اضطراب آشکار  و پنهان اشپيل برگرSTAI

 

مفاهیم اضطراب آشکار و پنهان، در ابتدا به وسیله کتل و سپس به صورت کاملتری توسط اشپیل برگر( 1970)  مطرح شد ( 1*، ص 33).

پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپيل برگركه به پرسشنامه STAI معروف است، به طور عمیقی در پژوهش ها و فعالیت های بالینی مورد استفاده قرار گرفته است. این پرسشنامه شامل مقیاس های جداگانه خود سنجی، برای اندازه گیری اضطراب آشکار و پنهان می باشد. ( 1*، ص 112).

اضطراب آشکار (S )، می تواند به عنوان مقطعی از زندگیِ یک شخص محسوب شود یا به عبارتی،  بروز آن موقعيتى است و اختصاص به موقعيتهاىِ تنش زا (جر و بحث‏ها، از دست دادنِ موقعيتهاى اجتماعى، تهديد امنيت و سلامت انسان) دارد (2، ص 3). اما، اضطرابِ پنهان (T)، به تفاوتهایى فردی، در پاسخ به موقعیت هایِ پر استرس با میزان های مختلف اضطراب آشکار، دلالت دارد. اضطراب آشکار و پنهان، در برخی زمینه ها به مثابه انرژی جنبشی و پتانسیل، با هم قابل مقایسه هستند. اضطراب آشكار همانند انرژى جنبشى، به يك عكس‏العمل يا فرايند ملموس اشاره دارد كه در زمانى معين و در سطحى معين از شدت واقع مى‏ شود. اضطراب پنهان، همانند انرژی پتانسیل، به تفاوت های فردی در عکس العمل ها اشاره دارد. انرژی پتانسیل، به تفاوت هایی در میزانِ انرژی جنبشی اشاره دارد که با یک موضوع جسمانی ویژه، همراه شده است و در صورتی که یک نیروی مناسب پدید آید، می تواند ظاهر شود (1*، ص 35-33).

توصيف پرسشنامه  STAI

پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان  STAI شامل مقیاس های جداگانه خود سنجی، برای اندازه گیری اضطراب آشکار و پنهان می باشد. مقیاسِ اضطرابِ آشکار ( فرم y-1 از STAI) شامل بیست جمله است که احساسات فرد را در «این لحظه و در زمانِ پاسخگویی» ارزشیابی می کند. مقیاس اضطرابِ پنهان فرم y-2   از STAI هم شامل بیست جمله است که احساسات عمومی و معمولیِ افراد را می سنجد. نمونه مقياس ها در انتهاي مبحث آورده شده است ( 1*، ص 112).

 

اجرا و نمره گذاري

اجراء : پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپيل برگر كه براي استفاده هاي خود اجرايي طراحي شده است، مي تواند به دو صورت فردي و يا گروهي مورد استفاده قرار بگيرد. اين پرسشنامه داراي محدوديت هاي زماني نيست. دانشجويان كالج جهت تكميل هر كدام از دو مقياس به زماني در حدود شش دقيقه نياز دارند. افرادي كه داراي تحصيلات پائينتري هستند و يا داراي پريشانيِ عاطفي مي باشند، ممكن است براي تكميل هر مقياس، به ده دقيقه زمان نياز دارند. دستورالعمل كامل كردن مقياس هاي اضطراب آشكار و پنهان ، بر روي فرم هاي آزمون چاپ شده اند. معيار اعتبار پرسشنامه، اين است كه آزمودني ها به صورت واضحي دستورالعمل مقياس هاي” حالت” و ” صفت” را متوجه شوند. بدين معنا كه در پاسخگويي به مقياس اضطراب آشكار، بايد آنها احساسات خودشان را در لحظه كنوني ” زمان تكميل فرم” و در پاسخگويي به مقياس اضطراب پنهان، بايد احساسات معمولي و غالبِ اوقاتشان را بيان نمايند. و جهت صداقت در پاسخگويي افراد به آزمون، بايد به آزمودني گفته شود كه پاسخ هاي آنها به عنوان راز حفظ خواهد شدو بخصوص گفته شود كه نتايج به آنها منعكس مي گردد آنگاه پاسخ هاي آنها، به طور عيني و واقعي خواهد بود

ارزشيابي اضطراب آشكار مي تواند براي هر موقعيتِ با فاصله زماني كه مد نظر پژوهشگر و يا متخصص باليني باشد، بكار گرفته شود و در اين نوع پژوهش ها بهتر است به شركت كنندگان آموزش داده شود كه احساس خود رادر قسمت شروع پژوهش و يا بخش پاياني آن بيان نمايند.

