اختلال توهم یا اسکیزوفرنی در کودکان

اختلال توهم یا اسکیزوفرنی در کودکان

اختلال توهم یا اسکیزوفرنی در کودکان موضوعی بسیار شایع است، تا حدی که اگر با یک کودک 3 تا 6 ساله روبرو شوید با احتمال بالایی او از دوستان غیر واقعی خود یا اتفاقاتی که هرگز به وقوع نپیوسته‌اند سخن خواهد گفت. این موضوع تا زمانی که حالت بیمار گونه نداشته باشد نه تنها مشکلی ندارد بلکه زمینه‌ی شکوفایی و تواناتر ساختن قوه‌ی تخیل کودک را فراهم می‌آورد اما زمانی صحبت از اختلال به میان خواهد آمد که علائمی جدی توجهمان را جلب کند، به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت. در واقع باید بدانید که تشخیص این اختلال آن هم در کودکان کار بسیار دشواری است.

اسکیزوفرنی  یا اختلال توهم در دوران کودکی نوعی اختلال روانی نادر ولی شدید است. که در آن کودکان رفتار غیرطبیعی از خود نشان می‌هند. اسکیزوفرنی شامل طیف گسترده‌ای از مشکلات شناختی، رفتاری و احساسی است. این بیماری ممکن است منجر به مشکلات دیگری چون توهم، هذیان، تفکر و رفتار ناسازگارانه شود که توانایی عملکرد کودک را مختل می‌کند. اسکیزوفرنی دوران کودکی اساسا شبیه اسکیزوفرنی دوران بزرگسالی است. با این تفاوت که زودتر در زندگی رخ می‌دهد و تاثیر عمیقی بر رفتار و پیشرفت کودک دارد. اسکیزوفرنی نوعی بیماری مزمن است که نیاز به درمان طولانی‌مدت دارد. 

علائم اختلال توهم در کودکان

هذیان:

هذیان یکی از نشانه‌های شایع توهم دوران کودکی است. به سختی می‌توان دریافت که آیا یک کودک به اختلال توهم دچار است یا تنها وانمود می‌کند و از قدرت خیال خود بهره می‌گیرد. برای نمونه ممکن است یک کودک با قاطعیت ادعا کند دوستی که در واقع وجود خارجی ندارد او را آزار می‌دهد. تفکیک این موضوع کاری بس دشوار است چرا که کودکان بازی‌های خود را در بستری از خیال انجام می‌دهد. علت این کار این است که غالباً آن‌ها از سطح انرژی بالاتری برخوردار هستند و به هیجان بیشتری نیاز دارند.

رفتار آشفته یا روان‌گسیخته:

تشخیص این حالت به سن کودک بستگی دارد و دشوار است؛ اما روان‌گسیختگی رفتار موضوعی است که باعث نگرانی والدین و پرستار کودک می‌شود. در این زمان این سؤال مطرح می‌شود که چه رفتارهایی را می‌توانیم آشفته بنامیم. از این دست رفتارها می‌توان به عدم نشان دادن واکنشی توسط کودک به محرک‌ها، خیرگی‌های طولانی مدت و بی‌دلیل یا حتی نشان دادن واکنشی بسیار شدید به موضوعی که حداقل در ظاهر فاقد هرگونه مشکل به نظر می‌رسد، اشاره کرد. این را باید در نظر داشت که این رفتارها در حالتی می‌توانند علامت به شمار روند که بارها و بارها تکرار شوند.

جدی گرفتن تصویرهای ذهنی:

تصورات و تخیلات زمانی خطرناک به نظر می‌رسند که کودک تمایزی میان واقعیت و خیال قائل نشود. این امر می‌تواند علامتی باشد ‌که او واقعاً دچار اختلال توهم است. تخیل بیش از حد به تنهایی باعث نگرانی نیست، اما زمانی که همراه با علائم و نشانه‌های دیگر باشد. نگرانی را تشدید کرده و لازم است توسط روان پزشک کودک بررسی شود.

