به عنوان ابزار غربال گيري screening براي بررسي آسيب مغزي احتمالي به كار مي رود. شامل 9 طرح است كه بر روي كاغذ A4 بايد كشيده شود.
– ارزشيابي بر اساس ميزان دقت، صحت و يكپارچگي انجام مي شود.
– در سال 1938 توسط لورتا بندر گردآوري شد.
– هر اندازه افراد انطباق يافته و سازگارتر باشند احتمال بيشتر دارد كه به طرح ها به شيوه اي مربوط به هم و يكپارچه پاسخ دهند.
سيستم اجراي هات Hutt
هات روش اجرا را در سه مرحله پيشنهاد كرد.
1- از روي تصاوير بكشند. 2- مرحله بعد زيباتر بكشند. 3- اين تصاوير آنها را به ياد چه مي اندازد. (مارنات، 1375: 334)
راهنماي نمره گذاري لكس سه دقيقه وقت مي گيرد و به افراد 17 ساله به بالاتر محدود مي شود.
– عملكرد خوب در آزمون بندر با طراحي مكعب ها همبسته است. اما به رمزگرداني خير.
– نظام كوپيز براي كودكان طراحي شده است. زيرا بعد از 10 سالگي نمره هاي بندر با هيچكدام از ملاك هاي آزمون هوش و سن همبستگي ندارد. بعد از 10 سالگي بيشتر آنها نمره كامل مي گيرند.
نظام هين سه دقيقه وقت مي گيرد. به چرخش يا وارونه كردن نمره 4 و به حذف يك نمره داده مي شود. 80 درصد قدرت تميزدارد. داراي سطح بالايي از منفي كاذب است. دقت نمره گذاري آن از نظام هات كمتر است.
كوپيتز فهرستي از شاخص هاي تدوين كرده است اگر سه مورد يا بيشتر وجود داشته باشد نشان دهنده آسيب رواني است. آزمون بندر در مورد شناخت آسيب هاي رواني روا تشخيص داده شده است. در مورد تكانشگري و اضطراب نيز مفيد است.
محاسن : اجراي آسان 3 تا 5 دقيقه.
فرضيه اساسي آزمون بندر:
شيوه ادراك و رويكرد آزمودني ها نسبت به دنياي خود با رويكرد آنان در بازسازي 9 طرح آزمون هماهنگي دارد.
بيماران گمگشته disoriented ممكن است طرح ها را بچرخانند.
بيماران شيدا ممكن است طرح ها را با توالي نامنظم بكشند كه بازتابي از تكانشگري و نارسايي توجه آنها است.
– درجه اضطراب در اندازه نقاشي وي تأثير مي گذارد.
– افراد وسواسي ، با چهارچوب راهنمايي اوليه مفصل شروع مي كنند و براي رسم اشكال وقت زيادي صرف مي كنند.
– آزمون به آسيب هاي مغزي شديد در نيمكره راست محدود است. به ويژه در منطقه راست آهيانه parietal. ممكن است بيشتر بچه ها در رابطه با توانايي هاي ديداري – فضايي دچار خطا بشوند.
براي كسب اطلاعات دقيق تر و همينطور نيمكره چپ، بدكاري عصبي جزيي و يا ماهيت ضايعه ها به اطلاعات دقيق تري نياز است مانند آزمون هالستد – ريتان – لوريا نبراسكا Luria – Webraska
يكي از بهترين شاخص ها براي آسيب عضوي وجود چرخش است.
لرزش خطوط اغلب در نقاشي هاي الكليك هاي مزمن، به ويژه آنهايي كه داراي نشان گان كورساكف korsakoff هستند.
روش اجرا
كاغذ A4 بطور عمودي در مقابل كودك قرار مي گيرد.
– در هنگام تكميل كارت ها هيچگونه راهنمايي اضافي داده نمي شود.
– نبايد بگويد آن را طوري بكش كه هر قدر ممكن است شبيه شكل روي كارت باشد.
– اگر نقطه ها را شمرد مي توانيد بگوييد لازم نيست نقطه ها را بشماري فقط آن را مثل شكل روي كارت بكش.
– اگر شخص به شمردن نقاط اصرار داشت شايد نشان دهنده كمال گرايي و وسواس باشد.
– مجاز نيستند كارت ها را بچرخانند.
– مي تواند هر چند برگ بخواهد بردارد.
– وقت محدود نيست.
– اجراي گروهي ظاهراً با انفرادي تفاوت ندارد.
– روش BIP: Background interference Procedure (روش تداخل زمينه)
از آزمودني خواسته مي شود طرح را بر روي يك ورق كه داراي طرح هاي مبهم و خط هاي منحني مبهم هستند ترسيم كنند. در اين حالت بيماران آسيب مغزي عملكردشان نسبت به افراد سالم كاهش مي يابد.
