70 ویژگی خانواده سالم
چند سؤال
- آیا شما به عنوان زن و شوهر یا مادر و پدر به نقشها،مسئولیتها و وظایف خود آشنایی دارید؟
- آیا شما به عنوان زن و شوهر یا مادر و پدر میخواهید خانواده سالم و با نشاطی داشته باشید؟
- آیا میدانید یک خانوادۀ سالم و موفق چه مشخصات و ویژگیهایی دارد؟
- آیا میخواهید فرزنــدان خود را خوب تربیت کنید و نمیدانید چگونه و چطور؟
- آیا برای تعلیم و تربیت فرزنــدان خود بهاندازه کافی وقت میگذارید و مطالعه میکنید؟
- آیا میدانید در شــرایط موجود، چطور میشــود در خانوادهتــان، فضایی صمیمــی و توام با انــس و الفت به وجود آورد؟
- آیا میدانید در شرایط موجود، چگونه میشود سلامت و استحکام خانواده را حفظ کرد؟
- آیا زندگی خانوادگی شــما با برنامه و متنوع است و اوقات فراغت خود را با همســر و فرزندان خود به طور مشترک صرف میکنید؟
خانواده، نهادی است مقدس و بی بدیل که حیات و سعادت جامعه بشری وابسته به آن است. پرورش نسل آینده، انتقال میراث فرهنگی، پاســداری از ارزشها، زبان آموزی و تأمین نیازهای جسمانی و روانی انسان از
وظایف عمده خانواده به شمار میآید. بی شک، اساس سلامت جامعه وابسته به ســامت خانواده هاست و سلامت روانی و جسمانی افراد جامعه تأمین نمیشود مگر آنکه خانواده هایی سالم، بانشاط، بالنده، متعادل و صالح داشته باشیم.
اکثر مردم جهان، زندگی خانوادگی را به شکلهای گوناگون تجربــه کردهاند و رویدادهــای خانوادگی را مهمترین و ارزشــمندترین جنبــۀ زندگی خود معرفی میکنند. اکثــر ما در خانواده بهدنیا میآییم و بیشــتر سالهای کودکی و نوجوانی خود را، چه به اختیار و چه به اجبار، در خانوادهمان سپری میکنیم و در خانواده با جهان هستی آشنا میشویم. در پاسخ به پرسشهایی که در آغاز مقاله از نظر شما گذشت، باید گفته شود که خانواده، بر حسب تصادف و خودبه خود سالم یا ناسالم نمیشود، بلکه سلامت و نشاط خانواده، مدیون و مرهون میزان آگاهی، شناخت، تعهد، عملکرد و احساس مسئولیت تک تک اعضای آن، به ویژه زن و شوهر یا مادر و پدر و اعضای آن است.
در نگاه نخست باید یادآور شد که پژوهش و مطالعۀ علمی خانــواده در ایران در حوزه های روانشناســی، جامعه شناســی، اقتصــاد و حقــوق و به بیان دیگــر خانواده شناسی بهعنوان یک رشتۀ علمی و دانشگاهی در آغاز راه خود است. بدون تردید داشتن خانوادههای سالم به مثابه دغدغه ای دائمی برای رسیدن به جامعه ای ســالم و متعالی از جمله نگرانیهای همۀ متخصصان تعلیم و تربیت، روانشناسان، مشاوران، برنامه ریزان، کارشناسان، معلمان و مربیان است. بدون تردید، الزمۀ داشــتن جامعۀ ســالم، داشتن خانواده های ســالم اســت و این خانوادههای ســالم هستند که شهروندان سالم به جامعه تحویل میدهند.
70 ویژگی خانواده سالم
در این راستا باید یادآوری کرد که خانواده هم یک نهاد آموزشی اســت و هم خود بهآموزش نیاز دارد. به زبان ســاده، خانواده نهادی اســت که حداقل از یک زوج (زن و شوهر) تشکیل شده که به طور رسمی و شرعی
با یکدیگر ازدواج کردهاند و در خانهای بهطور مشترک کنار هم زندگی میکنند. در خانواده، مســئولیتها و وظایف میان اعضای آن تقسیم شده و اعضا با هم فکری و همدلی و همکاری یکدیگــر به انجام وظایف خود
میپردازند. در این شــرایط ضــرورت دارد هر یک از زوجین به نقشها و وظایف خود آگاهی داشته باشند و آموزشهای الزم را دریافت و به آنها عمل کنند. داشــتن یک خانوادۀ ســالم و موفق، خواست هر زن و شــوهر و یا هر مادر و پدر آگاه و مســئول است.
