مقياس رضامندي زناشويي اسلامي

 

ردیف	عبارات	هرگز	به ندرت	گاهی اوقات	اغلب	همیشه
1	سعي مي‌كنم محبتم را به صورت كلامي به همسرم ابراز كنم.
2	من و همسرم سعي مي‌كنيم همديگر را با نامها و القاب خوب صدا بزنيم.
3	همسرم خوبيهاي مرا ناديده مي‌گيرد.
4	همسرم حقوق مرا رعايت مي‌كند.
5	همسرم هنگام صحبت صدايش را بلند كرده و داد و بيداد راه مي‌اندازد.
6	مسائل زندگي آنقدر مرا سرگرم مي‌كند كه كمتر به ياد خدا هستم.
7	وظيفه خودم مي‌دانم كه خانواده ام را از هر كاري كه خدا پسندانه نيست باز دارم.
8	به خاطر خانواده‌ام از رعايت وظايف ديني فاصله مي‌گيرم.
9	توجه و اداي وظايف من نسبت به همسرم به خاطر اعتقادات مذهبي است.
10	همسرم نگاههاي خود را نمي تواند كنترل كند.
11	يكي از راههاي حل اختلاف ما، مراجعه به بزرگان خانواده است.
12	براي حل مشكلمان از مشاوره كمك مي‌گيريم.
13	همسرم با زور حرفش را تحميل مي‌كند.
14	براي پيشگيري از بروز اختلاف خيلي از مسائلي كه مرا رنج مي‌دهد را ناديده مي‌گيرم.
15	همسرم با زبان و گفتارش سعي در اذيت من دارد.
16	در خانواده ما مديريت مالي منزل به عهده مرد خانواده است.
17	قناعت درمسائل اقتصادي باعث شده كه زندگي با نشاطي داشته باشيم.
18	همسرم پول‌هايش را خرج خانواده مي‌كند و نه خرج ديگران.
19	همسرم خواسته‌هاي مالي ( بيش از توانم ) را بر من تحميل مي‌كند.
20	بخشي از دريافتي هايمان را پس انداز مي‌كنيم.
21	خودم را براي همسرم آراسته مي‌كنم.
22	همسرم با بهانه گيري هاي مختلف نزديكي را به تعويق مي‌اندازد.
23	تلاش مي‌كنيم از روابط زناشويي خود لذت ببريم و همواره آن را لذت بخش نگه داريم.
24	همسرم در نزديكي، بيشتر به فكر خواسته هاي خودش است.
25	براي نزديكي با همسرم مشكل دارم.
26	من و همسرم سعي مي‌كنيم از تفريح و سرگرمي هايي كه مستلزم گناه نباشد به قدركافي لذت ببريم.
27	همسرم وقت اندكي را با من مي‌گذراند.
28	همسرم به سرگرميهاي مختص به جنسيت خود مشغول مي‌باشد.
29	بودن با همسرم را به هر نوع تفريح و سرگرمي ترجيح مي‌دهم.
30	همسرم زود عصباني شده و دير راضي مي‌شود.
31	يكي از دلايل صميميت من و همسرم خوش خلقي اوست.
32	بد خلقي من باعث شده كه به خواسته هايم در زندگي با همسرم نرسم.
33	همسرم خيلي مقتدر است چون اهل گذشت است.
34	مسافرت يكي از برنامه‌هاي خانواده ما است.
35	همسرم فرد بددلي است و اين زندگيمان را به خطر انداخته است.
36	فرزندانمان ثمره زندگي و باعث طراوت بخشيدن به آن است.
37	بسياري از الطاف خداوند (مثل : امكانات و…….) در زندگي ما به خاطر فرزنداني است كه به ما عنايت كرده است.
38	همسرم مي‌داند با بچه‌ها چگونه بايد رفتار كند.
39	همسرم بين فرزندانمان فرق نمي گذارد.
40	از نحوه تربيت فرزندانمان توسط همسرم رضايت دارم.
41	سعي من اين است كه بيشتر با خانواده همنشين شوم.
42	در كارهاي منزل به همسرم كمك مي‌كنم.
43	برايم مهم است كه غذاي دلخواه خودم را بخورم ( نه غذاي دلخواه خانواده را ).
44	همسرم برايم آرايش نمي كند.
45	همسرم مرا بدرقه و استقبال مي‌كند.
46	يكي از برنامه هاي مثبت زندگي ما رفت و آمد با فاميل(خود و همسرم ) است.
47	به نظر مي‌رسد رفت وآمد با اقوام مي‌تواند زندگي ما را نجات مي‌دهد.
48	به نظر من و همسرم مي‌توانيم با صله ارحام محبت ديگران را جلب كنيم.
49	زمينه برخي از دعواها و مشاجرات ما، رفت و آمد با فاميل و خانواده‌ها است.
50	همسرم اهل رفت وآمد با فاميل مي‌باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روش نمره گذاری و تفسیر

