جا به جایی است.

به جای اینکه از کسی یا چیزی که سر کار آزارمان داده است، دلخور باشیم. نقطه ی تمرکز خود را به سمت چیزها یا افراد دیگری تغییر می دهیم. این گونه بخشی از احساسات منفی و ناخوشایندمان را تخلیه می کنیم. این در دنیای مجازی بسیار رایج است.

جا به جایی درمورد احساسات مثبت هم رخ می دهد. به طور مثال فردی که نمی تواند در دنیای واقعی رک و راست حرف دلش را بزند. ممکن است در دنیای مجازی احساساتش را به سادگی بروز بدهد.

۴. انحراف شناختی

انحراف شناختی انواع بسیاری دارد که اساس اغلب آنها افکار یا سبک فکری اغراق آمیز است. به برخی از انواع انحراف شناختی و نمونه های آن در دنیای مجازی توجه کنید:

نتیجه گیری عجولانه- «به نظری که درباره ی مقاله اش دادم توجهی نکرد، پس از من خوشش نمیاد!»
کلیت بخشی اغراق آمیز – «همه ی وبلاگ نویس های هندی کلاهبردارند.»
شخصی سازی – «گوگل درخواست من رو برای تبلیغ با ادسنس رد کرد. یعنی از سبک نوشتن من خوشش نیومده…»
توجیه احساسی – «احساس گناه می کنم، پس حتما آدم بدی ام!»

۵. والایش

این مکانیزم دفاعی مثبت در دنیای وب تقویت می شود. والایش به معنی بهره بردن از احساسات منفی برای انجام کاری مثبت است.

مانند اینکه خشم مان را برای نوشتن متنی جذاب و قدرتمند در دفاع از آزادی به کار بگیریم. نوشتن درباره ی احساسات و نگرانی هایمان در وبلاگ، خلق ویدئو و کارهای هنری و کمک به دیگران با اشتراک گذاری نوشته هایتان درباره ی مشکلاتی که پشت سر گذاشته اید، نمونه هایی از والایش هستند.

نکات مثبت و منفی عشق مجازی

کافی است کمی از وقت تان را در اینترنت صرف کنید. تا هم نکات مثبت و هم نکات منفی آن را تأیید کنید. اینترنت درحالی که امکان ارتباط سریع را در سطحی گسترده فراهم کرده است. در کنار مزیت های چشمگیرش در زمینه ی روابط بشری، عیب هایی هم دارد. در ادامه برخی از این مزیت ها و عیب ها را می خوانید. شاید شما هم بتوانید نمونه های دیگری به این فهرست اضافه کنید.

مزیت های رابطه و عشق مجازی

امکان آشنایی با افرادی که شانس ملاقات با آنها را پیش از این هرگز نداشتیم.
اگر اعتماد به نفس نداریم، لکنت زبان داریم یا گاهی زبان مان می گیرد. در اینترنت هیچ کدام آشکار نمی شوند. بنابراین می تواند به تقویت اعتماد به نفس کمک کند.
چون باید بنویسیم، بهتر درباره ی ایده ها و درونیات مان فکر می کنیم.
امکان ویرایش چندباره ی گفته هایمان را داریم.
اگر خوب می نویسیم، احتمالا بهتر از دنیای واقعی می توانیم خودمان را معرفی کنیم و جلوه دهیم.
اشکالات رابطه و عشق مجازی
بیشتر وقت ها واقعیت ها برای مان مهم نیست. مثلا در دنیای واقعی وقتی با همکارمان مشکل پیدا می کنیم. پیگیری می کنیم تا ببینیم آیا مشکل شخصی دارد. اما در دنیای مجازی به ندرت چنین کاری می کنیم. آدم ها اغلب باور دارند می توانند به راحتی طرف مقابل را با دیگری جایگزین کنند.

ممکن است ما عادت داشته باشیم از حرکات بدن، نشانه های فیزیکی و تماس چشمی بسیار استفاده کنیم. چنین امکانی در ارتباط آنلاین وجود ندارد. شکلک ها و ایموجی ها کمی به انتقال روشن تر پیام کمک می کنند. اما هیچ چیز جای لبخند حقیقی یا دیدن چهره ی غمگین افراد را نمی گیرد.
بدون نشانه های فیزیکی، ممکن است به راحتی فریب بخوریم.
احتمال اینکه دیگران برداشت نادرستی از نوشته های ما داشته باشند، بسیار زیاد است.
معمولا آدم ها با رابطه ی کلامی و زبانی بهتر از نوشتار خود را معرفی می کنند.