طبی و عصبی

ناشی از مواد: آمفتامین، توهم‌زاها، آلکالوییدهای بلادونا، توهم‌زدگی (هالوسینوز) الکلی، ترک باربیتورات، مصرف کوکایین، صرف فن سیکلیدین (PCP)

تشنج: به ویژه تشنج لوب گیجگاهی (TLE)

سرطان، بیماری مغزی، عروقی، یا آسیب‌دیدگی: به ویژه در لوب‌های پیشانی یا لیمبیک

سایر بیماری‌ها

ایدز

انسفالیت تبخالی

بیماری‌های فابر

بیماری فار (Fahr)

بیماری کروتسفلد- جاکوب

بیماری ویلسون

بیماری هالرودن- اسپاتز

بیماری هانتینگتون

پلاگر

پورفیری متناوب حاد

سیفیلیس عصبی

کمبود ₁₂B

لوپوس اریتماتوی عمومی (SLE)

لوکودیستروفی متاکروماتیک

لیپوییدوز مغزی

مسمومیت با فلزات سنگین

مسمومیت با منواکسید کربن

سندرم ورنیکه- کورساکوف

هموسیستینوری

هیدروسفالی با فشار طبیعی

روانپزشکی

اختلالات خلقی

اختلالات شخصیت: اسکیزوتایپی، اسکیزوئید، مرزی، پارانوئید

اختلال در خودماندگی (اوتیسم)

اختلال سایکوز (روانپریشی) گذرا

اختلال اسکیزوفرنی فرم

اختلال ساختگی، عمدتاً با نشانه‌ها و علائم روانی

اختلال اسکیزوافکتیو

اختلال وسواسی- جبری

اختلال هذیانی

تمارض

روانپریشی آتیپیک

اسکیزوفرنی

نوجوانی طبیعی

دست کم دو مورد از خصوصیات شش‌گانه زیر بایستی وجود داشته باشد و از نظر بالینی از شدت قابل وجهی برخوردار باشد:

• عاطفه محدود
• کاهش دامنه‌ی هیجانات
• فقر کلام
• محدودیت علایق
• کاهش حس هدفمندی
• کاهش فعالیت اجتماعی

دومورد از خصوصیات فوق بایستی طی 12 ماه گذشته موجود باشند و همواره در دوره‌های ثبات بالینی وجود داشته باشند (از جمله طی حالات روانپریشی مزمن) این علائم در دوره‌های گذرای آشفتگی حاد روانپریشانه یا وخامت وضعیت روانی ممکن است موجود باشند یا نباشند.

دو یا چند مورد از خصوصیات دیرپای فوق نیز به صورت ایدیوپاتیک وجود دارند یعنی ثانویه به عواملی غیر از فرایند بیماری نیستند، به عبارت دیگر ناشی از عوامل زیر نیستند:

• اضطراب
• اثرات داروها
• شکاکیت
• اختلال تفکر صوری
• توهم یا هذیان
• کم‌توانی ذهنی
• افسردگی

الف) تکوین تدریجی تمام موارد زیر در طول مدت یک سال:

(1) افت قابل ملاحظه عملکرد شغلی یا تحصیلی

(2) ظهور تدریجی و تشدید علائم منفی، نظیر تخت شدن حالت عاطفی، ناگویی و بی‌ارادگی

(3) ضعف در روابط بین فردی عمیق، انزوای اجتماعی، یا کناره‌گیری از اجتماع

ب) ملاک «الف» اسکیزوفرنی هرگز وجود نداشته باشد.

پ) علائم فوق به شکل بهتری قابل انتساب به این موارد نباشند: اختلال شخصیت اسکیزوتایپی یا اسکیزوئید، اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، دمانس، یا کم‌توانی ذهنی، هم‌چنین ناشی از اثرات فیزیولوژیک مستقیم یک ماده یا ناشی از یک بیماری طبی عمومی نباشند.

خصایصی که در خوب یا بد بودن پیش آگهی اسکیزوفرنی اهمیت دارند

اسکیزوفرنی باقیه‌ای

نوعی اسکیزوفرنی است که ملاک‌های زیر را دارد:

الف) فقدان موارد زیر به طور برجسته: هذیان، توهم، تکلم نابسامان و رفتاری که آشکارا نابسامان یا کاتاتونیک نباشد.

ب) شواهد وجود اختلال هیچ‌وقت از بین نرفته باشد، مثلا علائم منفی یا حداقل دوتا از ملاک‌های «الف» اسکیزوفرنی، به شکلی سبک (مثل عقاید عجیب یا تجارب ادراکی غیرمعمول) وجود داشته باشد.

اسکیزوفرنی نامتمایز

نوعی اسکیزوفرنی است که علائم ملاک «الف» را دارد اما ملاک‌های انواع پارانوئید، نابسامان، یا کاتاتونیک را ندارد.

اسکیزوفرنی کاتاتونیک

نوعی اسکیزوفرنی است که در نمای بالینیش لااقل دوتا از موارد زیر به طور غالب وجود دارد:

(1) بی‌حرکتی به صورت جمود عضلانی (catalepsy) که انعطاف مومی شکل (waxy flexibility) را هم شامل می‌شود، یا به صورت حالت بهتر (stupor).

(2) فعالیت مفرط حرکتی (که به وضوح بی هدف است و تحت تاثیر محرک‌های خارجی نیست).

(3)منفی کاری مفرط (یعنی مقاومت بدون انگیزه در برابر هرگونه دستوری، یا حفظ یک وضعیت سفت و سخت در برابر اقدام‌هایی که برای به حرکت درآوردن آن انجام می‌شود)، یا سکوت (mutism).

(4) انواع خاصی از حرکات ارادی، به دلیل وصعیت گیری خاص (گرفتن وصعیت‌های نامناسب یا غریب به طور ارادی)، حرکات قالبی (stereotyped)، حرکات ادایی (mannerism) برجسته، یا شکلک درآوردن برجسته.

(5) پژواک کلام (echolalia) یا آینه کرداری (echopraxia).

اسکیزوفرنی نابسامان 

نوعی اسکیزوفرنی است که در آن ملاک‌های زیر حاکم است:

الف) هرسه مورد زیر به نحو برجسته‌ای وجود داشته باشد:

1) تکلم نابسامان

2) رفتار نابسامان

3) حالت عاطفی تخت یا نامتناسب

ب)ملاک‌های نوع کاتاتونیک در کار نباشد.

نوعی اسکیزوفرنی است که در آن ملاک‌های زیر حاکم است:

الف) اشتغال ذهنی یا حداقل یک هذیان یا توهم‌های مکرر شنوایی.

ب) هیچ‌یک از این موارد وجود نداشته باشد: تکلم نابسامان، رفتار نابسامان یا کاتاتونیک، حالت عاطفی تخت یا نامتناسب.

نوع پارانویید (paranoid)

نوع نابسامان (disorganized)

نوع کاتاتونیک (catatonic)

نوع نامتمایز(undifferentiated)

نوع باقیه‌ای(residual)