هدف: سنجش ميزان پرخاشگري در كودكان پيش دبستاني از ابعاد مختلف (پرخاشگری کلامی – تهاجمی، پرخاشگري فیزیکی- تهاجمی، پرخاشگري رابطه ای و خشم تکانشی)

رديف	سوالات	اصلا	به ندرت	يكبار در ماه	بكبار در هفته	اغلب روزها
1	وقتی عصبی می شود از وسایلی که می تواند آسیب جدی به بچه ها برساند ( خودکار ، قیچی ، چوب و. . . ) استفاده می کند.
2	قصد صدمه زدن به دیگران دارد.
3	قلدری می کند و جمع بچه ها را بهم می زند و می ترساند یا با کتک زدن تهدید می کند.
4	کتک کاری موجب صدمات خفیف از قبیل کبودی و تورم شده است.
5	کتک کاری با کودکان و همسالان را او شروع می کند.
6	برخورد کلامی تهاجمی ( برخورد تند) دارد.
7	با هرکسی که به او توهین کند درگیر می شود.
8	اگر بزرگسالان اورا عصبانی کنند به آنها می پرد و فریاد می زند.
9	بدون اجازه وسایل بچه هارا بر می دارد.
10	کینه توز و انتقام جو است
11	به همسالان خودش زور می گوید.
12	به بازی های خشن علاقه دارد.
13	اگر دوستان و همسالان او را عصبانی کنند به آنها می پرد و فریاد می زند.
14	وقتی خشمگین می شود به دوستان و همسالان دهن کجی نموده و فحش و ناسزا می گوید.
15	کتک کاری موجب صدمات جدی نظیر زخمی شدن و شکستگی استخوان شده است.
16	دیگران اورا فردی خشن و پرخاشگر تلقی می کنند.
17	وقتی عصبانی می شود دفتر و کتاب بچه ها را پاره می کند.
18	عمداً وسایل متعلق به دیگران راخراب می کند و از بین می برد.
19	در او دروغگویی مشاهده می شود.
20	با بزرگسالان درگیر مشاجره می شود (جیغ و داد زدن و بگو مگو داشتن با افراد بزرگسال ).
21	فعالانه نسبت به درخواستها و مقررات بزرگسالان بی اعتنایی یا عدم همکاری نشان می دهد (سرپیچی یا خود داری کودک از انجام کاری ).
22	وقتی عصبی می شود خودش را سرزنش می کند.
23	اخمو و عبوس است.
24	عمداً شلوارش را خیس یا کثیف می کند.
25	وقتی عصبی می شود گاز می گیرد وناخن می زند ویا توی گوش دیگران می زند.
26	موقع عصبانی وسایل خانه و یا چیز های دیگر می شکند.
27	آن قدر عصبانی می شود که چیزی را پرتاب می کند و می شکند و به صندلی ومیز لگد می زند و اشیاء با پرخاش پرت می کند.
28	اگر کودکی او را عصبانی کند سایرین را وادار می کند با آن کودک بازی نکنند.
29	مانع شرکت کودکی که به میل او عمل نکند در فعالیت گروهی می شود.
30	اگر کودکی مطابق میل او عمل نکند تهدید می کند که با او دوست نخواهد شد.
31	اگر کودکی مطابق میل او عمل نکند با وی قهر می کند.
32	اگر کودکی او را ناراحت کند وی را از بازی های دسته جمعی به زور بیرون می کند.
33	کودکان را تهدید می کند تا با یکی از بچه های که مورد نظر اوست دوست نشوند.
34	با دروغ گویی در مورد کودکان سایرین را وادار می کند که با آن کودک دوستی نکنند.
35	در مورد بعضی از کودکان شایعه سازی و غیبت ( بدگویی) می کند.
36	وقتی که دیگران با او مخالفت می کنند ، با آن ها جر و بحث می کند.
37	برخی مسایل جزیی و ناچیز او را عصبی می کند.
38	حساس است و از دست دیگران زود ناراحت می شود.
39	در برابر انتقاد دیگران شدیداً خشمگین می شود.
40	زود از کوره در می رود.
41	در مواضع فکری خود بسیار مقاوم وپایدار است و فقط حرف خودش را قبول دارد.
42	تحمل شکست وناکامی برای او خیلی مشکل است.
43	برای رفتارها و اشتباهات خود دیگران را سرزنش می کند.

 

 

************************

شيوه نمره گذاري

اين پرسشنامه داراي 43 سوال بوده و هدف آن سنجش ميزان پرخاشگري در كودكان پيش دبستاني از ابعاد مختلف (پرخاشگری کلامی – تهاجمی، پرخاشگري فیزیکی- تهاجمی، پرخاشگري رابطه ای و خشم تکانشی) مي باشد. شيوه نمره دهي  آن بر اساس طيف ليكرت پنج گزينه اي بوده كه در جدول زير امتياز مربوط به هر گزينه ارائه گرديده است:

 

گزينه	اصلا	به ندرت	يكبار در ماه	بكبار در هفته	اغلب روزها
امتياز	0	1	2	3	4

 

اين پرسشنامه داراي 4 بعد بوده كه در جدول زير ابعاد و نيز شماره سوالات مربوط به هر بعد ارائه شده است:

 

بعد	شماره سوالات مربوطه
پرخاشگری کلامی – تهاجمی	14-1
پرخاشگري فیزیکی- تهاجمی	27-15
پرخاشگري رابطه ای	36-28
خشم تکانشی	42-37

 

براي بدست آوردن امتياز مربوط به هر بعد، مجموع امتيازات مربوط به تك تك سوالات آن بعد را با هم محاسبه نمائيد.براي بدست آوردن امتياز كلي پرسشنامه، مجموع امتيازات تك تك سوالات را با هم محاسبه نمائيد. نمره این مقیاس می تواند بین 0 تا 168 در نوسان باشد که نمره بالا نشان دهند ه ی میزان بالای پرخاشگری در کودکان است.

 

 

روايي و پايايي

در پ‍ژوهش و.احدي و همكاران (1387) روايي و پايايي اين پرسشنامه مورد آزمايش قرار گرفته است. برای بررسی روایی سازه از روش تحلیل عاملی بهره گرفته شد. تحلیل عاملی این مقیاس به کمک تجزیه به مؤلفه های اصلی و بعد ازچرخش واریماکس، چهار عامل پرخاشگری کلامی- تهاجمی، پرخاشگری فیزیکی- تهاجمی، پرخاشگری رابطه ای و خشم تکانشی را فراهم کرد که معرف روایی سازه مقیاس می باشد. براي بررسي پايايي اين پرسشنامه از روش آلفاي كرونباخ استفاده شد و ميزان آن براي كل پرسشنامه برابر با 98/0 بدست امده كه حاكي از پايايي خوب پرسشنامه است.

 

 

*******************************

منبع: واحدي، شهرام، اسكندر، فتحي آذر، حسيني نسب، سيد داوود، مقدم، محمد، (1387)، بررسی پایایی و روایی مقیاس پرخاشگری پیش دبستانی و ارزیابی میزان پرخاشگری در کودکان پیش دبستانی ارومیه، فصل نامه اصول بهداشت روانی، سال دهم، بهار 87،  شماره سی و هفتم، صص 24-15.

