اختلال بی توجهی کودکان

اختلال بی توجهی کودکان

اختلال کم توجهی و بیش فعالی عارضه‌ای مغزی است که کنترل رفتار را برای کودک دشوار می‌سازد. رفتار تمام کودکان گاهی اوقات مشکل‌ساز می‌شود، اما مشکلات رفتاری کودکان دارای اختلال کم توجهی زندگی عادی‌شان را مختل می‌سازد و مستمر است.

اختلال کم توجهی کودک در صورت درمان نشدن منجر به تاخیر در یادگیری، رشد و برقراری روابط اجتماعی می‌شود. متخصصین کاردرمانی کودک در زمینه درمان کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی از مهارت بالایی برخوردار هستند.

متخصصین کاردرمانی به خوبی می‌دانند که کم توجهی کودک زندگی هر یک از بیماران و خانواده‌شان را به روش متفاوتی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و به همین دلیل سعی می‌کنند رویکردی مشورتی را برای کمک به مدیریت زندگی روزمره تک ‌تک بیماران به کار ببرند.

معمولاً فرد توانایی دقّت و تمرکز بر روی یک موضوع را نداشته، یادگیری در او کند است و فرد از فعّالیّت بدنی غیرمعمول و بسیار بالا برخوردار است. این اختلال با فقدان توجه، فعّالیت بیش‌ازحد، رفتارهای تکانشی، یا ترکیبی از این موارد همراه است. هر فردی با شک ADHD باید به دقت تحت نظر یک پزشک معاینه گردد. بسیاری از این افراد، یک یا چند اختلال رفتاری دیگر نیز دارند. همچنین ممکن است یک مشکل روانی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی داشته باشند.

ADHD شایعترین اختلال رفتاری در سنین کودکی و بلوغ است، و حدود ۳٪ تا ۵٪ کودکان قبل از هفت سالگی به آن مبتلا می‌شوند. این عارضه بیشتر در دوران ابتدایی مدرسه برای کودکان و در هنگام بلوغ رخ می‌دهد و با افزایش سن بسیاری از بیماران بهتر می‌شوند. در نظر گرفتن این نکته میتواند حایز اهمیت باشد که بیش فعالی درمان نشده خطرناک است. تحقیقات نشان داده‌اند که ۲۵ تا ۴۰ درصد زندانیان به‌طور میانگین به این اختلال مبتلا هستند و آن را درمان نکرده‌اند.

نشانه های کودکان کم توجه

علائم مختلفی در کودکان کم توجه مشاهده می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بی‌توجهی: کودک نمی‌تواند توجه خود را روی موضوعات متمرکز سازد، نامنظم است و بیش از حد رویاپردازی می‌کند.
بیش ‌فعالی: کودکان بیش‌فعال همواره در حال حرکتند، نمی‌توانند یک جا بنشینند و بیش از حد حرف می‌زنند.
تکانش گری: کودک بدون فکر کردن حرف می‌زند و عمل می‌کند، حرف دیگران را مدام قطع می‌کند، مزاحم اطرافیان می‌شود و قدرت قضاوت ضعیفی دارد.
ترکیبی از علائم فوق: ترکیبی از علائم فوق در درجات مختلف مشاهده می‌شود.

درمان کم توجهی کودکان

درمان دارویی در کنار رفتار درمانی ـ شامل آموزش والدین ـ و فراهم کردن محیط مناسب در خانه و در مدرسه به گونه‌ای که متمرکز و متوجه ماندن کودک راحت‌تر شود، بهترین روش درمان کم توجهی است. از آنجایی که کم توجهی اختلالی مزمن است، درمان آن نیز باید مستمر باشد. معمولاً طرح درمان بلندمدتی به والدین ارائه می‌شود که شامل اهداف خاص برای کودک کم توجه است. چنانچه تمام بخش‌های طرح درمان اجرا شود و همه ـ کودک، والدین، آموزگاران، پزشکان، پرستاران و … ـ در درمان کودک همکاری کنند، درمان بیشترین تاثیر را خواهد داشت.

بهترین دارو برای درمان کم توجهی

به تازگی اخبار جدیدی درباره درمان دارویی و کودکان منتشر شده است. برخی بر این باورند که بیش از اندازه برای کودکان دارو تجویز می‌شود. عده‌ای نیز داروها را موثر می‌دانند و درمان دارویی را بهترین روش درمان به شمار می‌آورند. در هر حال نکته مهم این است که از اصول درمان دارویی اختلال کم توجهی اطلاع داشته باشید. داروهای محرکی مانند ریتالین، دکسدرین و آدرال سال‌ها است که برای درمان کم توجهی تجویز می‌شوند و نتایج قابل قبولی را نیز به دست داده‌اند.