تفاوت اسکیزوفرنی کودک و اسکیزوفرنی بزرگسال

آغاز اسکیزوفرنی از سنین ۷ الی ۱۳ سالگی در مقایسه با شروع معمول اسکیزوفرنی در افراد بالغ و بزرگ‌سال به معنای شدت بیشتر و اختلال زودهنگام در رشد مغز است. توهمات در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بزرگ‌سالان، بیشتر با شنیدن صداهای غیرواقعی در کودکان مقایسه می‌شود. و توهمات لمسی و بصری در این موارد محدود است. همچنین نوع خیالات در اسکیزوفرنی کودک اندکی متفاوت است و باورهای غلط عجیب‌ و غریب اغلب با شکل‌های کودکانه مرتبط است. و نسبت به نمونه‌های تجربه‌شده در بزرگ‌سالان و افراد بالغ پیچیدگی کمتری دارد.

اختلالات شناختی و انگیزشی مشاهده‌ شده در اسکیزوفرنی که به علائم منفی این بیماری مشهور هستند، در رشد زودهنگام این بیماری بسیار مشهود است. این امر شامل اختلالات در بیان عاطفی، تعامل اجتماعی و اراده است. همچنین اثر نامناسب یا هم‌سطح که به از دست دادن قدرت ابراز یا شناخت احساسات اطلاق می‌شود. اختلال اصلی این بیماری است.

مطالعات نشان داده‌اند که اثر هم‌سطح در اسکیزوفرنی می‌تواند با کاهش حالات چهره در طی تعاملات اجتماعی، هنگام تماشای فیلم‌ها و کارتون‌های احساسی و ناتوانی در تشخیص چهره‌ها اندازه‌گیری شود. والدین به‌تنهایی از وجود این نقص‌ها ناآگاه‌اند و تجربیات احساسی طبیعی‌ای را از کودک خود گزارش می‌دهند.

تمامی کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی زودرس با کاهش عملکرد چشم‌گیری روبرو خواهند شد. مشکلات کارکردی و اجتماعی آن‌ها در کنار علائم یادشده‌ای که از خود نشان می‌دهند، به نمونه‌های دیده شده در بزرگ‌سالان شباهت زیادی دارد اما با شدت بیشتری نمایان می‌شود.

تشخیص اختلال توهم یا اسکیزوفرنی در کودکان شامل بررسی اختلالات روانشناختی و تعیین علائمی است. که به مصرف مواد مخدر، دارو و ضعیت پزشکی مرتبط نیستند.

فرایند تشخیص شامل:

معاینه فیزیکی:

به پیشگیری از مشکلات دیگری که ممکن است علت بروز علائم اسکیزوفرنی باشند کمک فراونی می‌کند.

آزمایش و عکس‌برداری:

این مراحل شامل آزمایش‌هایی است که به پیشگیری از بیماری‌هایی که علائم مشابه دارند کمک می‌کند.‌ عکسبرداری به منظور سوء مصرف الکل و موادمخدرانجام می‌شود. در صورت نیاز ممکن است پزشک تصویربرداری‌هایی چون ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن را به بیمار تجویز کند.

ارزیابی روانشناختی:

این مرحله شامل بررسی ظاهر، رفتار، افکار و الگوهای رفتاری بیمار است. در این مرحله ممکن است پزشک در خصوص سوابق پزشکی خانوادگی و شخصی بیمار سوالاتی بپرسد.

معیارهای تشخیص اسکیزوفرنی:

پزشک ممکن است از معیارهای تشخیصی و آماری اختلالات روحی (DSMV) استفاده کند. معیارهای تشخیصی اسکیزوفرنی کودکانه در کل شبیه معیارهای تشخیصی اسکیزوفرنی بزرگسالان است.
تشخیص بیماری اسکیزوفرنی دوران کودکی گاهی طولانی مدت و چالش برانگیزاست. روانپزشک کودک با تخصص خود در این حوزه قادر است رفتار، الگوهای درک و تفکر کودک را بررسی ‌کند. همچنان که الگوهای رفتاری، تفکر و علائم و نشانه‌ها در کودک به‌ مرور زمان واضح‌تر می‌شوند بیماری اسکیزوفرنی تشخیص داده می‌شود.

درمان اختلال توهم در کودکان

بازی درمانی از مهم‌ترین روش‌ها در بهبود اختلال توهم در کودکان به شمار می‌رود. طی بررسی‌های انجام شده به این نتیجه رسیده‌اند که شرطی شدن فعال و بازی درمانی، از جمله درمان‌های مؤثر است. در این پروسه انتظار می‌رود که تا حد قابل قبولی رفتار و گفتار کودک بهبود یابد؛ و متخصصین می‌کوشند که کودک به درک درستی از شرایط محیطی برسد و بتواند واکنش‌های خود را کنترل کند.