*******************************

 

 

 

 

 

موافق	نامطمئن	مخالف	آیتم ها	ردیف
			من همیشه مطمئنم که روش صحیح را در حل مشکلات دنبال می کنم	1
			گر قرار باشد سوال هایی بپرسم که امیدی به دریافت جواب آن ها ندارم برای من اتلاف وقت است	2
			من بیشتر از اکثر مردم حواسم را روی موضوعات مورد علاقه ام متمرکز می کنم.	3
			به نظر من روش گام به گام بهترین روش حل مسائل و مشکلات است	4
			عقایدی را که به نظر می رسد باعث ناراحتی دیگران در گروه می شود، به ندرت بیان می کنم	5
			زمان زیادی را صرف این موضوع می کنم که دیگران درباره من چه فکر می کنند	6
			برای من انجام دادن کار صحیح مهمتر از جلب رضایت دیگران است.	7
			برای نظر افرادی که در تصمیم گیری ها مردد هستند ارزش زیادی قائل نیستم	8
			بیشتر از دیگران به موضوعات جالب و هیجان انگیز نیاز دارم	9
			می دانم چگونه هیجان های درونی خودم را کنترل کنم.	10
			توان مقابله با مشکلات سخت را برای مدت زمان طولانی دارم.	11
			به ندرت خیلی هیجان زده می شوم.	12
			غالبا مهمترین افکار و اندیشه های خودم را زمانی به دست می آورم که کار خاصی انجام نمی دهم	13
			هنگام یافتن راه حل مشکل احساس درونی من راهنمای درست یا غلط بودن راه حل است	14
			تصمیم گیری سریع را به صرف وقت برای ریشه یابی مسائل و مشکلات ترجیح می دهم.	15
			گاهی اوقات از قانون شکنی و انجام دادن کارهایی که نباید بکنم، لذت می برم.	16
			سرگرمی هایی را دوست دارم که نیاز به ابزارهایی دارد.	17
			تخیل قوه محرکی برای من است تا بتوانم پروژه های مهمتر خود را انجام دهم.	18
			انسان های منطقی و واقع گرا را دوست دارم.	19
			اگر بین دو شغل به جز شغل کنونی ام حق انتخاب داشتم، ترجیح می دادم پزشک یا کاشف بشوم	20
			با افراد متعلق به طبقه اجتماعی و حرفه ای مشابه خودم بهتر کنار می آیم	21
			نسبت به زیبایی ها حساسیت زیادی دارم	22
			افرادی را که از نتایج کار خود مطمئن هستند، دوست دارم	23
			حل موفقیت آمیز مشکلات ربطی با الهام گرفتن ندارد.	24
			زمانی که درگیر بحث و جدل هستم، دوستی با طرف مقابل بزرگترین خوشحالی من است	25
			بیشتر علاقه مندم فکر های جدید ارائه دهم تا این که آن ها را به دیگران بقبولانم	26
			از قرار گرفتن در موقعیت هایی که مجبور به خطر پذیری باشم، امتناع می ورزم.	27
			هنگام ارزیابی خبر، منبع خبر مهمتر از خود خبر است	28
			از کارهای نامعلوم و غیرقابل پیش بینی خوشم می آید.	29
			افرادی را که از قوانین پیروی می کنند ، دوست دارم	30
			احترام به خود بسیار مهمتر از احترام به دیگران است	31
			به نظر من ، افرادی که برای کمال گرایی تلاش می کنند، عاقل نیستند	32
			ترجیح می دهم گروهی کار کنم تا به تنهایی	33
			کاری را دوست دارم که به وسیله آن، در دیگران نفوذ داشته باشم.	34
			به نظر من ، بسیاری از مشکلات که در زندگی با آن ها رو به رو می شوم راه حل های مشخصی ندارند.	35
			برای من مهم است که هر چیز جای خاص خود را داشته و در جای خود باشد	36
			نویسندگانی که واژه های غیرمعمول و غیرعادی به کار می برند، بیشتر می خواهند تظاهر کنند	37

 

روش نمره گذاری پرسشنامه

مقیاس نمره گذاری این پرسشنامه، سه گزینه ای (موافق، نامطمئن، و مخالف) می باشد که نمره گذاری طبق کلید ارائه شده در زیر انجام می گیرد. حداقل نمره ای که آزمودنی می تواند در این پرسشنامه اخذ نماید، صفر و حداکثر نمره برابر با 74 می باشد.

کلید نمره گذاری پرسشنامه خلاقیت شغلی:

موافق	نامطمئن	مخالف	آیتم ها	ردیف
0	1	2	من همیشه مطمئنم که روش صحیح را در حل مشکلات دنبال می کنم	1
2	1	0	گر قرار باشد سوال هایی بپرسم که امیدی به دریافت جواب آن ها ندارم برای من اتلاف وقت است	2
0	1	2	من بیشتر از اکثر مردم حواسم را روی موضوعات مورد علاقه ام متمرکز می کنم.	3
0	1	2	به نظر من روش گام به گام بهترین روش حل مسائل و مشکلات است	4
2	1	0	عقایدی را که به نظر می رسد باعث ناراحتی دیگران در گروه می شود، به ندرت بیان می کنم	5
2	1	0	زمان زیادی را صرف این موضوع می کنم که دیگران درباره من چه فکر می کنند	6
0	1	2	برای من انجام دادن کار صحیح مهمتر از جلب رضایت دیگران است.	7
0	1	2	برای نظر افرادی که در تصمیم گیری ها مردد هستند ارزش زیادی قائل نیستم	8
0	1	2	بیشتر از دیگران به موضوعات جالب و هیجان انگیز نیاز دارم	9
0	1	2	می دانم چگونه هیجان های درونی خودم را کنترل کنم.	10
0	1	2	توان مقابله با مشکلات سخت را برای مدت زمان طولانی دارم.	11
0	1	2	به ندرت خیلی هیجان زده می شوم.	12
0	1	2	غالبا مهمترین افکار و اندیشه های خودم را زمانی به دست می آورم که کار خاصی انجام نمی دهم	13
0	1	2	هنگام یافتن راه حل مشکل احساس درونی من راهنمای درست یا غلط بودن راه حل است	14
2	1	0	تصمیم گیری سریع را به صرف وقت برای ریشه یابی مسائل و مشکلات ترجیح می دهم.	15
0	1	2	گاهی اوقات از قانون شکنی و انجام دادن کارهایی که نباید بکنم، لذت می برم.	16
0	1	2	سرگرمی هایی را دوست دارم که نیاز به ابزارهایی دارد.	17
0	1	2	تخیل قوه محرکی برای من است تا بتوانم پروژه های مهمتر خود را انجام دهم.	18
2	1	0	انسان های منطقی و واقع گرا را دوست دارم.	19
2	1	0	اگر بین دو شغل به جز شغل کنونی ام حق انتخاب داشتم، ترجیح می دادم پزشک یا کاشف بشوم	20
2	1	0	با افراد متعلق به طبقه اجتماعی و حرفه ای مشابه خودم بهتر کنار می آیم	21
0	1	2	نسبت به زیبایی ها حساسیت زیادی دارم	22
0	1	2	افرادی را که از نتایج کار خود مطمئن هستند، دوست دارم	23
2	1	0	حل موفقیت آمیز مشکلات ربطی با الهام گرفتن ندارد.	24
2	1	0	زمانی که درگیر بحث و جدل هستم، دوستی با طرف مقابل بزرگترین خوشحالی من است	25
0	1	2	بیشتر علاقه مندم فکر های جدید ارائه دهم تا این که آن ها را به دیگران بقبولانم	26
2	1	0	از قرار گرفتن در موقعیت هایی که مجبور به خطر پذیری باشم، امتناع می ورزم.	27
2	1	0	هنگام ارزیابی خبر، منبع خبر مهمتر از خود خبر است	28
0	1	2	از کارهای نامعلوم و غیرقابل پیش بینی خوشم می آید.	29
2	1	0	افرادی را که از قوانین پیروی می کنند ، دوست دارم	30
2	1	0	احترام به خود بسیار مهمتر از احترام به دیگران است	31
2	1	0	به نظر من ، افرادی که برای کمال گرایی تلاش می کنند، عاقل نیستند	32
2	1	0	ترجیح می دهم گروهی کار کنم تا به تنهایی	33
2	1	0	کاری را دوست دارم که به وسیله آن، در دیگران نفوذ داشته باشم.	34
2	1	0	به نظر من ، بسیاری از مشکلات که در زندگی با آن ها رو به رو می شوم راه حل های مشخصی ندارند.	35
2	1	0	برای من مهم است که هر چیز جای خاص خود را داشته و در جای خود باشد	36
2	1	0	نویسندگانی که واژه های غیرمعمول و غیرعادی به کار می برند، بیشتر می خواهند تظاهر کنند	37

