توجه چیست

توانايي موجود زنده است به پاسخگويي انتخابي به محرك يا مجموعة كوچكي از محركها از ميان مجموعه بزرگتري از محركها يي كه اندامهاي گيرنده اش با آن تماس مي يابند.
نمونه : مثلاً فرض كنيد استيون هفت ساله پاي تلويزيون نشسته است و دارد كارتون تماشا مي كند . صبح جمعه است و بيرون باران مي بارد . اما در اين لحظه اسيتون متوجه باران نيست . مادرش از اتاق ديگر صدايش ميزند كه بتابد لباسهايش را آويزان كند ، ولي استيون صدايش را نمي شنود قضيه چيست ؟ رفتار اسيتون كاملاً طبيعي است . در اين لحظه كارتون آنقدر برايش جالب است كه بخش اعظم توجه خود را بدان معطوف كرده است . در نتيجه راه بر كلية محركهاي ديگر از قبيل صداي باران يا مادرش بسته است مادرش وارد اتاق مي شود كه استيون در آن لحظه مشغول تماشاي تلويزيون است و بلند مي گويد «استيون صدايم را نشنيدي »؟ صدايت كردم اين بار استيون سر بر مي دارد و نگاهش مي كند و در كمال معصوميت مي گويد :« نه.» اگر مادرش از درك لازم برخوردار باشد ، مي فهمد كه كاملاً احتمال دارد استيون صدايش را نشنيده باشد. اين كه حالا صداي او را مي شنود نشان مي دهد كه مادر توانسته با افزودن بر شدت محركهاي رقيب با كارتون ، توجه او را از كارتون به خود بكشاند . به عبارت ديگر ، وارد اتاق شد و با صداي بلند تر ي صحبت كرد.
ويلهم و ونت ، پدر مكتبي در روان شناسي كه به ساخت گرايي معروف است يكي از نخستسن روان شناساني بود كه به مطالعه توجه پرداخت . او بر اثر پژوهشهاي خود به اين نتيجه رسيد كه توجه يك نقطة كانوني و يك فراخنا دارد. بهتر است نور چراغ قوه اي را بر ديوار اتاقي تاريك تصور كنيد. آنچه در مركز درخشان نور روشن شده است شبيه چيزي است كه در كانون توجه قرار مي گيرد . اما چيزهايي هم كه تا حدودي روشن شده اند باز درفراخناي توجه قرار دارند. وقتي مشغول خواندن رماني جالب هستيد ، ممكن است كنش داستان و گفتگوهاي آن كانون توجه شما باشد. به ورق زدن كتاب و نحوة نشستنتان بر صندلي هم توجه داريد اما اينها در فر اخناي توجه شما قرار دارند. يعني وضوح آنها در قياس با آگاهي شما از سير ماجراي داستان كمتر است .