خودآگاهی چیست؟

خودآگاهی چیست ؟ مهم‌ترین سئوالی که می‌خواهیم به آن رسیدگی کنیم مفهوم خوداگاهی یا Self-Awareness است. خودآگاهی یعنی توانایی شناخت و درک نیازها، نقاط ضعف و قدرت، شناخت توانمندی‌ها، شناخت نگرش‌ها، شناخت باورها، استعدادها، ارزش‌ها، عادات و هر جنبه دیگری که فرد را تشکیل می‌دهد.

خودآگاهی یعنی شناخت خود از جنبه‌های مختلف و دانستن علایق، نقاط ضعف و قدرت و توانمندی‌ها و هرچیزی که یک انسان را تشکیل می‌دهد. خوداگاهی می‌تواند به موفقیت انسان در زندگی و آینده کمک بسیاری کند و باعث تصمیم گیری‌های صحیح در زندگی شود. برای اینکه بتوانید خوآگاهی را پیشرفت دهید و در آن رشد کنید می‌توانید از تکنیک‌های مختلفی مانند مایندفولنس، نوشتن وقایع روزانه و یوگا و … استفاده کنید.

خودآگاهی یکی از پنج مولفه هوش هیجانی است که با شناخت و افزایش آن می‌تواند منجر به افزایش هوش هیجانی فرد شود. اهمیت یادگیری مهارت خودآگاهی یا Self-Awareness در این است که ما به تصور درستی از خود می‌رسیم و در این راه با موانع خوداگاهی نیز آشنا می‌شویم.

ما همیشه به دنبال پاسخ برای این پرسش هستیم که من کیستم؟ این یعنی خودآگاهی ، انسان به خود آگاهی نیاز دارد.

برای یافتن پاسخ این پرسش باید از خودمان شروع کنیم، این بدین معنیست که باید خود را از تمام جنبه‌های مختلف بررسی کنیم و به شناخت نسبتاً کاملی از خود دست یابیم. این شناخت بی شک فراتر از آشنایی با اطلاعات شخصی و ظاهری است و باید برای پرسش به این پاسخ به درونمان رجوع کنیم.

خوداگاهی تعاریف متفاوتی دارد که شامل:

کسب شناخت و آگاهی نسبت به وجود خودمان. به طور مثال: آگاهی از نقاط ضعف و قوت، عقاید، باور و ..
خوداگاهی یعنی آموختن روش‌های منطقی برای اعمال کنش و واکنش در موقعیت‌های مختلف زندگی.

چرا باید مهارت خودآگاهی را بیاموزیم ؟

انسان در طول زندگی همواره با انتخاب‌های متعددی روبه رو است و اولین گام برای دستیابی به یک انتخاب عاقلانه و صحیح، خودآگاهی است. ما در زندگی انتخاب‌های ساده یا پیچیده‌ای را بر می‌گزینیم چرا که زندگی بدون انتخاب غیر ممکن است. پس زندگی بدون خودآگاهی بی معنا است. گاهاً انسان در مقطعی از زندگی دچار تعارض، اضطراب و ترس‌های مبهمی می‌شود که منبعی ناشناخته دارد و همه این موارد از عدم خودآگاهی نشات می‌گیرد.

در دنیای مدرن، فرد با حجم عظیمی از اطلاعات مختلف رو به روست و تنها در صورت شناخت دقیق از شخصیت و علایق خود می‌تواند از بین آن‌ها دست به انتخاب بزند. به طور قطعی عدم آگاهی ما را به جهتی می‌برد که در تضاد با خودمان است و چه بسا با صرف ساعت‌ها در این مسیر نادرست، از خود نا‌امید و دلسرد می‌شویم. با کسب خوداگاهی انسان شناخت دقیقی از هویت خود می‌یابد و می‌تواند در هر مکان و زمانی از توانایی‌های خود بیشترین استفاده را بکند.

خودآگاهی چیست؟

ویژگی افراد خوداگاه

افرادی که برای خودآگاهی ارزش قائل هستند و آن را یک عامل مهم در موفقیت می‌دانند همیشه به دنبال این هستند که خود را بیشتر و بهتر بشناسند. این افراد معمولا خصوصیات و ویژگی‌های یکسانی دارند که به آن‌ها در زندگی کمک می‌کند.

خصوصیات منفی و نقاط ضعف خود را می‌شناسند و سعی در اصلاح آن دارند.
از تصمیمات خود در زندگی احساس رضایت دارند؛ زیرا با آگاهی و شناخت تصمیمات خود را گرفته‌اند.
خصوصیات مثبت و توانایی و استعدادهای خود را می‌شناستند و سعی در بهتر کردن آن‌ها دارند.
این افراد از شکست و موفقیت خود بسیار غمگین یا خوشحال نمی‌شوند؛ زیرا می‌دانند که این‌ها گذرا هستند و فقط از آن درس می‌گیرند.
مسئولیت زندگی و اعمال و رفتار خود را می‌پذیرند.
این افراد به خود و دیگران احترام می‌گذارند و مثبت اندیش هستند.
این افراد اهداف خود را به درستی انتخاب می‌کنند و برای رسیدن به آن تمام تلاش خود را می‌کنند.