روایی و اعتبار (پایایی):

روایی سازه این پرسشنامه بر اساس تلفیق چند نظریه صورت گرفته است و مبانی نظری آن به عنوان شهودگرایی و تاکید بر احساس درونی، کنترل هیجان ها و شیوه کنترل شناختی، بهره گیری از نظام های فناوری تفکر، شخصیت خلاق و مبتکر، نوآوری و سیالی، تنوع طلبی، استقلال رای و مقاوم در برابر نفوذ دیگران، همرنگی با دیگران و انعطاف پذیری، تعریف شده است. این پرسشنامه دارای روایی سازه بوده و از طریق تحلیل عامل، با روش عناصر اصلی و شیوه چرخش واریماکس، مشخص گردیده است . پرسشنامه حاضر فقط یک عامل را اندازه گیری می کند و به راحتی می توان عناصر سازنده خلاقیت را به عنوان عوامل در نظر گرفت، زیرا همبستگی بالایی بین معرفه های پرسشنامه وجود دارد (کامکاری و مشکانی، 1382، به نقل از ساعت چی و همکاران، 1389).

در راستای اندازه گیری روایی بیرونی، 30 نفر از کارکنان وزارت آموزش و پرورش انتخاب گردیدند و پرسشنامه خلاقیت تورنس و خلاقیت عابدی، به عنوان ملاک های بیرونی، همراه با پرسشنامه سنجش خلاقیت شغلی، برای آنان اجرا گردید. از طریق تحلیل های آماری مشخص گردید که پرسشنامه سنجش خلاقیت شغلی،  بالاترین میزان همبستگی را با نمرات پرسشنامه خلاقیت عابدی نشان می دهد و پرسشنامه خلاقیت تورنس نیز حاکی از آن است که این محاسبات، معرف روایی بیرونی ابزار است (هر دو رقم همبستگی بالاتر از 50/0 بود. بنابراین پرسشنامه سنجش خلاقیت جزنی و همکاران (1382) به عنوان ابزاری مناسب در سنجش خلاقیت کاربرد دارد و دارای روایی درونی و بیرونی است.

ضریب اعتبار این پرسشنامه، در مرحله اجرای مقدماتی و اجرای نهایی، با استفاده از شیوه آلفای کرونباخ، به ترتیب، 74/0 و 78/0 بوده است که این ارقام معرف تجانس درونی گویه های پرسشنامه است (ساعت چی و همکاران، 1389).

 

منبع: ساعتچی. محمود ، کامکاری. کامبیز، عسکریان. مهناز . آزمونهای روان شناختی . نشر ویرایش . 1389

 

[1] Jazani’s Job Creation Questionnaire

 

نحوه تکميل: موقعيتی را مورد ملاحظه قرار دهيد که تحت نفوذ شخصی در پست رهبری هستيد. هر وقت رهبر از شما بخواهد که کاری برای او انجام بدهيد، درمورد خواست او، از خود چه واکنشی نشان می دهيد. عبارات زوجی که در زير آمده است، ممکن است دلايل پذيرش شما را تشريح نمايد. لطفا برای هر زوج، دور الف يا ب که بيشتر با ويژگی رفتاری شما تطابق دارد، يک دايره رسم کنيد. توجه داشته باشيد که در بعضی مواقع احساس می کنيد که هيج کدام از موارد الف يا ب برای شما مناسب نيست. در اين مورد عبارتی که بيشتر تکرار شده را انتخاب نماييد:

رديف	عبارت
1	الف. من اطاعت می کنم زيرا از (نه گفتن) هراس دارم
	ب. من اطاعت می کنم چون دستور دادن را حق رهبر می دانم
2	الف. من اطاعت می کنم چون رهبر را می پسندم
	ب. من اطاعت می کنم زيرا رهبر دارای تجربه است
3	الف. من اطاعت می کنم تا موقعيت خود را در سازمان حفظ کنم
	ب. من اطاعت می کنم به اميد اين که به علت اطاعت پذيری پاداش دريافت کنم
4	الف. من اطاعت می کنم زيرا بر زيردستان ضروری است آن چه که مافوقشان به آن ها می گويد انجام دهند
	ب. من اطاعت می کنم زيرا تقاضای رهبران معمولا می تواند ايجاد اطمينان کند
5	الف. من اطاعت می کنم زيرا رهبر کسی است که من آرزو دارم تا يک روزی مثل او بشوم
	ب. من اطاعت می کنم زيرا که من از دردسر و ايجاد مشکل خوشم نمی آيد
6	الف. من اطاعت می کنم زيرا در نزد رهبر اعتباری کسب کنم تا رهبر درآينده با من رفتار خوب داشته باشد
	ب. من اطاعت می کنم زيرا رهبر دارای قضاوت منطقی و درستی است
7	الف. من اطاعت می کنم زيرا رهبرم را تشويق کنم تا به من در پيشرفت و ترقی کمک کند
	ب. من اطاعت می کنم زيرا برای قدرت رهبر احترام قائلم
8	الف. من اطاعت می کنم چون رهبر يک درجه بالاتر از من قرار دارد
	ب. من اطاعت می کنم زيرا من خودم را با رهبر تعيين هويت می کنم
9	الف. من اطاعت می کنم برای اين که از انتقاد يا خشم رهبر بر حذر باشم
	ب. من اطاعت می کنم چون رهبر دارای دانش و علم است
10	الف. من اطاعت می کنم زيرا برای رهبرم احترام قائلم
	ب. من اطاعت می کنم زيرا هر وقت رهبر خواست تا تصميمی در آينده درباره من بگيرد يک تصوير مثبتی از من در ذهنش ايجاد شده باشد
11	الف. من اطاعت می کنم زيرا برای قدرت و اختيار رهبر احترام قائلم
	ب. من اطاعت می کنم به خاطر اتکا به تجربه رهبر
12	الف. من اطاعت می کنم زيرا از (نه گفتن) به رهبرم حراس دارم
	ب. من اطاعت می کنم چون من خودم را با رهبر تعيين هويت می کنم
13	الف. من اطاعت می کنم زيرا رهبر دارای قضاوت منطقی است
	ب. من اطاعت می کنم برای اين که رهبرم را تشويق کنم که به پيشرفت من کمک کند
14	الف. من اطاعت می کنم زيرا دستور دادن را حق رهبر می دانم
	ب. من اطاعت می کنم تا از مشکلات و مسائل در امان باشم
15	الف. من اطاعت می کنم به اميد اين که به علت تبعيت پذيری از رهبرم پاداش دريافت کنم
	ب. من اطاعت می کنم زيرا برای رهبرم احترام قائل هستم
16	الف. من اطاعت می کنم تا از انتقاد رهبرم در امان باشم
	ب. من اطاعت می کنم زيرا معمولا رهبر درست می گويد
17	الف. من از رهبرم اطاعت می کنم زيرا او مورد پسند من است
	ب. من اطاعت می کنم زيرا بر زير دستان لازم است همان گونه که روسای آن ها دستور می دهند بايستی انجام وظيفه نمايند
18	الف. من اطاعت می کنم زيرا درجه رهبر در سازمان از من بالاتر است
	ب. من اطاعت می کنم به اين منظور که هر وقت رهبر اراده کرد درباره پست من تصميمی اتخاذ نمايد تصوير مثبتی از من در او ايجاد شده باشد
19	الف. من اطاعت می کنم زيرا رهبر دارای دانش و آگاهی است
	ب. من اطاعت می کنم زيرا رهبر کسی است که من آروز دارم روزی مثل او شوم
20	الف. من اطاعت می کنم برای اين که اعتباری نزد رهبر کسب کنم تا او در آينده با من رفتار خوبی داشته باشد
	ب. من اطاعت می کنم تا از پست خود در سازمان محافظت کنم

 

شیوه نمره گذاری و تفسیر نتایج

این پرسشنامه دارای 20 سوال بوده و هدف آن تشخیص این است که افراد تحت تاثير کدام يک از انواع قدرت رهبر قرار می گيرند. نحوه پاسخگویی این پرسشنامه بدین صورت است که که هر سوال دو گزینه دارد و پاسخگو موظف به انتخاب یکی از آنان است. سپس پاسخ های ارائه شده را با جدول زیر تطابق داده و در پایین جدول در محل های قرار داده شده جاگذاری می کنیم. هر گزینه 1 امتیاز می گیرد و برای هر نوع قدرت مجموع امتیازات داده شده به آن نوشته خواهد شد.

