-
اضطراب اجتماعی چیست؟
اضطراب اجتماعی یک مفهوم ترکیبی است که از دو جزء اضطراب و اجتماعی ترکیب شده است. واژه اضطراب به حالت روانی و عاطفی اشاره دارد، که ممکن است از یک احساس ناراحتی کوچک به ترس یا وحشت حاد ادامه یابد. واژه اجتماعی به درمیان جمع بودن اشاره دارد. وضعیتهایی مانند صحبت در جمع رفتن به جلسه امتحان و رستوران، نوشتن در مقابل دیگران، حضور در جلسات عمومی، حضور در اماکن عمومی و صحبت با تلفن نمونهای از قرار گرفتن در وضعیتهای گوناگون اجتماعی است. اضطراب اجتماعی نتیجه ای است از نوعی ارزیابی شخصی از موقعیتهای مختلف اجتماعی.
فردی که دچار اضطراب اجتماعی است هیچ گونه تمایل به آغاز ارتباط با دیگران ندارد و با احساسی از ترس و مقاومت غیر معقول، از هر موقعیتی که ممکن است، در معرض داوری دیگران قرار گیرد، اجتناب میورزد
فردی که دچار اضطراب اجتماعی است هیچ گونه تمایل به آغاز ارتباط با دیگران ندارد و با احساسی از ترس و مقاومت غیر معقول، از هر موقعیتی که ممکن است، در معرض داوری دیگران قرار گیرد، اجتناب میورزد. برداشت یا تصور شخص از این که احتمال دارد شخصیت او مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد، میتواند واقعی یا خیالی باشد، در واقع شخصی که به شدت دچار اضطراب اجتماعی است، تصور میکند در هر موقعیت یا شرایط اجتماعی، فرد با افرادی به محض مواجه شدن با او رفتار و شخصیتش را مورد نقادی و ارزیابی قرار خواهد داد و یا ممکن است و طوری رفتار کند که مورد تحقیر دیگران واقع شود و در فشار و درد سر قرار گیرد، هنگامی که چنین اضطرابی بر فرد مستولی شود اعتماد به نفس وی کاهش مییابد، قدرت نگرش واقع بینانه و برقراری ارتباط متقابل با دیگران به حداقل میرسد و احساس تنش یا ناتوانی در تنش زدایی، افسردگی، ناآرامی و بیقراری، گریز از ارتباطات معمول اجتماعی و دل مشغولیهای مفرط، شخصیت فرد را فرا میگیرد.
-
درمان اضطراب اجتماعی
آخرین تحقیقات نشان داده که درمان رفتاری- شناختی بصورت فردی یا گروهی در درمان اضطراب اجتماعی موثر است. هدف این روش تغییر الگوهای فکری و واکنشهای فیزیکی فرد در موقعیتهای اضطراب زای اجتماعی است. با وجود اینکه این روشها امروزه به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد بسیاری از مبتلایان به اضطراب شدید اجتماعی معتقدند این روشها در موارد شدیدتر به تنهایی تاثیرگذار نیست و درمانهای دارویی معمولاً نتایج بهتری به دنبال دارد.
البته درمانهای گیاهی بسیاری نیز در اضطراب اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است که مسلما دریافت این نوع درمانها مستلزم مراجعه نزد متخصص طب سنتی می باشد.
در درمانهای شناختی و رفتاری سعی بر آن است که به فرد آموخته شود :
فکرهای منفی که ترس از اجتماع را در شما بر میانگیزد را از خود دور کنید.
هیچ کس به طور کامل طرد نمیشود و هیچ کس به طور مطلق مورد پذیرش جامعه نیست. خوبی و بدی و زشتی و زیبایی مکمل یکدیگرند. هر که روی زمین زیبایی را زیبا بداند زشتی را درست میکند هر که بداند که خوبی خوب است، بدی را نمی آفریند. پس زیبایی ذهن و فکر ما هستند . مورد لطف یا قهر گرفتن یک امر طبیعی است پس نترسید و با حضور در مکانهای عمومی جلسات و مهمانیهای فامیلی از بودن با دیگران لذت ببرید.
در تمامی موارد آرامش تان را حفظ کنید . یکی از دلایل ترس اجتماع ترس از افتادن در دام درگیریهای بیدلیل است. آرام باشید آرام آرم. سعی کنید خود و دیگران را بشناسید. شناختن دیگران هوشمندی است و شناخت خود فرزانگی. با شناختن دیگران میتوانید از خوبی آنها بهرهمند گردید. اما این کار زمانی میسر است که رفتار خونسرد و معقولانه داشته باشید.