این پرسشنامه دارای 50 سوال بوده و هدف آن ارزیابی عوامل دهگانه رضایت زناشویی اسلامی (ارتباط کلامی، پایبندی های مذهبی،‌حل تعارض، مدیریت مالی، روابط جنسی، فعالیت های اوقات فراغت، مسائل شخصیتی، فرزندان و فرزندپروری، نقش زن و مرد، صله ارحام) است. طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده که امتیاز مربوط به هر گزینه در جدول زیر ارائه گردیده است:

 

گزینه	هرگز	به ندرت	گاهی اوقات	اغلب	همیشه
امتیاز	0	1	2	3	4

 

 

اما این شیوه نمره گذاری در مورد سوالات 3، 5، 6، 10، 13، 14، 15، 18، 19، 22، ‌24، 25، 27، 28، 30، 32، 35، و 44 معکوس شده و به صورت زیر در خواهد آمد:

گزینه	هرگز	به ندرت	گاهی اوقات	اغلب	همیشه
امتیاز	4	3	2	1	0

 

 

اين آزمون ده مؤلفه و پنجاه پرسش دارد كه سهم هر يك از مؤلفه‌ها پنج پرسش به شرح زير است:

1- ارتباط كلامي (پرسش‌هاي 1، 2، 3، 5 و 15):‌ اين مؤلفه به رفتار‌هاي كلامي‌ همسران در تعامل با يكديگر از منظر ديني مربوط مي‌شود. رعايت عفت و ادب در كلام و پرهيز از آزار رساندن توسط زبان و ابراز محبت كلامي‌، از ويژگي‌هاي ‌اين خرده‌مقياس است. نمرة بالا نشان‌دهنده وجود رابطة كلامي ‌سالم بين زوجين است.

2- پايبندي‌هاي مذهبي (پرسش‌هاي 6 تا 10): ‌اين مؤلفه ميزان توجه همسران به مبدأ متعال و رعايت حريم خداوند را در زندگي زناشويي مي‌سنجد. نمرة بالا در ‌اين مقياس، نشانگر تعهد همسران در اداي وظايف‌شان و ملاك‌ بودن مذهب و پايبندي به آن در زندگي زناشويي است.

3- حل تعارض (پرسش‌هاي 11، 12، 13، 14 و 4): ‌اين مؤلفه به احساسات، اعتقادات و نگرش‌هاي شخص دربارة به وجود آمدن يا حل تعارض مربوط مي‌شود. نمرة بالا در‌ اين مقياس، نشان‌دهندة وجود توافق و هراس در زندگي زناشويي و ظرفيت حل تعارض از راه‌هاي معقول مي‌باشد.

4- مديريت مالي (پرسش‌هاي 16 تا 20):‌ اين مؤلفه به نحوة اداره امور مالي زندگي زناشويي و نگرش‌هاي همسران دربارة نوع مديريت مالي منزل مربوط مي‌شود. نمرة بالا در ‌اين مقياس، بيانگر مديريت خوب امور مالي و رضايت همسر از ‌اين نوع مديريت است.

5- روابط جنسي (پرسش‌هاي 21 تا 25): ‌اين مؤلفه نگرش‌ها و نگراني‌هاي همسر را دربارة روابط جنسي مي‌سنجد. نمرة بالا در‌اين مقياس، نشانگر نبود وجود مشكل جدي در‌ اين باره و احساس رضايت همسران از ‌اين رابطه است.