 

به دور حروفی که از عبارات فوق انتخاب نموده ايد در نگاره زير دايره بکشيد.

رديف	قدرت اجبار	قدرت قانونی	قدرت پاداش	قدرت تخصص	قدرت مرجعيت
1	الف	ب
2				ب	الف
3	الف		ب
4		الف		ب
5	ب				الف
6			الف	ب
7		ب	الف
8	الف				ب
9	الف			ب
10			ب		الف
11		الف		ب
12	الف				ب
13			ب	الف
14	ب	الف
15			الف		ب
16	الف			ب
17		ب			الف
18		الف	ب
19				الف	ب
20	ب		الف

 

امتياز کل:

قدرت اجبار                           قدرت قانونی                         قدرت پاداش                        قدرت تخصص                       قدرت مرجع

 

 

توجه داشته باشيد که هر حرفی را که به دور آن دايره کشيده ايد دارای يک امتياز است. طيف امتيازی برای هر نوع قدرت از صفر تا هشت است.

 

روایی و پایایی

در پایان نامه کارشناسی سلیمی (1392) جهت روایی صوري پرسشنامه و صحت و سقم سئوالات، پرسشنامه در بین تعدادي از اساتید مدیریت توزیع و تایید شد و پس از اطمینان از نتایج بدست آمده، پرسشنامه در نمونه آماري توزیع شد.

همچنین پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با استفاده از روش اندازه­گیري آلفاي کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفاي کرونباخ از صفر (0) به معناي عدم پایداري، تا مثبت یک (1+) به معناي پایائی کامل قرار می­گیرد و هر چه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می­شود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه نفوذ (اعمال قدرت) برابر 58/0 بدست آمد.

 

منبع: سلیمی، اسعد، (1392)، بررسی رابطه نوع اعمال قدرت و رضایت شغلی در کارمندان ادارات دولتی شهرستان نوشهر، پایان نامه کارشناسی ، دانشگاه پیام نور.

 

 

مفاهیم اضطراب آشکار و پنهان، در ابتدا به وسیله کتل و سپس به صورت کاملتری توسط اشپیل برگر( 1970)  مطرح شد ( 1*، ص 33).

پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپيل برگركه به پرسشنامه STAI معروف است، به طور عمیقی در پژوهش ها و فعالیت های بالینی مورد استفاده قرار گرفته است. این پرسشنامه شامل مقیاس های جداگانه خود سنجی، برای اندازه گیری اضطراب آشکار و پنهان می باشد. ( 1*، ص 112).

اضطراب آشکار (S )، می تواند به عنوان مقطعی از زندگیِ یک شخص محسوب شود یا به عبارتی،  بروز آن موقعيتى است و اختصاص به موقعيتهاىِ تنش زا (جر و بحث‏ها، از دست دادنِ موقعيتهاى اجتماعى، تهديد امنيت و سلامت انسان) دارد (2، ص 3). اما، اضطرابِ پنهان (T)، به تفاوتهایى فردی، در پاسخ به موقعیت هایِ پر استرس با میزان های مختلف اضطراب آشکار، دلالت دارد. اضطراب آشکار و پنهان، در برخی زمینه ها به مثابه انرژی جنبشی و پتانسیل، با هم قابل مقایسه هستند. اضطراب آشكار همانند انرژى جنبشى، به يك عكس‏العمل يا فرايند ملموس اشاره دارد كه در زمانى معين و در سطحى معين از شدت واقع مى‏ شود. اضطراب پنهان، همانند انرژی پتانسیل، به تفاوت های فردی در عکس العمل ها اشاره دارد. انرژی پتانسیل، به تفاوت هایی در میزانِ انرژی جنبشی اشاره دارد که با یک موضوع جسمانی ویژه، همراه شده است و در صورتی که یک نیروی مناسب پدید آید، می تواند ظاهر شود (1*، ص 35-33).

توصيف پرسشنامه  STAI

پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان  STAI شامل مقیاس های جداگانه خود سنجی، برای اندازه گیری اضطراب آشکار و پنهان می باشد. مقیاسِ اضطرابِ آشکار ( فرم y-1 از STAI) شامل بیست جمله است که احساسات فرد را در «این لحظه و در زمانِ پاسخگویی» ارزشیابی می کند. مقیاس اضطرابِ پنهان فرم y-2   از STAI هم شامل بیست جمله است که احساسات عمومی و معمولیِ افراد را می سنجد. نمونه مقياس ها در انتهاي مبحث آورده شده است ( 1*، ص 112).

 

اجرا و نمره گذاري

اجراء : پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپيل برگر كه براي استفاده هاي خود اجرايي طراحي شده است، مي تواند به دو صورت فردي و يا گروهي مورد استفاده قرار بگيرد. اين پرسشنامه داراي محدوديت هاي زماني نيست. دانشجويان كالج جهت تكميل هر كدام از دو مقياس به زماني در حدود شش دقيقه نياز دارند. افرادي كه داراي تحصيلات پائينتري هستند و يا داراي پريشانيِ عاطفي مي باشند، ممكن است براي تكميل هر مقياس، به ده دقيقه زمان نياز دارند. دستورالعمل كامل كردن مقياس هاي اضطراب آشكار و پنهان ، بر روي فرم هاي آزمون چاپ شده اند. معيار اعتبار پرسشنامه، اين است كه آزمودني ها به صورت واضحي دستورالعمل مقياس هاي” حالت” و ” صفت” را متوجه شوند. بدين معنا كه در پاسخگويي به مقياس اضطراب آشكار، بايد آنها احساسات خودشان را در لحظه كنوني ” زمان تكميل فرم” و در پاسخگويي به مقياس اضطراب پنهان، بايد احساسات معمولي و غالبِ اوقاتشان را بيان نمايند. و جهت صداقت در پاسخگويي افراد به آزمون، بايد به آزمودني گفته شود كه پاسخ هاي آنها به عنوان راز حفظ خواهد شدو بخصوص گفته شود كه نتايج به آنها منعكس مي گردد آنگاه پاسخ هاي آنها، به طور عيني و واقعي خواهد بود

ارزشيابي اضطراب آشكار مي تواند براي هر موقعيتِ با فاصله زماني كه مد نظر پژوهشگر و يا متخصص باليني باشد، بكار گرفته شود و در اين نوع پژوهش ها بهتر است به شركت كنندگان آموزش داده شود كه احساس خود رادر قسمت شروع پژوهش و يا بخش پاياني آن بيان نمايند.

اغلب مردم، مشكلي در پاسخگويي به عباراتِ  اضطراب آشكار در يك موقعيت ويژه يا لحظه اي خاص از زمان ندارند (1 ، ص 118- 115).

در پاسخگویی آزمودنیها به مقیاس اضطراب آشکار، تعدادی گزینه برای هر عبارت ارائه شده است که آزمودنیها باید گزینه ای را که به بهترین وجه، شدت احساس او را بیان می کند را انتخاب نماید. این گزینه ها عبارتند از:

1- خیلی کم              2- كم                      3- زياد                 4- خيلي زياد

در پاسخگویی به مقیاس اضطراب پنهان، آزمودنی ها باید گزینه ای را که نشان دهنده احساس معمولی و غالب اوقات آنها است را در مقیاسي چهار گزینه ای به شرح زیر انتخاب نمایند:

1- تقريباً هرگز           2- گاهي اوقات             3- بيشتر اوقات             4- تقريباً هميشه

به هر كدام از عباراتِ آزمون STAI ، بر اساس پاسخ ارائه شده، وزني بين 1 تا 4 تخصيص مي يابد. نمره 4، نشان دهنده حضور بالايي از اضطراب است، كه ده عبارت مقياس اضطراب آشكار و يازده عبارت مقياس اضطراب پنهان ، بر اين اساس نمره گذاري مي شوند.  برای نمره گذاری سایر عبارات، رتبه بالا برای هر عبارت، نشان دهنده عدم اضطراب است که ده عبارت اضطراب آشکار و نه عبارت  مقیاس اضطراب پنهان را شامل می شود.