واژه اضطراب به حالت روانی و عاطفی اشاره دارد، که ممکن است از یک احساس ناراحتی کوچک به ترس یا وحشت حاد ادامه یابد
ضمن اینکه سعی کنید:
نگرش هایتان را اصلاح کنید
این کار را میتوان در دو عرصه انجام داد. تغییر انتظارات غیر واقعگرانه از خودتان؛ تغییر اداراک تحریف شده خودتان، مبنی بر این که اگر کامل نباشید شما را سرزنش خواهند کرد. تمرین کنید افکار خود منتقدانه از خودتان را جانشین افکار حمایت کنندهتری از خودتان سازید. مثلا به خودتان بگویید: ” وقتی کسی مرتکب اشتباهی میشود، اکثرا میتوانند از عهده اشتباه خود برآیند “،” چقدر خوب بود اگر اوضاع به نحو دیگری پیش میرفت، ولی هنوز که دنیا به آخر نرسیده ” ،” هیچ کس کامل نیست، من هم همین طور.”
برای بنای مهارتهای اجتماعی با گامهای کوچک و منطقی شروع کنید.
با افرادی که روبه رو میشوید، با لبخند و تکان دادن سر سلام کنید. با اطرافیان خود مانند همکلاسیهای، همکار و یا حتی یک فرد غریبه در اتوبوس و مترو و … که در نزدیکی شماست، دربارة موضوعاتی مانند وضعیت آب دو هوا، شرایط اجتماعی، موضوعات آزاد و …صحبت کوتاهی کنید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که محیط های استرس زا برای شما آشناتر شوند و صحبت با افراد برای شما طبیعی تر جلوه کند. شرکت در انجمن و گروههای مورد علاقه تان را در نظر بگیرید. هیچ چیز نمی تواند بهتر از کارکردن با یکدیگر در طرحی مشترک ، به شناخت افراد از یکدیگر کمک کند.
درمانهای گیاهی بسیاری نیز در اضطراب اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است که مسلما دریافت این نوع درمانها مستلزم مراجعه نزد متخصص طب سنتی می باشد.
اظهار نظر کنید
با صدایی نسبتا بلند صحبت کنید و نگران نباشید از این که گفته شما کمی تکراری وی ا خسته کننده باشد. در ارتباطات امروزی تماس چشمی، عنصری ضروری در گفتگو محسوب میشود. در گفتگو، حالت بدنی هوشیاری و آرام از حالت خشک و غیر منعطف خوشایندتر است .
موضوعی برای گفتن داشته باشید. ازرویدادهای جاری و اخبار جامعه مطلع شوید. اگر شماعلاقهای تخصصی نسبت به موضوعی دارید،درباره آن صحبت کنید، به طوری که هم مبتدیان و هم متخصصان بتوانند گفتههای شما را درک کنند.
شنوندهای مشتاق باشید.
از دیگران پرسشهای باز پاسخ بپرسید، یعنی پرسشهایی که نتوان با گفتن بله یا خیر بدان پاسخ داد. پرسشهای باز پاسخ با کلماتی مانند ” چرا، چگونه، چی، کی “شروع میشود. به کسانی که میشناسید سلام کنید. در موقعیتهای اجتماعی، به افرادی که به نظر خجالتی میرسند، نزدیک شوید.
تمرین کنید
از هرفرصتی که پیش میآید، برای بهبود مهارتهای اجتماعی تان بهره بگیرید.
-
مهارت های ده گانه
خودآگاهی
خودآگاهی ، توانایی شناخت و آگاهی از خصوصیات ، نقاط ضعف و قدرت ، خواسته ها ، ترس و انزجار است. رشد خودآگاهی به فرد کمک می کند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه و این معمولا پیش شرط ضروری روابط اجتماعی و روابط بین فردی مؤثر و همدلانه است.
همدلی
همدلی یعنی اینکه فرد بتواند زندگی دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد درک کند. همدلی به فرد کمک می کند تا بتوانند انسانهای دیگر را حتی وقتی با آنها متفاوت است بپذیرد و به آنها احترام گذارد. همدلی روابط اجتماعی را بهبود می بخشد و به ایجار رفتارهای حمایت کننده و پذیرنده ، نسبت به انسان های دیگر منجر می شود.
ارتباط مؤثر
این توانایی به فرد کمک می کند تا بتواند کلامی و غیر کلامی و مناسب با فرهنگ ، جامعه و موقعیت، خود را بیان کند بدین معنی که فرد بتواندنظرها ، عقاید ، خواسته ها ، نیازها و هیجان های خود را ابراز و به هنگام نیاز بتواند از دیگران درخواست کمک و راهنمایی نماید. مهارت تقاضای کمک و راهنمایی از دیگران ، در مواقع ضروری، از عوامل مهم یک رابطه سالم است.
روابط بین فردی
این توانایی به ایجاد روابط بین فردی مثبت و مؤثر فرد با انسانهای دیگر کمک می کند. یکی از این موارد ، توانایی ایجاد روابط دوستانه است.که در سلامت روانی و اجتماعی ، روابط گرم خانوادگی ، به عنوان یک منبع مهم روابط اجتماعی ناسالم نقش بسیار مهمی دارد.
