پرسشنامه فاصله اجتماعی بوگاردوس

فاصله اجتماعی، یعنی درجه ای که بر اساس آن یک فرد، فرد دیگری از گروه های اجتماعی، ملی، قومی و مذهبی دیگر را می پذیرد. در زیر، چگونگی اجرای این مقیاس را ششرح می دهیم تا دانشجویان بتوانند عملا با شیوه نگرش سنجی آشنایی پیدا کنند و در ضمن مفهوم فاصله اجتماعی را خوب بفهمند.

وسیله آزمایش

اوراق حاوی یک جدول دو بعدی، که در ستون اول سمت راست آن اسامی 10 تا 20 ملیت خارجی، با نظم الفبایی (مثلا آلمانی، آمریکایی، افغانی انگلیسی، ایتالیایی، پاکستانی، ترکیه ای، عراقی، فرانسوی، مصری، و …) و در ردیف بالای آن نگرش های مربوط به فاصله اجتماعی نسبتا محدود (به عنوان جهانگرد، مهاجر، همکار، همسایه، دوست شخصی و عضو سببی خانواده پذیرفتن) نوشته شده است.

جدول واکنش افراد در مقابل خارجی ها. بدین ترتیب که انها را بر اساس کدام یک از معیارها می پذیرند.

روش اجرا

روش اجرا به این صورت است که دستورالعمل زیر را برای آزمودنی می خوانند و آن گاه سوالاتی از او می پرسند.

دستورالعمل

می خواهیم واکنش شما در برابر موقعیت های مختلفی که ممکن است در روابط شما با خارجیان اتفاق بیفتد بدانیم. مثلا، ممکن است یک دانمارکی را به عنوان جهانگرد در کشور خود بپذیرید. شما باید نظر خود را درباره یک دانمارکی، به عنوان فردی که معرف ملت خود است اظهار کنید، نباید یک دانمارکی شناخته شده را در نظر بگیرید و همچنین نباید بر اساس افرادی که خیلی خوب یا خیلی بد هستند، قضاوت کنید.

پس از آن که آزمودنی دستورالعمل را فهمید، آزماینده، در مورد هر ملیت، سری سوالات (جهانگرد، مهاجر، و …) را با همان نظمی که در جدول آمده است می پرسد و هر بار که پاسخ مثبت می شنود در ستون مربوط به آن علامت × می گذارد.

نظرخواهی بدین صورت انجام می گیرد که پژوهشگر اوراق را بین کارکنان توزیع می کند و از آنها می خواهد تا هر یک از ملیتها را در نظر بگیرند و جدول را پر کنند. او باید یادآوری کند که آزمودنی ها نباید، پیش از پاسخ دادن به یک سوال، به سوال بعدی بپردازند. حتی ممکن است خود پژوهشگر اسامی ملیت ها را به تدریج بخواند و از آزمودنی ها بخواهد که به انها پاسخ دهند.

تحلیل نتایج

اوراق همه افراد جمع آوری می شود. پژوهشگر همه پاسخ ها را بر روی یک پاسخنامه منتقل می کند. بدین صورت که در هر ستون، برای هر یک از پاسخ های مربوط به آن یک × می گذارد. تعداد ضربدرهای موجود در هر خانه نشان می دهد که چند کارمند حاضرند یک آلمانی را به عنوان جهانگرد و …… در کشور خود بپذیرند. اعداد به دست آمده را به درصد تبدیل می کنند. مثلا، اگر از 60 آزمودنی، 15 نفر بگویند که حاضرند آلمانی ها را به عنوان جهانگرد در کشور خود بپذیرند، درصد انها 25 خواهد بود:

25 = 100 × 60/15

پس از آنکه درصد همه ملیت ها در مورد همه نگرش ها معلوم شد، آنها را به ترتیب نزولی تنظیم می کنند. مقایسه طبقه بندی کشورها بر اساس سوالات مختلف، نشان خواهد داد که تقریبا شبیه هم هستند و هر اندازه روابط نزدیکتر می شود، از تعداد پاسخهای مثبت کاسته می شود. بدین ترتیب که ما حاضر می شویم تعداد زیادی از خارجیها را به عنوان جهانگرد یا مهاجر در کشور خود بپذیریم، اما به آسانی با آنها دوست نمی شویم یا ازدواج نمی کنیم.