وزن هاي نمره گذاری، برای عباراتی که حضور اضطراب را نشان مي دهند، همانند مواردي است كه بر روي فرم آزمون سياه شده است. وزن هاي نمره گذاری، برای عباراتی که عدم اضطراب را نشان می دهند، به صورت معکوس است. به عبارت دیگر متناسب با عبارات، نمرات پاسخها به جای 4- 3- 2- 1 به حالت 1- 2- 3- 4 وزن داده می شوند. عباراتی که نشان دهنده عدم وجود اضطراب هستند و در هنگام نمره گذاری به صورت معکوس وزن داده می شوند عبارتند از:

20- 19- 16- 15- 11- 10- 8- 5- 2- 1 : مقیاس اضطراب آشکار

39- 36- 34- 33- 30- 27- 26- 23- 21- : مقیاس اضطراب پنهان

برای به دست آوردن نمره فرد در هر کدام از دو مقیاس- با توجه به این نکته که برخی از عبارتها به صورت معکوس نمره گذاری می شوند- مجموع نمرات بیست عبارت هر مقیاس محاسبه می گردد. بنابراین نمرات هر کدام از دو مقیاس اضطراب آشکار و پنهان، می تواند در دامنه ای بین 80 – 20 قرار بگیرد (1*، ص 121-114 ).

ملاکهای تفسیری، جهت اضطراب آشکار و پنهان بر اساس پژوهش هنجاریابی آزمون اضطراب آشکار و پنهان (مهرام، 1372) به عبارت زیر می باشد (1*، ص 102).:

 

اضطراب آشکار:	اضطراب پنهان:
میزان اضطراب از 31 – 20    اضطراب خفیف میزان اضطراب از 42 – 32    اضطراب متوسط به پایین میزان اضطراب از 53 – 43    اضطراب متوسط به بالا میزان اضطراب از 64 – 54    نسبتاً شدید میزان اضطراب از 75 – 65    شدید میزان اضطراب از 76 به بالا    بسیار شدید	میزان اضطراب از 31 – 20    اضطراب خفیف میزان اضطراب از 42 – 32    اضطراب متوسط به پایین میزان اضطراب از 52 – 43    اضطراب متوسط به بالا میزان اضطراب از 62 – 53    نسبتاً شدید میزان اضطراب از 72 – 63    شدید میزان اضطراب از 73 به بالا    بسیار شدید

 

 

 

هنجاریابی و محاسبه پایایی و روایی آزمون

مهرام در سال 1372 مطالعه ای جهت استاندارد سازی آزمون اشپیل برگر انجام داد. او ضریب پایایی آزمون را در دو گروه هنجار و ملاک به طور مجزا مورد بررسی قرار داد. میزان پایایی برای گروه هنجار (600 نفر) ، در مقیاس اضطراب آشکار و پنهان بر اساس آلفای کرانباخ  به ترتیب برابر با 9084/0 و 9025/0  است،  و این میزان در گروه ملاک(130 نفر) برابر با 9418/0 است. علاوه بر این،  پایایی آزمون، از طریق نسبت واریانس نمرات حقیقی به واریانس مشاهده شده محاسبه، و مقدار آن در گروه هنجار 945/0 ثبت شد. خطای استاندارد اندازه گیری آزمون برابر با 64/4 محاسبه شد. همچنین همبستگی نمرات مشاهده شده با نمره حقیقی برابر با 972/0 و با نمرات خطا، برابر با 234/0 محاسبه گردید.

علاوه بر این، مطالعه دارای روایی، از نوع ملاکی همزمان است.که جهت روایی، متناسب با حجم نمونه ملاک (130 فرد مضطرب با تشخیص روان پزشک)، 130 نفر از نمونه هنجار (با رعایت نسبت جنسیت وگروههای سنی اعضاء نمونه ملاک)  به طور تصادفی انتخاب شدند  و سپس جهت مطالعه روایی آزمون، میانگین های اضطراب آشکار و پنهان و بالاخره اضطراب مجموع در دو سطح 95/0 و 99/0 به صورت مجزا محاسبه شد که نتایج محاسبه اطمینان 95درصد و 99درصد معنادار بود. شاخص های هنجاری، به تفکیک مشاغل و مدارک تحصیلی مختلف، در زمینه های اضطراب آشکار، پنهان و اضطراب مجموع از دیگر نتایج این پژوهش است (1، ص 109- 52).

همچنین پایایی این پرسشنامه در تحقیقات مختلف 87 درصد محاسبه گردیده است( 3، ص 76) کاظمی ملک محمودی ( 1382) و روحی ( 1384) نیز در  مطالعه مقدماتی[4] میزان پایایی آزمون

اسپیلبرگر را  به ترتیب 89   و 90درصد محاسبه کردند ( 4، ص 69) ( ، ص 76)

علاوه بر این مطالعات نشان مى‏دهد كه همبستگى بين دو فرم اضطراب بسيار بالا می باشد (96/0 تا 98/0) و همبستگی بين مقياس خصيص ه‏اى اضطراب اسپيل برگر و مقياس هاى ديگر كه سازه اضطراب را مى ‏سنجند بالا می باشد به طوری که  همبستگى اين مقياس با  آزمونASQ [5] بین 75/0 تا 77/0 درصد، همبستگى آن با مقیاس TMAS[6] از 79/0 تا 83/0 برآورد شده است (اسپيل برگر ، 1983، به نقل از مهرام، 1372) (2، ص 3).

فهرست منابع:

1. بهدانی فاطمه، سرگلزایی محمدرضا، قربانی اسماعیل. مطالعه ارتباط زندگی با افسردگی و اضطراب در دانشجویان سبزوار. اسرار- مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات درمانی سبزوار. سال هفتم. شماره 2. تابستان 1379
2. غبارى ‏بناب باقر.  رابطه عفو و گذشت با ميزان اضطراب در والدين كودكان استثنايى و عادى. مجلات حوزه و دانشگاه.شماره 31
3. روحی قنبر، رحمانی حسین، عبداللهی علی اکبر، محمودی غلامرضا. تاثیر موسیقی بر میزان اضطراب و برخی از متغیزهای فیزیولوژیک بیماران قبل از عمل جراحی شکم. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. دوره هفتم. شماره 1. بهار و تابستان 1384
4. کاظمی ملک محمودی شیدا. بررسی تاثیر موسیقی بر میزان اضطراب کودکان سن مدرسه بستری در بیمارستان کودکان طالقانی گرگان 1382-1381

مقیاسِ اضطرابِ آشکار  فرم y-1   از STAI

راهنمایی: این پرسشنامه شامل جمله هایی است که مردم برای شرح و توصیف خود به کار می برند. هر جمله را با دقت بخوانید و سپس گزینه ای را که بیانگر احساس فعلی شما در این لحظه است برگزینید هیچ پاسخی به عنوان پاسخ غلط و یا صحیح قلمداد نمی شود. لذا بهترین گزینه ای که احساس شما را توصیف می کند را با زدن یک ضربدر مشخص کنید.

خیلی کم       کم        زیاد  خیلی زیاد

1-         احساس آرامش می کنم.

2-         احساس امنیت می کنم.

3-         احساس تنش می کنم.

4-         احساس می کنم در فشار روحی هستم.

5-         احساس آسودگی می کنم.

6-         احساس آشفتگی می کنم.