6- فعاليت‌هاي اوقات فراغت (پرسش‌هاي 26 تا 29 و 34): ‌اين مؤلفه ترجيح‌هاي زن و شوهر را دربارة‌ فعاليت‌هاي اوقات فراغت و گذران آن در كنار همسر ارزيابي‌ مي‌كند. نمرة بالا در‌ اين مقياس، نشان‌دهندة انعطاف‌پذيري و توافق دربارة استفاده از زمان‌هاي فراغت و احساس رضايت از كنار هم بودن در‌ اين اوقات است.

7- مسائل شخصيتي (پرسش‌هاي 30 تا 33 و 35): ‌اين مؤلفه رضايت يا نارضايتي همسران را از ويژگي‌ها، صفات و رفتار‌هاي همديگر مي‌سنجد. نمرة بالا نشان‌دهندة رضايت از ويژگي‌هاي شخصيتي همسر مي‌باشد.

8- فرزندان و فرزند‌پروري (پرسش‌هاي 36 تا 40):‌ اين مؤلفه نگرش والدين را نسبت به فرزندان و رضايت يا نارضايتي آنان را در نوع فرزند‌پروري همسر ارزيابي مي‌كند. نمرة بالا در‌ اين مقياس، نشانگر نگرش مثبت والدين به فرزند‌آوري و احساس رضايت از فرزند‌پروري همسر است.

9- نقش زن و مرد (پرسش‌هاي 41 تا 45): ‌اين مؤلفه، نحوة ‌ايفاي نقش زن و شوهر در زندگي و رضايت آنان را از انجام وظايف توسط طرف مقابل ارزيابي مي‌كند. نمرة بالا در ‌اين مقياس، بيانگر ‌ايفاي مسئوليت زن يا شوهري و احساس رضايت از طرف مقابل در‌ اين مورد مي‌باشد.

10- صلة ارحام (پرسش‌هاي 46 تا 50): ‌اين مؤلفه نگرش و كنش همسران را دربارة رفت‌وآمد با اقوام و فاميل مي‌سنجد. نمرة بالا در‌ اين مقياس، نشان‌دهندة نگرش مثبت به ‌اين‌گونه روابط و احساس رضايت از آن است.

برای بدست آوردن امتیاز مربوط به هر بعد، مجموع امتیازات سوالات مربوط به آن بعد را با هم جمع نمایید. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع کنید. نمرات بالاتر نشان دهنده رضایت شغلی بالاتر خواهند بود.

 

اعتبار

از مسائل مهم در آزمون‌سازي، اعتبار است. ‌اين واژه مفاهيمي‌ مانند ثبات يا هماهنگي، اعتماد‌پذيري، پيش‌بيني‌پذيري، همگوني، حساسيت، دقت، تكرار‌پذيري و باز پديد‌آوري را دربر‌مي‌گيرد.. جدیری و همکاران (1388) براي برآورد اعتبار پرسش‌نامة رضامندي‌ زناشويي از طريق دونيمه‌سازي و ثبات‌دروني (آلفاي كرونباخ) اقدام كرده است. نتايج پژوهش آنها نشان مي‌دهد پرسش‌نامه اعتبار نسبتاً بالايي دارد.

روايي

مقصود از روايي پرسش‌نامه آن است كه وسيله مزبور واقعاً بتواند ويژگي مورد مطالعه را اندازه بگيرد، نه متغير ديگري را. جدیری و همکاران (1388) از دو روش روايي محتوايي و روايي وابسته به ملاك از نوع همزمان، براي برآورد روايي اين آزمون اقدام كرده است. نتايج نشان مي‌دهد پرسش‌نامه روايي بالايي دارد.

 

منبع: جدیری، جعفر، جان بزرگی، مسعود، (1388)، ساخت و اعتباريابي مقياس رضامندي زناشويي اسلامي، فصلنامه روانشناسی سال دوم، شماره چهارم، زمستان 1388، ص 41 ـ 70