روانشناسی شخصیت در کوهک

روانشناسی شخصیت در کوهک

جامع ترین تعریف از شخصیت؟

مجموعه سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتاً ثابت و پایدار که بر روی هم یک فرد را از فرد یا افراد دیگر متمایز می سازد.

عوامل تاریخی موثر در نظریه های شخصیت

چهار عامل نقش موثری در نظریه های شخصیت داشته اند که عبارتند از:

• الف) طب بالینی اروپا: طب فرانسه و بخصوص طب بالینی اروپادر قرن های ۱۸ و ۱۹ میالدی تاثیر مستقیمی بر ساخت تئوری های شخصیت قرن بیستم گذاشت. برای مثال پزشک معروف فرانسوی فیلیپ پینل به این نتیجه رسید که اختالالت شدید شخصیت به اختالل های مغزی مربوط می شود. همچنین در قرن ۱۸ و ۱۹ برای شناخت و درمان اختالل های روانی از روش های مختلفی از جمله روش تلقی استفاده می شد. تلقین به معنای تغییر رفتار فرد بر اثر قبول بی قید و شرط عقیده یا گفتار دیگری و عمل به آنهاست به تدریج تلقین پایه و اساس هیپنوتیزم قرار گرفت.
•  ب) روانسنجی:روان شناسان معیارها و روش های روانسنجی متعددی را برای اندازه گیری ارتباط بین یک محرک خارجی و یک احساس درونی تهیه کردند. آنها بعد از تهیه و ساخت آزمونهای روانشناختی به امکان اندازه گیری شخصیت و کلی بودن مفاهیم آن پی بردند. خالصه اینکه روانسنجی زمینه پژوهش های علمی در شخصیت را امکان پذیر ساخت.
• ج) رفتارگرایی: این مکتب روانشناسی توسط روانشناس آمریکایی واتسون در سال ۱۹۱۳ پایه گذاری شد. رفتارگرایان دو تاثیر مهم بر مفهوم شخصیت گذاشتند یکی اینکه یادگیری را موضوع مرکزی و محور شخصیت تلقی می کنند، و دیگر این که شخصیت را مفهومی عینی می دانند و بررسی علمی آن را با روش ها و ابزار دقیق الزم می شمارند.
• د) روانشناسی گشتالت: در سال ۱۹۱۲ این مکتب توسط ماکس ورتهایمر پایه گذاری شد.پیروان روانشناسی کشتار معتقد بودند که به هیچ وجه نمی توان با تجزیه کردن پدیده های بسیار پیچیده و روانی آنها را شناخت به همین خاطر آنها با روش قیاس از کل به جز می رسیدند. مکتب گشتالت در زمان معاصر روی نظریه های روانشناسان شخصیت تاثیر چشمگیری داشته است.

تاثیر جبر و اختیار در طبیعت و شخصیت انسان؟

یکی از سوال های اساسی که با آن روبرو هستیم این است که احساس ذهنی اختیار یا آزادی عمل افراد تا چه اندازه واقعیت دارد؟
برخی نظریه پردازان مانند کارل راجرز روانشناس انسان گرا معتقد است که انسان فقط خصوصیات یک ماشین را ندارد بلکه موجودی است که تا حدودی آزادی و اختیار دارد و می تواند خود را بسازد و به زندگی خود معنا ببخشد.
در نقطه مقابل رفتارگرایانی مانند اسکینرمعتقدند که انسان مختار تصور و برداشتی است که ما در غیاب یک توجیه علمی از رفتار انسان، به او نسبت می دهیم.

روانشناسی شخصیت در کوهک

منطقی و غیر منطقی بودن

آیا بشر از اساس موجودی منطقی است و منطق او تاثیر اساسی در رفتار روزمره او دارد؟
به طور کلی شخصیت انسان توسط منطق و عقل او هدایت می شود یا خیر؟ دانشمندانی مانند جورج کلی از آن دسته از فرآیندهای منطقی که انسان آنها را مورد استفاده قرار می دهند به عنوان مدلی برای ساختن نظریه شخصیت خود استفاده کرد.
او انسان را به عنوان عالم یا دانشمندی تلقی می کند که فرآیند عقلی و شناختی او در تعیین رفتار و شخصیت او اهمیت ویژه ای دارد.
در مقابل فروید اعتقاد داشت که اکثر رفتارهای ما بر اثر انگیزه های ناخودآگاه غریزی انجام می شوند و ما هیچ کنترلی بر آنها نداریم.