7-         نگران پیشامد های ناگواری هستم.

8-         احساس رضایت خاطر می کنم.

9-         احساس ترس می کنم.

10-        احساس راحتی می کنم.

11-        به خودم اطمینان دارم.

12-        اعصابم ناراحت است.

13-        احساس  بی قراری می کنم.

14-        نمی توانم تصمیم بگیرم.

15-        آرامش جسمی دارم.

16-        احساس میکنم قانع هستم.

17-        نگران هستم.

18-        افکار مغشوشی دارم.

19-        احساس می کنم ثابت قدم هستم.

20-        شاداب و سرحال هستم.

 

 

 

مقیاس اضطرابِ پنهان فرم y-2   از STAI

راهنمایی: این پرسشنامه شامل جمله هایی است که مردم برای شرح و توصیف خود به کار می برند. هر جمله را با دقت بخوانید و سپس گزینه ای که احساس معمولی شما در اغلب اوقات بیان می کند، برگزینید.

برای انتخاب هر گزینه زمان زیادی را صرف  نکنید. بهترین گزینه ای که احساس شما را توصیف می کند را با زدن یک ضربدر مشخص کنید.

تقریباً هرگز     گاهی اوقات   بیشتر اوقات   تقریباً همیشه

21-        شاداب و سرحال هستم.

22-        احساس می کنم عصبانی و بی قرار هستم.

23-        احساس می کنم از خودم رضایت دارم.

24-        آرزو می کنم می توانستم به اندازه دیگران خوشحال باشم.

25-        احساس می کنم وامانده ام.

26-        احساس می کنم راحت هستم.

27-        آرام، خونسرد و ملایم هستم.

28-        احساس می کنم مشکلات بقدری رویهم انباشته شده است که نمی توانم بر آنها غلبه کنم.

29-        درباره چیزی که واقعاً مهم نیست بیش از حد نگرانم.

30-        خوشحالم.

31-        افکار پریشانی دارم.

32-        به خودم مطمئن نیستم.

33-        احساس امنیت می کنم.

34-        به آسانی تصمیم می گیرم.

35-        احساس بی کفایتی می کنم.

36-        خرسند هستم.

37-        یک فکر بی اهمیت از ذهنم می گذرد و آزارم می دهد.

38-        نومیدی من به حدی است که نمی توانم آنرا از ذهنم بیرون کنم.

39-        شخص ثابت قدمی هستم.

40-        وقتی به رغبت ها و تمایلات گذشته خود می اندیشم دچار تنش و آشفتگی می شوم.

[1] – State anxiety

[2] – Trait Anxiety

[3] – Spielberger state- trait anxiety inventory

[4] – Pilot study

[5] – Anxiety Scale Questionnaire (ASQ)

[6] – Taylor’s Manifest Anxiety Scale

 

 

هدف: تفکیک دانش آموزان دبیرستانی با سازگاری خوب (از نظر حوزه های سازگاری عاطفی، اجتماعی و آموزشی) از دانش آموزان با سازگاری ضعیف

 

ردیف	سوالات	بله	خیر
1	آیا همیشه از چیزی در مدرسه خودتان، می ترسید؟
2	آیا از ملاقات کردن با همکلاسی هایتان دوری می کنید؟
3	آیا آن چه را که خوانده اید، به زودی فراموش می کنید؟
4	فرض کنید همکلاسی هایتان ندانسته کار غیر عاقلانه ای را انجام بدهند. در این صورت آیا فورا با آن ها اوقات تلخی می کنید؟
5	آیا کمرو هستید؟
6	آیا از امتحان می ترسید؟
7	آیا به خاطر اشتباهاتتان ، نگران سرزش معلمتان هستید؟
8	وقتی که موضوعی را درک نمی کنید، آیا در سوال کردن تردید دارید؟
9	آیا فهمیدن درسهایی که در کلاس تدریس می شود، برای شما مشکل است؟
10	آیا نسبت به دوستانی که معلم تان زیادی از آن ها قدردانی می کند، حسادت می ورزید؟
11	زمانی که تعدادی از معلمان شما با هم هستند، آیا بدون هیچ ناراحتی پیش ان ها می روید؟
12	آیا می توانید از درس هایی که در کلاس تدریس می شود، به درستی یادداشت بردارید؟
13	آیا نسبت به همکلاسیهایی که فکر می کنید بهتر از شما هستند، غبطه می خورید؟
14	آیا گاهی اوقات احساس می کنید که گویی در مدرسه دوستی ندارید؟
15	آیا موقع تدریس، در کلاستان خمیازه می کشید؟
16	وقتی متوجه می شوید چند دانش آموز با هم حرف می زنند، آیا فکر می کنید از شما بدگویی می کنند؟
17	آیا به راحتی می توانید با هر شخصی دوست شوید؟
18	آیا از روش تدریس معلمتان در مدرسه راضی هستید؟
19	وقتی از شما نمی خواهند در هیچ یک از برنامه های مدرسه تان شرکت کنید، آیا عصبانیت خود را نسبت به دیگران اظهار می دارید؟
20	وقتی تعدادی دانش آموز با هم حرف می زنند، آیا آزادانه به آنها می پیوندید؟
21	آیا فکر می کنید معلمان مدرسه توجهی به مسائل شما ندارند؟
22	آیا در مدرسه غمگین و پریشان هستید؟
23	آیا پیوستن به همکلایس ها و کارکردن با هم را دوست دارید؟
24	آیا از پیشرفت در تحصیل خودتان راضی هستید؟
25	آیا احساس می کنید معلمان ، شما را مورد غفلت قرار داده اند؟
26	آیا سعی می کنید توجه معلمتان را در کلاس ، به خود جلب کنید؟
27	آیا برایتان سخت است مطلبی را مطالعه کنید؟
28	وقتی که دانش آموزی از شما شکایت می کند، آیا برانگیخته می شوید و سعی می کنیدو سعی می کنیدبه او صدمه بزنید؟
29	آیا اغلب دوست دارید تنها باشید؟
30	آیا معلمان شما همیشه آماده حل مشکلات تحصیلیتان هستند؟
31	آیا اغلب از مدرسه تان ناراضی هستید؟
32	آیا با دانش آموزان مدرسه ارتباط برقرار می سازید؟
33	آیا در مدرسه ، معلمان تان شما را تحسین می کنند؟
34	آیا سعی می کنید لشتباه خود را توجیه کنید؟
35	آیا دوست دارید در صندلی های جلوی کلاس بنشینید؟
36	آیا اغلب در امتحان نمره های کمتری می گیرید؟
37	وقتی معلمان در کلاس شوالی از شما می پرسند، آیا ناراحت می شوید؟
38	آیا با همکلاسی های خود ، ارتباطات دوستانه دارید؟
39	آیا انگیزه داشتن تحصیلات بیشتر را دوست دارید؟ [ آیا برای تحصیلات بیشتر ، انگیزه دارید؟]
40	آیا از شوخی کردن همکلاسی هایتان ناراحت می شوید؟
41	آیا به طور فعال در فعالیتهای مدرسه شرکت می کنید؟
42	آیا اغلب با همکلاسی هایتان بگو مگو دارید؟
43	آیا بعضی وقتها قبل از تعطیل شدن مدرسه ، به خانه می روید؟
44	آیا در مسابقات ورزشی مدرسه، شرکت می کنید؟
45	آیا اغلب تعدادی از معلمان شما را به خاطر درس و مشق ، سرزنش می کنند؟
46	آیا اغلب در مدرسه به دیگران شک دارید؟
47	آیا خجالت می کشید با دانش آموزان کلاس های بالاتر مدرسه ، صحبت کنید؟
48	آیا به معلمان خودتان با دیده احترام می نگرید؟
49	آیا نسبت به هدیه ای که توسط یکی از همکلاسیها ( و در جبران رفتار ناخوشایندی که با شما داشته است) داده می شود، بی تفاوتی نشان می دهید؟
50	آیا در مدرسه دوستان صمیمی دارید؟
51	آیا به درسی که در کلاس درس ندریس می شود، توجه دارید؟
52	وقتی نمره کم می آورید، آیا فکر می کنیدنفرت شما نسبت به معلمانتان افزایش می یابد؟
53	آیا همیشه آمادگی داریدبه هر طریقی که شده، به همکلاسی های خود کمک کنید؟
54	آیا از کتابخانه مدرسه ، کتاب و  مجله امانت گرفته و مطالعه می کنید؟
55	آیا از ملاقات کردن با دانش آموزان دیگر در مدرسه ، لذت می برید؟
56	آیا از جنب و جوش دانش آموزان دیگر در مدرسه، لذت می برید؟
57	آیا در بحث ها شرکت می کنید؟
58	آیا در برخورد با دانش آموزان کلاسهای بالاتر ، احساس ناخوشایندی دارید؟
59	وقتی که همکلاسی هایتان کتابها و دفترجه های یادداشت شما را به امانت بگیرند، آیا کتابها و دفترچه هایتان را با خوشحالی به آنها می دهید؟
60	آیا به کارهای تخصصی علاقه مند هستید؟

