ارزيابی عملكرد خانواده

ارزيابی عملكرد خانواده از موضوعاتی است که ما در کلینیک ندای آرامش روان به آن پرداخته‌ایم.

امروزه سنجش و ارزيابی مختصات و ويژگي‌های پيرامونی انسان به احاظ تسهيل فرايند دستيابی بهتر به واقعيات امور در جهت تشخيص و شناسايی، درمان و جايگزينی مناسب انسان‌ها در موقعيت‌های مختلف از اهميت خاصی برخوردار شده است.

به طوری كه ما بدون سنجش و ارزيابی استعدادها، توانايی‌ها، عملكرد و ساير پارامترهای روانی موجود در انسان نمی‌تواند او را در زندگی پيچيده و ماشينی جوامع پيشرفته ياری نماييم.

اين عامل خود دليلی است بر توجه رو به افزايش متخصصان و دانشمندان به بحث سنجش و ارزيابی در اين راستا خانواده و فرايندهای روانشناختی مربوط به آن و عملكردهای مختلف اين نهاد به عنوان پديده‌ای كه خواسته و يا ناخواسته زندگی انسان را تحت تأثير قرار می‌دهند، بايد مورد ارزيابی واقع شود و منظور ارزيابی بطور ساده تعيين ارزش‌ برای هر چيز يادآوری ارزشی می‌باشد.

آبته در رابطه با ارزيابی می‌گويد، ارزيابی عبارت است از فرايند قضاوت گسترده‌ای كه در برگيرنده مشاهدات ذهنی و استنباط ناشی از انجام عمل سنجش می‌باشد. يعنی ارزياب در پی عمل سنجش می‌آيد و به طور تلويحی بر نوعی از قضاوت كه متضمن دانش، تجربه و نيز سوگيری‌ها، علايق، نظام ارزشی و ديدگاه‌های آزماينده می‌باشد دلالت دارد.

آبته همچنين اشاره می‌كند كه دو نظر متفاوت درباره ارزيابی مطرح می‌باشد. يكی روانشناختی محض است و شامل مكاتب روانشناختی رفتاری و انسان‌گرايی می‌باشد. در اين نظر فرد بجای خانواده در نظر گرفته می‌شود.

نظرگاه دگر مبتنی بر استعاره سيستم‌ها است. اين ديدگاه پس از توجه به تأثير و تأثر متقابل افراد خانواده مراوده‌های خانوادگی را صرف نظر از تأثيرات فردی مورد توجه قرار داده و كليت اين نهاد را در نظر می‌گيرد.

ديدگاه مورد نظر فرد و خانواده را دارای تأثيرات چند سويه تراجعي دائمی می‌داند. لذا در بخش عملكرد خانواده نيز بايد به آن‌ها توجه نمود و مدل‌های سنجش بر اساس آن‌ها بنا نهاد (آبته، 2008).

در كنار توجه به مفاهيم فوق بايد بدانيم كه لازمه ارزيابی خانواده‌ها داشتن مدل نظری در مورد چگونگی كاركرد آن‌ها و خطای احتمالی موجود در اين نظام است. متخصصان امر خانواده با بهره‌گيری از مفاهيم چندين الگو خود نيز بر پايه‌ی نظريه‌ای بنا شده‌اند، طرح‌واره‌ای برای فعاليت خويش تهيه می‌كنند (باركر ، 1996، ترجمه دهقانی و دهقانی، 1385).

در رابطه با چگونگی پيدايش و پيشرفت بحث ارزيابی خانواده بايد خاطرنشان كرد كه با مطرح شدن نظريه عمومی سيستم‌ها، ساخت، كارايی و الگوهای تعاملی بين افراد خانواده توجه محققان را به خود جلب نموده و باعث شد كه آن‌ها جهت ارزيابی و سنجش مفاهيم طرح شده، طراحی و ساخت ابزارها و مدل‌های مناسب را مورد تأكيد و تأييد قرار دهند (گلدنبرگ و گلدنبرگ، 1996).