– روش كوپيز 30 ماده نمره گذاري مي شود دامنه نمرات صفر تا 30 مي باشد.
– آزمون بندر براي بدست آورد اطلاعات در مورد باليدگي ادراكي، درجه سازگاري هيجاني، يا ميزان آسيب عصب شناختي مشخص بكار مي رود.
– سرعت كاهش خطاها حدود 8 سالگي بيشتر است. بعد از 8-10 سالگي تغيير رشدي تلقي نمي شود.
– حدود سن 5 تا 8 سالگي رخ مي دهند.
– هنگام تشخيص آسيب مغزي بايد توجه كرد كه بسياري از شاخص هاي آن و شاخص هاي هيجاني نيز هستند.
– عمومي ترين انواع خطاهاي مربوط به آسيب عضوي در كودكان و بزرگسالان عبارتند از:
– چرخش تمام يا بخشي از يك طرح
– تكرار يا تداوم در يك طرح يا از طرحي به طرح ديگر
– تحريف اشكال، چند پارگي flagmentation
– حذف قسمت هايي از يك طرح.
– استفاده از خط به جاي نقطه
– اشكال در بستن اشكال
از موارد زير 4 يا مورد بيشتر ديده شود احتمال ضايعه مغزي وجود دارد.
– ساده سازي simplification دو تصوير يا بيشتر.
– تصادم يا برخورد يك تصوير به اشكال ديگر و يا از حاشيه كاغذ فراتر رفتن
– چند پارگي يك تصوير و يا بيشتر
– چرخش يك تصوير يا بيشتر به اندازه 90 درجه يا بيشتر
– اشتباه در تعداد واحدها در سه تصوير يا بيشتر
– تكرار يا تداوم تصويري به تصوير ديگر كه از يك نوع يا واحد باشند.
– لرزش خط ها
– كشيدن خط مستقيم در جايي كه خط منحني نشان داده شده است.
شاخص هاي اساسي آسيب درون جمجمه اي
– متوسط زمان كامل كردن طرح هاي بندرحدود 15 دقيقه است.
اگر بيش از اين وقت صرف شود يك خطا براي بدكاركردي مغزي محسوب مي شود
– رفتارهاي عجيب و غريب و سمبوليك مانند كشيدن ستاره يا رقم 8 به جاي دايره ها معمولاً شاخص روان پريشي است تا اختلال عضوي. يا رقم 8 به جاي دايره ها معمولاً شاخص روان پريشي است تا احتمال عضوي.
– اگر نشانه اي يك و يا 5 بار مشاهده شود همواره به عنوان يك خطا محسوب مي گردد.
– حداكثر خطاها 12 تا مي باشد.
مشكلات ادارك ديداري – حركتي
وارونه سازي آيينه اي در خواندن mirror – reversal ممكن است ناشي از چرخش باشد. موارد زير ملاك هايي است براي شناسايي آسيب مغزي كه ممكن است افراد جبران كرده باشند.
– صرف وقت زياد.
– ايجاد تكيه گاه anchoring براي طرح ها با گذاشتن انگشتان خود روي آنها
– از حفظ كشيدن طرح پس از اولين نگاه
– بررسي مكرر نقطه ها
– چرخاندن كاغذ
– كشيدن طرح ها با سرعت و از روي تكانشگري و داشتن دشواري فوق العاده براي اصلاح آنها
– نشان دادن نارضايي در مورد طرح هايي كه به خوبي كشيده شده اند همراه با تلاش هاي مكرر.
شاخص هاي هيجاني
– كودكاني كه مشكل سازگاري دارند اغلب داراي دو تا سه شاخص بوده و سه شاخص يا بيشتر معمولاً در بين كودكان دچار اختلال رفتاري ديده مي شود.
1- اغتشاش در نظم ¬ ضعف برنامه ريزي – اشكال در سازمان دادن به اطلاعات اغتشاش ذهني احتمالي. در كودكان 8- 10 ساله با ناتواني يادگيري و رفتار حاكي از برون ريزي ارتباط دارد.
2- اندازه بزرگ ¬ گرايش به رفتار حاكي از برون ريزي
3- قاب كردن طرح ها ¬ گرايش هاي تكانشگري همراه با ضعف كنترل دروني كه نيازمند محدوديت هاي خارجي براي كنترل رفتار است.
4- بسط و توسعه ¬ رفتار تكانشي و برون ريزي به ويژه در مورد كودكان مسن تر كه ضايعه مغزي دارد.
5- خطوط نازك ¬ كمرويي، ترس و گوشه گيري
6- كارهاي اضافي بدون دقت يا خطوط دوباره كاري شده ¬رفتار تكانشگري و پرخاشگرانه كه با رفتار برون ريزي كودكان همساني دارد. خصومت بيش از اندازه.