 

 

معرفی پرسشنامه و کاربرد آن

این پرسشنامه در صدد است تا دانش آموزان دبیرستانی (گروه سنی 14 تا 18 ساله) با سازگاری خوب را از دانش آموزانی با سازگاری ضعیف در سه حوزه عاطفی، اجتماعی و آموزشی جدا سازد. فرم نهایی این پرسشنامه 60 سوال می باشد (برای هر حوزه 20 سوال). ح.زه های مورد بررسی عبارتند از:

1- سازگاری عاطفی: نمره بالا نشان دهنده بی ثباتی عاطفی و نمره پایین،  نشانگر ثبات عاطفی است.

2- سازگار ی اجتماعی: نمره بالا بیانگر سلطه پذیری و عقب ماندگی و نمرات پایین نشان دهنده پرخاشگری است.

3- سازگاری آموزشی: نمرات بالا نشان دهنده وضعیت درسی و تحصیلی ضعیف و نمرات پایین مخصوص علاقه مندی به تحصیل و مدرسه است.

روش نمره گذاری پرسشنامه

پرسشنامه به صورت دستی قابل نمره گذاری است. برای پاسخ هایی که نشانگر سازگاری است، نمره صفر داده می شود و در غیر این صورت، 1 منظور می شود. جدول پایین پاسخ کلیدی را که نشانگر فقدان سازگاری است، نشان می دهد. پرسشنامه سازگاری با هدف مشاوره دانش آموزاندبیرستانی گروه سنی 14 تا 18 سال طراحی شده است.نمره کل پرسشنامه بیانگر حالت های سازگاری فرد است.

 

کلید پرسشنامه سازگاری دانش آموزان

عاطفی		اجتماعی		آموزشی
شماره	پاسخ نشان دهنده فقدان سازگاری	شماره	پاسخ نشان دهنده فقدان سازگاری	شماره	پاسخ نشان دهنده فقدان سازگاری
1	بلی	2	بلی	3	بلی
4	بلی	5	بلی	6	بلی
7	بلی	8	بلی	9	بلی
10	بلی	11	خیر	12	خیر
13	بلی	14	بلی	15	بلی
16	بلی	17	خیر	18	خیر
19	بلی	20	خیر	21	بلی
22	بلی	23	خیر	24	خیر
25	بلی	26	خیر	27	بلی
28	بلی	29	بلی	30	خیر
31	بلی	32	خیر	33	خیر
34	بلی	35	بلی	36	بلی
37	بلی	38	خیر	39	بلی
40	بلی	41	خیر	42	بلی
43	بلی	44	خیر	45	بلی
46	بلی	47	بلی	48	خیر
49	بلی	50	خیر	51	خیر
52	بلی	53	خیر	54	خیر
55	بلی	56	خیر	57	خیر
58	بلی	59	خیر	60	خیر

 

اعتبار (پایایی) و روایی پرسشنامه

پرسشنامه 60 سوالی در فرم نهایی روی نمونه 1950 نفری (1200 پسر و 750 دختر) از دانش آموزان کلاسهای اول، دوم و سوم دبیرستان که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا شد. نتایج حاصل از این محاسبات نشان داد که این توزیع با توزیع نرمال تفاوت ندارد. ضریب اعتبار به سه طریق و به شرح جدول زیر تعیین شد:

ضریب اعتبار پرسشنامه

روش مورد استفاده	عاطفی	اجتماعی	آموزشی	کل
دو نیمه کردن	94/0	930	96/0	95/0
آزمون – بازآزمون	960	90/0	93/0	93/0
کودرریچاردسون 20	92/0	92/0	96/0	94/0

 

در تجزیه و تحلیل سوال ها مشخص گردید که ضرایب اعتبار برای هر سوال به روش همبستگی دو رشته ای تعیین گردید. در این تلاش همبستگی های درونی بین سه حوزه محاسبه شد و مارتیس همبستگی بدست آمد:

ماتریس همبستگی سه حوزه سازگاری

حوزه ها	1	2	3
1	–	20/0	19/0
2	20/0	–	24/0
3	19/0	24/0	–

 

منبع: ساعتچی. محمود ، کامکاری. کامبیز، عسکریان. مهناز . آزمونهای روان شناختی . نشر ویرایش . 1389

 

 

[1] Youth Adjustment Inventory

 

معرفی آزمودنی

مریم رامندی، متولد 1365 است و هم اکنون دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات است. وی مجرد است و هیچ سابقه پزشکی و روانپزشکی خاصی نیز نداشته است.از وضعیت اجتماعی و اقتصادی خوبی برخوردار است. برروی این خانم هم آزمون هوش وکسلر و هم آزمون حافظه و آزمون ویسکانسین اجرا شده است که نتایج هرکدام از این آزمون ها تفسیر و بررسی شد.

معرفی مقیاس تجدید نظر شده هوشی وکسلر بزرگسالان

این مقیاس متشکل از مجموعه آزمون های هوشی مرکب است که به صورت فردی اجرا می شود و حوزه مختلفی از توانایی هوشی را می سنجد و شرایطی را بوجود می آورند که جنبه های مختلفی از شخصیت را می توان مشاهده کرد. این مقیاس 3نمره مختلف هوشبهر را به دست می دهد: هوشبهر کلی، هوشبهر کلامی و هوشبهر عملی. هوشبهر کلامی و عملی از متوسط نمره های 11خرده آزمون به دست می آیند. شش مقیاس کلامی که عمدتا عامل درک و فهم کلامی را می سنجند و وپنج مقیاس عملی که توانایی های دیداری-فضایی را اندازه گیری می کنند.

 

تعریف هوش

هوش یک مفهوم انتزاعی است ودرواقع هیچ گونه پایه محسوس، عینی وفیزیکی ندارد.هوش یک برچسب کلی برای گروهی ازفرایندهاست که ازرفتارها وپاسخ های آشکار افراد استنباط می شود.وکسلر هوش را یک مفهوم کلی تلقی می کرد که شامل توانایی های فرد برای اقدام هدفمندانه، تفکر منطقی وبرخورد موثربا محیط است.

سطوح پنج گانه پياپي رويه^ء تفسيريWAIS-R

سطح 1

تفسير هوشبهر كلي

Total IQ= 115                 In Range of 90-109بهنجار يا متوسطTotal IQ=115 percentile rank= 84%

آزمودني با داشتن هوشبهر115، در دامنه بهنجار يا متوسط قرار مي گيرد؛ رتبه درصدي آزمودني نيز 84 درصد مي باشد (نمره آزمودني از نمره 84 درصد از افراد هم سنش بيشتر يا مساوي مي باشد).