خانوادۀ سالم، خانوادهای است که به نیازهای همه جانبه اعضای خود در گستره حیات توجه دارد و سعی میکند به انتظارها و نیازهای همســر و کودکان به شیوههای درست پاسخ دهد. همچنین خانواده سالم، خانوادهای
است که به آموزش همه جانبۀ اعضای خود میپردازد و در اندیشــۀ مناسبسازی محیط خانوادگی و پرورش انســانهای رشید است. انســانهای رشید، کسانی هستند که در تمام ابعاد وجودی رشد یافتهاند و در حد وســع و توان خود بهرشد متوازن نایل شدهاند. بدیهی است برای نائل شدن بهرشد متوازن، توجه به نیازهای همه جانبــه و آموزش همه جانبه (آموزش شــناختی، آموزش اجتماعــی و آموزش هیجانی)ضرورت دارد.
بنابراین، در این مقاله تالش شده است بهاختصار هفتاد ویژگی یک خانوادۀ سالم و موفق، شناسایی، معرفی و فهرست شود.
70 ویژگی خانواده سالم
هدف های شــناخت ویژگی های یک خانوادۀ سالم عبارتند از:
ارتقای سطح آگاهی و عملکرد زن و شوهر یا مادر و پدر دربارۀ نقشها و وظایف یک خانوادۀ سالم تالش برای سالمســازی و بهسازی محیط زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی تلاش بــرای آگاهــی از کم و کیــف و چگونگی
شکل گیری رفتار در یک خانوادۀ سالم تــاش بــرای آگاهــی از ریشــه ها و علت های ناهنجاری های رفتاری و عاطفی کودکان و نوجوانان تلاش برای چارهجویی، درمان، اصلاح و پیشگیری از بروز آسیبها و نابسامانیهای رفتاری، اجتماعی و
اخلاقی تلاش برای پیشــگیری از طلاق و به وجود آمدن آسیبها و مشاجره های خانوادگی اکنون توصیه میشود چند لحظه به ارزیابی خانوادۀ خود بپردازید:
- اگر خانوادۀ شما دارای ویژگی موردنظر است، مقابل آن عالمت مثبت(+)بگذارید.
- اگر خانوادۀ شــما فاقد ویژگی موردنظر است، مقابل آن عالمت منفی (-) بگذارید.
- درصورتیکه خانوادۀ شما تا حدی دارای ویژگی موردنظر اســت، مقابل آن عالمت مثبت و منفی (+-)بگذارید.
هفتاد ویژگی خانواده سالم و موفق
-
زن و شــوهر از ازدواج خود ابراز خرسندی و رضایت میکننــد و از ازدواج با یکدیگر راضی هستند.
-
زن و شــوهر یکدیگر را دوست دارند و محبت خود را نسبت به یکدیگر ابراز و با عشق، زندگی میکنند.
-
زن و شــوهر از یــک رابطۀ جنســی ســالم، رضایتبخش و امن برخوردارند.
-
زن و شــوهر همواره محبتهــا و خوبیها و خاطرههای مثبت و خوشایند را مورد تأکید قرار میدهنــد و آنها را با آب و تاب تعریف میکنند و بر زبان میآورند.
-
زن و شــوهر تلاش میکنند از هرگونه حرف یا عملی که موجب رنجش یا کدورت شود و دوام و بقــای خانــواده را تهدیــد کنــد، اجتنــاب کنند و به حساسیت های مثبت و منفی یکدیگر توجه دارند.
-
زن و شــوهر، با هــم تصمیم میگیرنــد و در تصمیمگیریها بهیکدیگر کمک میکنند.
-
زن و شــوهر یا مادر و پدر در خانواده حضوری تصمیمگیریها بهیکدیگر کمک میکنند.سقف به سر بردن مطرح نیست!
-
زن و شــوهر نســبت به یکدیگر و مادر و پدر نســبت به فرزندان محبت غیرمشــروط ابراز میکنند. به بیان دیگر محبت خریدنی نیست و محبت زن و شوهر یــا مادر و پدر را با هیچ قیمتی نمیتــوان در جای دیگر بهدست آورد.
-
مادر و پدر به وجود فرزندان خود ابراز افتخار و رضایت میکنند و خداوند را شاکر هستند.