ممكن است نشان دهنده بيانگر هوش و پيشرفت سطح بالا باشد.
7- ترسيم مجدد (بدون اصلاح تصوير قبلي) ¬ پرخاشگري – تكانشگري – اضطراب نشانگر آگاهي آزمودني ازنادرست بودن طرح اوليه است اما به دليل فقدان كنترل دروني كافي طرح اوليه را اصلاح نمي كند.
8- اندازه كوچك ¬ تحت فشار بودن، گوشه گيري، اضطراب و يا ترسويي
9- خطوط موج دارد ¬ بي ثبات هيجاني
10- خط تيره به جاي دايره: تكانشگري – پرخاشگري در مورد كودكان خردسال بي توجهي – اشتغال ذهني
11- افزايش اندازه ها ¬ توانايي كم براي تحمل ناكامي – انفجار – از كوره در رفتن احتمالي ، گرايش به رفتار حاكي از برون ريزي
12- طرح هاي اضافي و خود ساخته elaboration
ترس هاي شديد – اضطراب ها – اشتغال ذهني با افكار دروني
تفسير بزرگسالان
– كسي كه فاقد هر گونه ضايعه عضوي است و براي تكميل نقاشي بيش از حد متوسط صرف وقت كرده ( 5 دقيقه و بيشتر) در تعداد زيادي از موارد به پاك كردن اقدام نموده است و خطوط را از روي شتاب و به طور سطحي كشيده است احتمالاً ممكن است صفت كلي تأمل و دو دلي و ترديد درباره خود را در نقاشي نشان داده است.
– هرگاه آزمودني علاوه بر محدود ساختن محل قرار گرفتن طرح ها و كشيدن آنها با خطوط ترديد آميز در كشيدن تصوير شماره 2 به صورت افقي اشكال داشته و طرح شماره 6 را به گونه اي بكشد كه به فضاي باز نيمدايره اي طرح 5 نفوذ كند احتمال گرايش به خودكشي افزايش مي يابد.
تكانشگري شاخص: 5 مورد
علايم: – صرف وقت كم براي تكميل طرح ها
– كيفيت كلي ضعيف
– دست كشيدن از انجام تكليف
– حذفها
– تصادم يا برخورد
– تبديل ها
– افزايش اندازه ها
– تغيير در زاويه ها
– برنامه ريزي ضعيف
– تكرار يا تداوم
– خط خطي كردن يا كشيدن از روي بي دقتي
– پرخاشگري
* در آزمون بندر گشتاست شخصيتي ترسيم قابل قبول كارت A نشان گر كدام يك از ويژگي هاي فرد مي باشد؟
– رعايت نظم و ترتيب و توجه به جزئيات – عكس العمل نسبت به احساسها و نيازها
– هماهنگي و بهنجاري شخصيت – همگوني يا دو سوگرايي عاطفي *
* آزمون ديداري – حركتي بندر، ترسيم اشكال به گونه بسيار متفرق در چند برگ كاغذ نشانگر كدام يك از مسايل است؟
– روان پريشي هاي ناشي از پيري، ضايعات مغزي
– اغتشاش در برنامه ريزي و كنترل نيروهاي شناختي
– تحريف در واكنش هاي عاطفي و داشتن مشكلات عاطفي
– خودخواهي ، گرايش به شيدايي يا رفتار سايكوپاتي *
* كدام يك از ملاك هاي نمره گذاري زير در تست بندر – گشتاست با اختلال هاي هيجاني آزمودني ارتباط بيشتري دارد؟
– اشتباه در تعداد واحدهاي طرح – اغتشاش در نظم و ترتيب طرح ها
– چرخش طرح ها به اندازه 45 درجه يا بيشتر – كشيدن خطوط مستقيم به جاي خطوط منحني *
* نمره يك آزمودني در آزمون هماهنگي ديداري – حركتي بندر – گشتالت بايد درچه حدود باشد تا از نظر رشد ديداري – حركتي عقب مانده تشخيص داده شود؟
– يك انحراف معيار زير ميانگين – دو انحراف معيار زير ميانگين *
– يك معيار بالاي ميانگين – دو انحراف معيار بالاي ميانگين
* در تست بندر گشتالت، كشيدن طرح ها، با اندازه هاي بزرگتر يا كوچكتر از طرح هاي اصلي، كشيدن طرح هاي اضافي و خودساخته و اغتشاش در نظم، نشانه احتمالي كدام يك از اختلالات زير است؟
– اختلال هيجاني * – اختلال ناشي از آسيب مغزي
– اختلال در تفكر – اختلال در هماهنگي ديداري – حركتي