تصمیم گیری
این توانایی به فرد کمک می کند تا به نحو مؤثرتری در مورد مسائل تصمیم گیری نماید. اگر کودکان و نوجوانان بتوانند فعالانه در مورد اعمالشان تصمیم گیری کنند ، جوانب مختلف انتخاب را بررسی و پیامد هر انتخاب را ارزیابی کنند ، مسلما در سطوح بالاتر بهداشت روانی قرار خواهند گرفت.
حل مسأله
این توانایی فرد را قادر می سازد تا به طور مؤثرتری مسائل زندگی را حل نماید . مسائل مهم زندگی چنانچه حل نشده باقی بمانند ، استرس روانی ایجاد می کنند که به فشار جسمی منجر می شود.
تفکر خلاق
این نوع تفکر هم به مسأله و هم به تصمیم گیری های مناسب کمک می کند . با استفاده از این نوع تفکر ، راه حلهای مختلف مسأله و پیامدهای هر یک از آنها بررسی می شوند . این مهارت ، فرد را قادر می سازد تا مسائل را از ورای تجارب مستقیم خود را دریابد و حتی زمانی که مشکلی وجود ندارد و تصمیم گیری خاصی مطرح نیست ، با سازگاری و انعطاف بیشتر به زندگی روزمره بپردازد.
تفکر انتقادی
تفکر انتقادی ، توانایی تحلیل اطلاعات و تجارب است . آموزش این مهارت ها ، نوجوانان را قادر می سازد تا در برخورد با ارزش ها ، فشار گروه و رسانه های گروهی مقاومت کنند و از آسیب های ناشی از آن در امان بمانند.
توانایی حل مسأله
این توانایی فرد را قادر می سازد تا هیجان ها را در خود و دیگران تشخیص دهد ، نحوه تأثیر هیجان ها بر رفتار را بداند و بتواند واکنش مناسبی به هیجان های مختلف نشان دهد . اگر با حالات هیجانی ، مثل غم و خشم یا اضطراب درست برخورد نشود این هیجان تأثیر منفی بر سلامت جسمی و روانی خواهد گذاشت و برای سلامت پیامدهای منفی به دنبال خواهند داشت.
توانایی مقابله با استرس
این توانایی شامل شناخت استرس های مختلف زندگی و تأثیر آنها بر فرد است . شناسایی منابع استرس و نحوه تأثیر آن بر انسان ، فرد را قادر می سازد تا با اعمال و موضع گیری های خود فشار و استرس را کاهش دهد.
اجزای مهارتهای ده گانه زندگی
خودآگاهی
-
انواع مهارتهای ارتباطی
⦁ ارتباط کلامی و غیرکلامی موثر
⦁ ابراز وجود
⦁ مذاکره
⦁ امتناع
⦁ غلبه بر خجالت
گوش دادن -
انواع همدلی
⦁ علاقه داشتن به دیگران
⦁ تحمل افراد مختلف
⦁ رفتار بین فردی همراه با پرخاشگری کمتر
⦁ دوست داشتنی تر شدن (دوستیابی)
⦁ احترام قائل شدن برای دیگران -
انواع مهارتهای بین فردی
⦁ همکاری و مشارکت
⦁ اعتماد به گروه
⦁ تشخیص مرزهای بین فردی مناسب
⦁ دوستیابی
⦁ شروع و خاتمه ارتباطات
-
انواع مهارتهای حل مسأله
⦁ تشخیص مشکلات علل و ارزیابی دقیق
⦁ درخواست کمک
⦁ مصالحه (برای حل تعارض)
⦁ آشنایی با مراکزی برای حل مشکلات
⦁ تشخیص راه حل های مشترک برای جامعه
-
انواع مهارتهای تفکر خلاق
⦁ تفکر مثبت
⦁ یادگیری فعال ( جستجوی اطلاعات جدید )
⦁ ابراز خود
⦁ تشخیص حق انتخاب های دیگر ( برای تصمیم گیری )
⦁ تشخیص راه حل های جدید برای مشکلات
-
مهارتهای مقابله با هیجانات
⦁ شناخت هیجان های خود و دیگران
⦁ ارتباط هیجان ها با احساسات ، تفکر و رفتار
⦁ مقابله با ناکامی ، خشم ، بی حوصلگی ، ترس و اضطراب
⦁ مقابله با هیجان های شدید دیگران
-
انواع مهارتهای تصمیم گیری
⦁ تصمیم گیری فعالانه بر مبنای آگاهی از حقایق کارهایی که می توان انجام داد که انتخاب را تحت تأثیر قرار دهد.
⦁ تصمیم گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت ها
⦁ تعیین اهداف واقع بینانه
⦁ برنامه ریزی و پذیرش مسئولیت اعمال خود
⦁ آمادگی برای تغییر دادن تصمیم ها برای انطباق با موقعیت های جدید