کل گرایی و جز گرایی

طرفداران نظریه کل گرایی معتقدند که طبیعت بشربه نحوی ساخته شده است که فقط با مطالعه کلیت وجود او می تواند او را شناخت. اما پیروان جز گرایی بر این اعتقادند که برای شناخت هر انسان باید هر قسمت از اجزای وجود و رفتار او
مستقل از دیگر اجزا مورد مطالعه قرار گیرد. کل گرایان مکتب گشتالت یکی از مهمترین آنهاست ادعا می کنند که انسان فقط در کل قابل بررسی است.

فطرت گرایی و محیط گرایی

چه مقدار از شخصیت ارثی است و به فطرت انسان مربوط می شود با محیط و فرهنگ ارتباط دارد؟
در نظریه افراد مانند در فرویدمفهوم نهاد که در شکل گیری زیربنایی شخصیت اهمیت فراوانی دارد خصوصیات سرشتی و نهادی افراد مربوط می شود. رفتارگرایان تاثیر یادگیری و شکل گیری عادت ها را که از محیط و فرهنگ ناشی می شود
در مجموع سازنده شخصیت می دانند. دانشمندان معاصر ارتباط متقابل و دائمی این دو عامل یعنی فطرت و محیط را در ایجاد شخصیت مهم می شمارند.

ذهنیت و عینیت

آیا عوامل ذهنی، روانی و دنیای تجربه شخصی فرد بیشترین تأثیر را روی رفتار او می گذارد یا عوامل عینی بیرون از فرد موثرتر است؟
دانشمندی مانند کارل راجرز معتقد است آن اندازه که برداشت فرد از واقعیت بیرون اهمیت دارد خود واقعیت بیرون با اهمیت نیست در مقابل رفتارگرایان معتقدند وظیفه و هدف اصلی و تحلیل علمی تشریح چگونگی رفتار شخص است.
یعنی باید بتواند توضیح دهد که رفتار شخص به عنوان یک سیستم فیزیکی در رابطه با شرایط زیستی چگونه تکامل می یابد شکل می گیرد و تغییر می کند.

درون کنشی و برون کنشی

آیا انسان دارای اراده و آگاهی است و رفتارهای خود را از درون خود می سازد یا آن که مانند ماشین است و رفتارهایش پاسخ های انعکاسی به محرک های بیرونی هستند؟
از دیدگاه درون کنشی دانشمندان مانند مازلو معتقدند منبع رفتار انسان در درون اوست و نه بیرون از او. به عکس در نظریه برون کنشی اعتقاد بر این است که رفتار انسان در اصل واکنش به محرک های بیرون از وجود اوست.

تعادل و تکامل

انگیزه حیاتی و عمومی انسان چیست گریز از تنش ها و به دست آوردن تعادل حیاتی؟یا رشد، تکامل و خودشکوفایی؟ بر اساس نظریه تعادل انسان دارای نیازها و غرایزی است. در هر فرد برای رفع این نیازها و رسیدن به حالت تعادل
انگیزه هایی به وجود می آید. بدون وجود این انگیزه ها حرکتی برای رسیدن به تعادل صورت نمی گیرد. از سوی دیگر طرفداران نظریه تکامل معتقدند که انگیزش اصلی در انسان گرایش به رشد تکامل و خودشکوفایی است و
انسان فقط به خاطر ارضای غرایز و احتیاجاتش زندگی نمی کند،بلکه به محرک ها شرایط و هدف های جدید رو می آورند و به این شکل رشد و تکامل می یابد.

شناخت پذیری و شناخت ناپذیر

آیا انسان قادر است تمام مسائل مربوط به وجود خود را بدانند یا اینکه چنین امری حتی در آینده نیز امکان پذیر نیست؟
دانشمندانی که جبری و عینی هستند مانند رفتارگرایان طبیعت بشر را کامالً قابل بررسی و قابل مطالعه عینی و شناخت پذیر می دانند. در مقابل دانشمندانی مانند راجرز معتقدند دنیای تجارب درونی افراد امری کامالًشخصی و ذهنی است که دائما تغییر می کند به همین دلیل ارزیابی و دستیابی علمی به آن و شناخت آن به طور کامل میسر نیست.