استراترا داروی جدیدتری است که محرک نیز نیست و برای کودکانی مفید است که واکنش مناسبی به داروهای محرک نشان نداده‌اند. بااین حال مصرف استراترا عوارض و خطرات خاص خود را به دنبال دارد. مطالعات جدید نشان می‌دهد که مصرف داروهای محرک خطر سوءمصرف یا ایجاد وابستگی را در آینده به همراه ندارد.

درمان با داروهای محرک‌ احتمال بروز این عوارض را کاهش می‌دهد. چنانچه داروهای محرک موثر نباشد، پزشکان دسته دیگری از داروها را تجویز می‌کنند. پزشک اطفال گاهی اوقات چند داروی مختلف را در دوزهای متفاوت امتحان می‌کند تا در نهایت بهترین دارو را در موثرترین دوز بیابد. می‌توان گفت که مغز مانند جعبه سیاهی است که ما داخل آن را نمی‌بینیم.

پزشک تا زمانی که یک دارو را امتحان نکرده باشد، نمی‌داند که چه اثری بر مغز می‌گذارد. نود درصد کودکان با مصرف داروهای محرک بهبود می‌یابند. حتماً از پزشک معالج فرزندتان بخواهید که مزایا و عوارض احتمالی داروهایی را که تجویز می‌کنند، توضیح بدهند. به خاطر بسپارید که وقتی رفتار کودک در اثر مصرف دارویی بهبود می‌یابد، در واقع خود کودک این قدرت را داشته که بر علائم اختلال کم توجهی غلبه کرده است. بنابراین اعتبار این بهبودی را از آن کودک بدانید و به دارو نسبت ندهید.

کاردرمانی چگونه به کودکان کم توجه کمک می­کند

هدف اصلی متخصص کار درمانی این است که به کودکان کم توجه کمک کند تا فعالیت‌های روزمره را بدون مشکل انجام بدهند. متخصص کاردرمانی کودک دو راهبرد زیر را به کودکان کم توجه ارائه می‌دهد:

راهبردهای درمانی: راهبرد درمانی به کودک کمک می‌کند تا قابلیت‌های مختل شده خود را بازیابی کند. راهبرد درمانی شامل مداخله‌هایی می‌شود که به ناتوانی کودک در توجه کردن به مطالب درسی و ارائه عملکرد درسی رضایتبخش می‌پردازد. برای مثال متخصص کاردرمانی به کودک کمک می‌کند تا برنامه‌ها، یادآورها و فهرست‌هایی را برای خود تهیه کند و از ابزار سازماندهی استفاده کند.
راهبردهای انطباقی: راهبردهای انطباقی عادت‌ها و روال عادی و روزمره زندگی کودک را مجدداً تثبیت می‌کنند یا روش‌های مفیدی را برای مقابله با مشکلات زندگی روزمره به او یاد می‌دهند. تقسیم‌بندی وظایف به مراحل کوچکتر نمونه‌ای از راهبردهای انطباقی است، این راهبرد از آن رو اهمیت دارد که اکثر کودکان کم توجه نمی‌دانند که انجام تکالیفشان را از کجا و چطور باید شروع کنند.

چطور می‌توانم به بهبود رفتار فرزندم کمک کنم

سعی نکنید تعداد زیادی رفتار مختلف را هم‌زمان با هم تغییر بدهید. هر بار بر روی اصلاح یک تا سه رفتار کار کنید.
درباره اهداف رفتاری با فرزندتان صحبت کنید.
رفتارهای هدف را به مدت یک ساعت یا یک بازه زمانی محدود در زمان معینی از روز به دقت تحت نظر بگیرید و بازخوردهای لازم را ارائه بدهید. تحت نظر گرفتن رفتار کودک در تمام طول روز هم برای خودتان و هم برای کودک بسیار سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود.
چنانچه کودک با موفقیت به اهداف رفتاری تعیین شده رسید. مزایا و فعالیت‌های خاصی مانند پارک رفتن یا پیک نیک خانوادگی را به عنوان پاداش برای او در نظر بگیرید.
چند قانون تعیین کنید و آنها را همواره با قدرت اجرا کنید. در انتخاب میدان نبردتان دقت کنید.
به کودک حق انتخاب بدهید، اما انتخاب‌ها را در حد ساده نگه دارید.