-
مادر و پدر در حق فرزندان خود دعا میکنند.
-
مادر و پدر، بر این باور هستند که همۀ رفتارها را باید به فرزندان یاد داد و یاد گرفت.
-
مادر و پدر، به فرزندان، مســئولیت میدهند و آنان مسئولیت میپذیرند.
-
مادر و پدر، برای تربیت فرزندان از انگیزههای درونی و تشویق استفاده میکنند و به آنان انگیزه میدهند.
-
مــادر و پدر بهتعلیم و تربیت فرزندان خود بها میدهند و مراقب سلامت جسمانی و روانی آنان هستند.
-
مادر و پدر سعی میکنند فرزندان خود را افرادی مســتقل تربیت کرده و از وابســته کردن آنان خودداری نمایند.
-
مادر و پدر سعی میکنند بهتفاوتهای فردی توجه کرده و فرزندان خود را با یکدیگر مقایسه نکنند.
-
مادر و پدر، نقش رهبری و راهنمایی دارند.
-
لحــن کالم مادر و پدر، دوســتانه و صمیمانه است.
-
مــادر و پدر، بــرای تربیت فرزنــدان از روش تأثیرگــذاری، اقناعــی و تفاهم آمیز اســتفاده میکنند.
-
مــادر و پدر، برای تربیت فرزنــدان فعالانه در جلســه های آموزشی شــرکت کرده، مطالعه میکنند، مشورت میکنند و به خودارزیابی میپردازند.
-
پدر و مادر، سعی میکنند همکاری فرزندان را جلب کنند.
-
مادر و پدر سعی میکنند اعتمادبهنفس فرزندان خود را تقویتکنند.
-
مادر و پدر سعی میکنند میان فرزندان عادلانه رفتار کرده و از تبعیض اجتناب نمایند.
-
میان اعضای خانواده، فضای معنوی، یاد خدا ونام خدا حاکم است.
-
اعضــای خانواده، در کنار یکدیگر احســاس امنیت و آرامش میکنند.
-
اعضای خانواده، رازنگهدار هستند و از افشای اســرار خانوادگی خود نزد دیگــران خودداری میکنند.
-
اعضای خانواده، با یکدیگر مؤدبانه، محبت آمیز و با احترام صحبت و رفتار میکنند.
-
اعضای خانــواده، به تفاوتهای فردی توجه کرده و تالش میکنند تفاوتها را بشناســند، بپذیرند و با آنها کنار بیایند.
-
میان اعضای خانواده روابط سالم و تفاهم آمیز وجود دارد و آنان با یکدیگر در تعامل هستند.
-
اعضای خانواده از مصاحبت با یکدیگر لذت میبرند و فرصتهایی را برای با هم بودن، بحث و گفتوگــوی آزاد و بدون واهمــه در نظر میگیرند و به حرفهای یکدیگر فعالانه گوش میدهند.
-
اعضــای خانــواده در بحثهــای خانوادگی احساسها و اندیشــه ها و نگرانی های خود را به راحتی برای یکدیگر بیان میکنند.
-
اعضای خانواده، نســبت بهرفتــار یکدیگر حســاس هســتند و بهیکدیگر انرژی مثبت میدهند.
-
اعضای خانواده، یار و یاور یکدیگر هستند و یکی از اعضای خانواده دچار ناراحتی شــود، اگر علت را جویا میشوند و مشکل را با کمک یکدیگر حل میکنند.
-
میان اعضای خانواده، تقسیم کار وجود دارد و اعضای خانواده نسبت بهامور خانه و خانواده احساس مسئولیت میکنند.
-
میان اعضــای خانواده، اعتمــاد، صداقت واحترام متقابل وجود دارد.
-
اعضای خانواده، بهنظم و ترتیب معتقد هستند.
-
میان اعضای خانواده، گفتوگو و گفت وشنود حاکم است.
-
بهنیازهای اعضای خانــواده، بهویژه نیازهای روانی آنان پاسخ مناسب داده میشود و اعضا از امنیت خاطر برخوردارند.
-
فضای خانواده گرم و صمیمی است و اعضای خانواده کنار یکدیگر احساس امنیت و آرامش روانی میکنند.
-
اعضای خانواده، امیدوار هستند و یکدیگر را بهامید دعوت میکنند.
-
اعضــای خانــواده، آیندهنگــر هســتند و به موفقیتها اشاره میکنند و افقهای آینده را در نظر میگیرند.