اغلب مردم، مشكلي در پاسخگويي به عباراتِ  اضطراب آشكار در يك موقعيت ويژه يا لحظه اي خاص از زمان ندارند (1 ، ص 118- 115).

در پاسخگویی آزمودنیها به مقیاس اضطراب آشکار، تعدادی گزینه برای هر عبارت ارائه شده است که آزمودنیها باید گزینه ای را که به بهترین وجه، شدت احساس او را بیان می کند را انتخاب نماید. این گزینه ها عبارتند از:

1- خیلی کم              2- كم                      3- زياد                 4- خيلي زياد

در پاسخگویی به مقیاس اضطراب پنهان، آزمودنی ها باید گزینه ای را که نشان دهنده احساس معمولی و غالب اوقات آنها است را در مقیاسي چهار گزینه ای به شرح زیر انتخاب نمایند:

1- تقريباً هرگز           2- گاهي اوقات             3- بيشتر اوقات             4- تقريباً هميشه

به هر كدام از عباراتِ آزمون STAI ، بر اساس پاسخ ارائه شده، وزني بين 1 تا 4 تخصيص مي يابد. نمره 4، نشان دهنده حضور بالايي از اضطراب است، كه ده عبارت مقياس اضطراب آشكار و يازده عبارت مقياس اضطراب پنهان ، بر اين اساس نمره گذاري مي شوند.  برای نمره گذاری سایر عبارات، رتبه بالا برای هر عبارت، نشان دهنده عدم اضطراب است که ده عبارت اضطراب آشکار و نه عبارت  مقیاس اضطراب پنهان را شامل می شود.

وزن هاي نمره گذاری، برای عباراتی که حضور اضطراب را نشان مي دهند، همانند مواردي است كه بر روي فرم آزمون سياه شده است. وزن هاي نمره گذاری، برای عباراتی که عدم اضطراب را نشان می دهند، به صورت معکوس است. به عبارت دیگر متناسب با عبارات، نمرات پاسخها به جای 4- 3- 2- 1 به حالت 1- 2- 3- 4 وزن داده می شوند. عباراتی که نشان دهنده عدم وجود اضطراب هستند و در هنگام نمره گذاری به صورت معکوس وزن داده می شوند عبارتند از:

20- 19- 16- 15- 11- 10- 8- 5- 2- 1 : مقیاس اضطراب آشکار

39- 36- 34- 33- 30- 27- 26- 23- 21- : مقیاس اضطراب پنهان

برای به دست آوردن نمره فرد در هر کدام از دو مقیاس- با توجه به این نکته که برخی از عبارتها به صورت معکوس نمره گذاری می شوند- مجموع نمرات بیست عبارت هر مقیاس محاسبه می گردد. بنابراین نمرات هر کدام از دو مقیاس اضطراب آشکار و پنهان، می تواند در دامنه ای بین 80 – 20 قرار بگیرد (1*، ص 121-114 ).

ملاکهای تفسیری، جهت اضطراب آشکار و پنهان بر اساس پژوهش هنجاریابی آزمون اضطراب آشکار و پنهان (مهرام، 1372) به عبارت زیر می باشد (1*، ص 102).:

 

اضطراب آشکار:	اضطراب پنهان:
میزان اضطراب از 31 – 20    اضطراب خفیف میزان اضطراب از 42 – 32    اضطراب متوسط به پایین میزان اضطراب از 53 – 43    اضطراب متوسط به بالا میزان اضطراب از 64 – 54    نسبتاً شدید میزان اضطراب از 75 – 65    شدید میزان اضطراب از 76 به بالا    بسیار شدید	میزان اضطراب از 31 – 20    اضطراب خفیف میزان اضطراب از 42 – 32    اضطراب متوسط به پایین میزان اضطراب از 52 – 43    اضطراب متوسط به بالا میزان اضطراب از 62 – 53    نسبتاً شدید میزان اضطراب از 72 – 63    شدید میزان اضطراب از 73 به بالا    بسیار شدید