برترین راه‌های رسیدن به خودآگاهی

حال که از اهمیت خودآگاهی مطلع شدید باید بتوانید با به کار گیری چند نکته خوداگاهی خود را افزایش دهید و بتوانید از مزایا و ویژگی‌های آن استفاده کنید. خودآگاهی باعث می‌شود افراد بهترین تصمیمات را برای زندگی و آینده خود بگیرند و در مناسب‌ترین مسیر قرار گیرند؛ به همین دلیل اهمیت بالایی دارد. از برترین راه‌های رسیدن به خودآگاهی می‌توان به مایندفولنس، نوشتن وقایع روزانه، یوگا و خودبازنگری اشاره کرد.

مایندفولنس یا ذهن‌ آگاهی

ذهن آگاهی یا مایندفولنس یعنی به صورت آگاهانه در زمان حال بودن و درگیر شدن با اتفاقاتی که در زمان حال رخ می‌دهند. مایندفولنس یکی 6 مرحله اصلی روانشناسی اکت است که می‌خواهند با زندگی کردن در لحظه و مطابقت دادن افکار و رفتار با زمان حال منجر به آگاهی و بیداری ذهنی می‌شود. ذهن آگاهی به ما کمک می‌کند تا از وضعیت درونی و واکنش خود در موقعیت‌های مختلف آگاه شویم و منجر به خوداگاهی می‌شود.

داشتن دفترچه خاطرات روزانه

برای اینکه بتوانید خود را بهتر بشناسید می‌توانید اعمال و کارهای خود را به صورت روزانه در دفترچه‌ای یادداشت کنید. ثبت روزانه وقایع به شما این امکان را می‌دهد که از بیرون افکار و احساسات خود را بازنگری کنید و بهتر آن را بشناسید.

تمرین یوگا

یوگا علاوه بر اینکه یک ورزش جسمی و فیزیکی است؛ یک ورزش ذهنی نیز به حساب می‌آید. یوگا به بدن و فیزیک انسان کمک می‌کند تا منعطف و کارآمدتر باشد و در همان زمان باعث می‌شود ذهن نظم و انضباط را فرابگیرد. هر موضوعی که بتواند بر روی ذهن ما تاثیر بگذارد می‌تواند منجر به افزایش خوداگاهی بشود.

افزایش خوداگاهی یکی از مهارت‌های زندگی است که می‌تواند عامل موثری در موفقیت افراد و پیدا کردن بهترین هدف برای زندگی خود شود. دکتر حسین بیات در کلینیک روانشناسی با ارائه جلسات مشاوره فردی بهترین نوع آموزش مهارت‌های فردی را در اختیار انسان‌های جویای خودآگاهی قرار می‌دهد.

خودآگاهی چیست؟

2_افراد دارای خودآگاهی در هنگام شکست و پیروزی چگونه رفتار می‌کنند؟

این افراد از شکست و موفقیت خود بسیار غمگین یا خوشحال نمی‌شوند؛ زیرا می‌دانند که این‌ها گذرا هستند و فقط از آن درس می‌گیرند.

3_برترین راه‌های رسیدن به خودآگاهی چیست؟

از برترین راه‌های رسیدن به خودآگاهی می‌توان به مایندفولنس، نوشتن وقایع روزانه، یوگا و خودبازنگری اشاره کرد.

خود تاریک

این بخش از خود در برگیرنده اسرار درونی فرد است، همان چیزهایی که دوست ندارد دیگران راجع به او بدانند و برای پنهان کردنشان وقت و انرژی زیادی را صرف می‌کند.

خود واقعی

درونی‌ترین بخش وجود انسان خود واقعی است. هر کسی برای شناخت خود واقعی نیاز به کاوش و تفکر دارد.

خود معنوی از انواع خودآگاهی

این خود به باورهای معنوی فرد ارتباط دارد و تصویری است که شخص از اعتقاداتش دارد. شکاف در خود معنوی باعث تعارضات شدید درونی می‌شود، به طوری‌که شخص مدام با خودش بر سر ارزش‌هایش در جنگ است.

خود آرمانی

خود آرمانی همان خودی است که فرد خواهان رسیدن به آن است. تصویری مطلوب که شخص در ذهن خود می‌سازد و دوست دارد که آن باشد.

خود اجتماعی از انواع خودآگاهی

این خود به تصویری که فرد از جایگاه اجتماعی خود دارد برمی‌گردد.

دستیابی به خودآگاهی

به طور کلی افراد از دو طریق به خود آگاهی دست پیدا می‌کنند.

خودآگاهی عمومی

در این نوع خودآگاهی فرد خود را با معیارهای بیرونی مقایسه می‌کند و برایش مهم است که از نگاه دیگران چگونه دیده شود.

خودآگاهی خصوصی

در خودآگاهی خصوصی فرد بیشتر با ملاک‌ها و معیارهای درونی خود سر و کار دارد، بنابراین می‌تواند دقیق‌تر خود را تحلیل کند. این افراد از خود پنداره قوی‌تری برخوردار هستند.