-
اعضای خانواده، بهارزش تالش و سختکوشی توجه کرده و اهمیت میدهند و معتقد هستند که نابرده رنج، گنج میسر نمیشود.
-
میان اعضــای خانــواده، اعتمــاد متقابل و امانتداری وجود دارد.
-
اعضای خانواده، با نشاط و با روحیه هستند.
-
اعضای خانــواده، هنگام بروز بحــران، مانند بیــکاری، بیماری، ورشکســتگی و مرگومیر بهیکدیگر نزدیک و متحد میشوند تا با بحران پیش آمده مقابله کنند.
-
اعضای خانواده، در غمها و شادیهای یکدیگر شرکت میکنند و سهیم هستند.
-
میان اعضای خانــواده، ارزشها، هنجارها و فضایل اخالقی حاکم اســت، مانند وفاداری،
-
میان اعضای خانواده، فضای قدردانی و تشکر و شــکرگزاری وجــود دارد و اعضای خانواده برای زحمات یکدیگر ارزش قائل هستند.
-
میان اعضای خانواده، فضای عفو و گذشــت وجود دارد.
-
میان اعضای خانواده، مثبتنگری وجود دارد و اعضای خانواده در مقام شــناخت خوبیها و زیباییهای یکدیگر هستند.
-
میان اعضای خانواده، مسئولیتها تقسیم شده اســت و هر یک از اعضا بهنوعی احســاس مســئولیت میکند و یک نفر به تنهایی بار مســئولیت خانواده را بهعهده ندارد!
-
اعضای خانواده، از زندگی کردن کنار هم لذت میبرند و ابراز شادمانی میکنند.
-
اعضای خانواده، بهرشــد همه جانبۀ یکدیگر میاندیشند و به آموزش یکدیگر کمک میکنند.
-
اعضای خانواده، بهنیازهای همه جانبه یکدیگر توجه میکنند.
-
اعضای خانواده، گاهی بهبررســی و ارزیابی رفتارهای یکدیگر میپردازند.
-
در خانــوادۀ ســالم، ناهنجاریهای رفتاری و عاطفی کمتر وجود دارد.
-
در خانــوادۀ ســالم، اعتدال وجــود دارد و از افراطوتفریط اجتناب میشود
-
در خانوادۀ ســالم، اعضای خانواده یکدیگر را دوست دارند و محبت خود را ابراز میکنند.
-
در خانوادۀ سالم، اعضای خانواده به موفقیت و ســعادت یکدیگر کمک میکنند و حســاس هستند.
-
در خانــوادۀ ســالم، مــادر و پــدر و فرزندان بهیکدیگر احترام میگذارنــد و برای یکدیگر ارزش قائل هستند.
-
در خانوادۀ ســالم، اعضای خانواده احساس هویت و اصالت میکنند.
-
در خانوادۀ سالم، اعضای خانواده، یکدیگر را تشویق میکنند و امیدواری میدهند.
-
در خانوادۀ سالم، اعضای خانواده در دسترس هســتند و از فعالیتهــا و برنامههای یکدیگر اطلاع دارند و پنهانکاری و مخفیکاری وجود ندارد!
-
میان اعضای خانواده، عشق، محبت، شفقت، احترام و دلسوزی حاکم است.
-
اعضای خانواده، سعی میکنند در امور زندگی و فعالیتهای خانوادگــی یکدیگر را همراهی کنند.
-
اعضای خانواده، سعی میکنند حضوری فعال بودن لذت ببرند و آن را غنیمت بشمارند.
-
اعضای خانواده، ســعی میکنند تا حد امکان هنگام صبحانه، ناهار و شام با هم غذا بخورند، به ویژه سر ساعت مشخص، درحالیکه تلویزیون خاموش است با هم شام میخورند.
-
اعضای خانواده، ســعی میکننــد یکدیگر را هنگام خرید کردن، مهمانی رفتن، مســافرت رفتن، پارک رفتن، سینما رفتن و ورزش کردن همراهی کنند.
-
اعضای خانواده، سعی میکنند ساعتهایی را به کتاب خواندن، مانند خواندن قرآن، خواندن دیوان حافظ و شاهنامهخوانی اختصاص دهند.
-
میان اعضای خانواده، بهویژه زن و شوهر یا مادر و پدر، همدلی، همفکری، همکاری و هماهنگی وجود دارد.