 

 

 

هنجاریابی و محاسبه پایایی و روایی آزمون

مهرام در سال 1372 مطالعه ای جهت استاندارد سازی آزمون اشپیل برگر انجام داد. او ضریب پایایی آزمون را در دو گروه هنجار و ملاک به طور مجزا مورد بررسی قرار داد. میزان پایایی برای گروه هنجار (600 نفر) ، در مقیاس اضطراب آشکار و پنهان بر اساس آلفای کرانباخ  به ترتیب برابر با 9084/0 و 9025/0  است،  و این میزان در گروه ملاک(130 نفر) برابر با 9418/0 است. علاوه بر این،  پایایی آزمون، از طریق نسبت واریانس نمرات حقیقی به واریانس مشاهده شده محاسبه، و مقدار آن در گروه هنجار 945/0 ثبت شد. خطای استاندارد اندازه گیری آزمون برابر با 64/4 محاسبه شد. همچنین همبستگی نمرات مشاهده شده با نمره حقیقی برابر با 972/0 و با نمرات خطا، برابر با 234/0 محاسبه گردید.

علاوه بر این، مطالعه دارای روایی، از نوع ملاکی همزمان است.که جهت روایی، متناسب با حجم نمونه ملاک (130 فرد مضطرب با تشخیص روان پزشک)، 130 نفر از نمونه هنجار (با رعایت نسبت جنسیت وگروههای سنی اعضاء نمونه ملاک)  به طور تصادفی انتخاب شدند  و سپس جهت مطالعه روایی آزمون، میانگین های اضطراب آشکار و پنهان و بالاخره اضطراب مجموع در دو سطح 95/0 و 99/0 به صورت مجزا محاسبه شد که نتایج محاسبه اطمینان 95درصد و 99درصد معنادار بود. شاخص های هنجاری، به تفکیک مشاغل و مدارک تحصیلی مختلف، در زمینه های اضطراب آشکار، پنهان و اضطراب مجموع از دیگر نتایج این پژوهش است (1، ص 109- 52).

همچنین پایایی این پرسشنامه در تحقیقات مختلف 87 درصد محاسبه گردیده است( 3، ص 76) کاظمی ملک محمودی ( 1382) و روحی ( 1384) نیز در  مطالعه مقدماتی[4] میزان پایایی آزمون

اسپیلبرگر را  به ترتیب 89   و 90درصد محاسبه کردند ( 4، ص 69) ( ، ص 76)

علاوه بر این مطالعات نشان مى‏دهد كه همبستگى بين دو فرم اضطراب بسيار بالا می باشد (96/0 تا 98/0) و همبستگی بين مقياس خصيص ه‏اى اضطراب اسپيل برگر و مقياس هاى ديگر كه سازه اضطراب را مى ‏سنجند بالا می باشد به طوری که  همبستگى اين مقياس با  آزمونASQ [5] بین 75/0 تا 77/0 درصد، همبستگى آن با مقیاس TMAS[6] از 79/0 تا 83/0 برآورد شده است (اسپيل برگر ، 1983، به نقل از مهرام، 1372) (2، ص 3).

فهرست منابع:

1. بهدانی فاطمه، سرگلزایی محمدرضا، قربانی اسماعیل. مطالعه ارتباط زندگی با افسردگی و اضطراب در دانشجویان سبزوار. اسرار- مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات درمانی سبزوار. سال هفتم. شماره 2. تابستان 1379
2. غبارى ‏بناب باقر.  رابطه عفو و گذشت با ميزان اضطراب در والدين كودكان استثنايى و عادى. مجلات حوزه و دانشگاه.شماره 31
3. روحی قنبر، رحمانی حسین، عبداللهی علی اکبر، محمودی غلامرضا. تاثیر موسیقی بر میزان اضطراب و برخی از متغیزهای فیزیولوژیک بیماران قبل از عمل جراحی شکم. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. دوره هفتم. شماره 1. بهار و تابستان 1384
4. کاظمی ملک محمودی شیدا. بررسی تاثیر موسیقی بر میزان اضطراب کودکان سن مدرسه بستری در بیمارستان کودکان طالقانی گرگان 1382-1381

مقیاسِ اضطرابِ آشکار  فرم y-1   از STAI

راهنمایی: این پرسشنامه شامل جمله هایی است که مردم برای شرح و توصیف خود به کار می برند. هر جمله را با دقت بخوانید و سپس گزینه ای را که بیانگر احساس فعلی شما در این لحظه است برگزینید هیچ پاسخی به عنوان پاسخ غلط و یا صحیح قلمداد نمی شود. لذا بهترین گزینه ای که احساس شما را توصیف می کند را با زدن یک ضربدر مشخص کنید.

خیلی کم       کم        زیاد  خیلی زیاد

1-         احساس آرامش می کنم.

2-         احساس امنیت می کنم.

3-         احساس تنش می کنم.

4-         احساس می کنم در فشار روحی هستم.

5-         احساس آسودگی می کنم.

6-         احساس آشفتگی می کنم.

7-         نگران پیشامد های ناگواری هستم.

8-         احساس رضایت خاطر می کنم.

9-         احساس ترس می کنم.

10-        احساس راحتی می کنم.

11-        به خودم اطمینان دارم.

12-        اعصابم ناراحت است.

13-        احساس  بی قراری می کنم.

14-        نمی توانم تصمیم بگیرم.

15-        آرامش جسمی دارم.

16-        احساس میکنم قانع هستم.

17-        نگران هستم.

18-        افکار مغشوشی دارم.

19-        احساس می کنم ثابت قدم هستم.

20-        شاداب و سرحال هستم.

 

 

 

مقیاس اضطرابِ پنهان فرم y-2   از STAI

راهنمایی: این پرسشنامه شامل جمله هایی است که مردم برای شرح و توصیف خود به کار می برند. هر جمله را با دقت بخوانید و سپس گزینه ای که احساس معمولی شما در اغلب اوقات بیان می کند، برگزینید.

برای انتخاب هر گزینه زمان زیادی را صرف  نکنید. بهترین گزینه ای که احساس شما را توصیف می کند را با زدن یک ضربدر مشخص کنید.

تقریباً هرگز     گاهی اوقات   بیشتر اوقات   تقریباً همیشه

21-        شاداب و سرحال هستم.

22-        احساس می کنم عصبانی و بی قرار هستم.

23-        احساس می کنم از خودم رضایت دارم.

24-        آرزو می کنم می توانستم به اندازه دیگران خوشحال باشم.

25-        احساس می کنم وامانده ام.

26-        احساس می کنم راحت هستم.

27-        آرام، خونسرد و ملایم هستم.

28-        احساس می کنم مشکلات بقدری رویهم انباشته شده است که نمی توانم بر آنها غلبه کنم.

29-        درباره چیزی که واقعاً مهم نیست بیش از حد نگرانم.

30-        خوشحالم.

31-        افکار پریشانی دارم.

32-        به خودم مطمئن نیستم.

33-        احساس امنیت می کنم.

34-        به آسانی تصمیم می گیرم.

35-        احساس بی کفایتی می کنم.

36-        خرسند هستم.

37-        یک فکر بی اهمیت از ذهنم می گذرد و آزارم می دهد.

38-        نومیدی من به حدی است که نمی توانم آنرا از ذهنم بیرون کنم.

39-        شخص ثابت قدمی هستم.

40-        وقتی به رغبت ها و تمایلات گذشته خود می اندیشم دچار تنش و آشفتگی می شوم.

[1] – State anxiety

[2] – Trait Anxiety

[3] – Spielberger state- trait anxiety inventory

[4] – Pilot study

[5] – Anxiety Scale Questionnaire (ASQ)

[6] – Taylor’s Manifest Anxiety Scale