سطح 2

الف) تفسير هوشبهر كلامي و عملي

سطح 2

الف – نمره های هوشبهر کلامی وعملی

Verbal IQ= 122

Performance IQ= 103

بين هوشبهر كلامي و عملي 19 نمره تفاوت وجود دارد (V>P) كه اين اختلاف در سطح 0.01 معنادار مي باشد.اين اختلاف از دو جهت قابل توضيح مي باشد. از طرفي آزمودني فردي با تحصيلات بالا و متعلق به خانواده اي با سطح اجتماعي- اقتصادي بالا مي باشد كه اين عوامل تا حدودي مي تواند باعث بالاتر بودن هوشبهر كلامي نسبت به عملي باشد و از طرفی آزمودنی تکالیف مقیاس های عملی را با کندی و بی حوصلگی انجام می داد که این می تواند در کاهش نمرات عملی موثر بوده باشد.

 

 

 

 

 

 

 

ب) نمره هاي عامل

1. نمرات عامل را با استفاده از نمره هاي مقياسي اصلاح شده بر حسب سن محاسبه مي كنيم.

Verbal Comprehension Index: 1.4 (I+V+C+S)+44

Verbal Comprehension Index= 1.4 (13+13+17+12)+ 44= 121

 

Perceptual Organization Index: 2 (PC+BD+OA)+40

Perceptual Organization Index= 2 (10+15+11)+40= 112

Freedom from Distractibility Index: 2.8 (DSP+A)+44

Freedom from Distractibility Index= 2.8 (4+14)+44= 94.4

 

2. 2. ميانگين نمره هاي استاندارد مربوط به هر سه عامل را محاسبه مي كنيم.

= (121+112+94.4) /3 = 109.13

 

3. 3. تفاوت نمره هاي استاندارد هر يك از عامل ها را از اين ميانگين محاسبه مي كنيم.

X_ve– = 121 –109.13 =11.87

X_pe– = 112– 109.13 = 2.87

X_fr– = 94.4 – 109.13 =-14.73

همان گونه كه مشاهده مي شود، عامل اول يعني درك و فهم كلامي تقريباً11.87نمره با ميانگين اختلاف دارد كه اين تفاوت به لحاظ آماري معنادار مي باشد(تفاوت 7 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است) و بايد تفسير شود. از آن جايي كه اين عامل، شاخص نسبتاً خالصي از توانايي هاي كلامي است با توجه به سطح تحصيلات و سطح اجتماعي – اقتصادي قابل توجيه مي باشد، همان گونه كه اين تفاوت در مورد هوشبهر كلامي و عملي نيز صادق بود. در مورد عامل دوم يعني سازمان دهي ادراكي تفاوت تقريباً 2.87 نمره اي با ميانگين وجود دارد (سازمان دهي ادراكي 2.87 نمره از ميانگين كمتر است) كه اين تفاوت نيز از نظر آماري معنادار نمي باشد (تفاوت 9 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است). در مورد عامل سوم يعني رهايي از حواسپرتي اختلاف تقريباً 14 نمره اي وجود دارد كه به لحاظ آماري معنادار مي باشد (تفاوت 9 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است). این نمره ، ضعف در تمرکز، ضعف در حافظه و زنجیره ای کردن، ضعف در توانایی عددی، اضطراب، خودبازبینی و دشواری در انتقال ذهن را نشان می دهد.

4.معنادار بودن تفاوت نمره ها را آزمون مي كنيم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ج) گروه بندي هاي اضافي

طبقه هاي بناتاين:

1. نمرات استاندارد هر چهار طبقه را با استفاده از نمره هاي مقياسي اصلاح شده بر حسب سن محاسبه مي‌كنيم.

 

Spatial Ability: 2 (PC+BD+OA)+ 40

Spatial Ability = 2 (10+15+11)+ 40= 112

 

Verbal Conceptualization: 1.9 (V+C+S)+ 43

Verbal Conceptualization = 1.9 (13+17+12)+ 43= 122.8

 

Sequential Ability: 2.1 (DSP+A+DSY) + 37

Sequential Ability = 2.1 (14+14+7) +37= 110.5

 

Acquired Knowledge: 1.9 (I+V+A) +43

Acquired Knowledge = 1.9 (13+13+14) +43= 119

 

2. 2. ميانگين نمره هاي استاندارد مربوط به هر چهارطبقه را محاسبه مي كنيم.

 

= (112+122.8+110.5+119) /4 = 116.07

 

3. 3. تفاوت نمره هاي استاندارد هر يك از طبقه ها را از اين ميانگين محاسبه مي كنيم.

X_sp– = 112– 116.07 = – 4.07

X_ve– = 122.8 – 116.07 =6.73

X_se– =110.5 – 116.07 = – 5.57

X_ac– = 119 – 116.07= 2.93

 

عامل نخست يعني عامل درك فضايي تقريبا به اندازه 4.07 نمره از ميانگين كمتر است كه اين تفاوت به لحاظ آماري معنادار نمي باشد(تفاوت 10 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است). در مورد عامل دوم يعني مفهوم سازي كلامي نيز اختلاف تقريباً5 نمره اي به لحاظ آماري معنادار نمي باشد (تفاوت 8 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است)، . عامل سوم يعني توالي كردن 5.57 نمره از ميانگين پايين تر است كه به لحاظ آماري معنادار نمي باشد (تفاوت 9 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است). در مورد عامل چهارم يعني عامل دانش آموخته شده يك اختلاف 2.93 نمره اي بين اين عامل و ميانگين وجود دارد كه اين تفاوت به لحاظ آماري معنادار نمي باشد (تفاوت 10 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است).

4. معنادار بودن تفاوت نمره ها را آزمون مي كنيم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نيمرخ ACID:

1. نمرات استاندارد اين نيمرخ را با استفاده از نمره هاي مقياسي اصلاح شده بر حسب سن محاسبه مي‌كنيم.

ACID: 1.6 (A+DSY+I+DSP) +36

ACID= 1.6 (14+7+13+14) +36= 112.8

2. تفاوت نمره استاندارد اين نيمرخ را از هوشبهر كلي محاسبه مي كنيم.

 

X_ACID–Total IQ                    135 – 112.8 = 22.2

 

 

3. معنادار بودن تفاوت را آزمون مي كنيم.

همان گونه كه مشاهده مي شود تفاوت بين نمره نيمرخ ACID و هوشبهر كلي تقريباً 22 نمره است كه اين تفاوت به لحاظ آماري معنادار مي باشد (تفاوت 10 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است).

 

 

 

 

گروه بندي هاي هورن:

1. نمرات استاندارد هر سه گروه را با استفاده از نمره هاي مقياسي اصلاح شده بر حسب سن محاسبه مي‌كنيم.

 

Fluid Intelligence:1.1 (DSP+S+PC+PA+BD+OA) +34

Fluid Intelligence = 1.1 (14+12+10+9+15+11) +34 = 112.1

 

Crystallized Intelligence:1.4 (I+V+C+S) +44

Crystallized Intelligence = 1.4 (13+13+17+12) + 44= 131.82

 

Retention: 2 (I+DSP+A) +40

Retention = 2 (13+14+14) +40 = 122

2. 2. ميانگين نمره هاي استاندارد مربوط به هر سه گروه را محاسبه مي كنيم.

 

= (112.1+131.82+122) /3 = 121.97

 

 

3. 3. تفاوت نمره هاي استاندارد هر يك از گروه ها را از اين ميانگين محاسبه مي كنيم.

X_fl–  = 112.1 – 121.97 = – 9.87

X_cr–  =131.82 – 121.97 =9.85

X_re–  =122 – 121.97 = 0.03

4. 4. معنادار بودن تفاوت نمره ها را آزمون مي كنيم.

عامل نخست يعني هوش سيال تقريباً به اندازه9 نمره با ميانگين اختلاف دارد (كمتر است) كه اين تفاوت به لحاظ آماري معنادار مي باشد (تفاوت 9 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است).اين عامل از خرده مقياس هايي تشكيل شده است كه مربوط به دانش زيستي است و خرده مقياس هايي با محدوديت زماني نظير الحاق قطعات، تنظيم تصاوير و طراحي مكعب ها در اين عامل قرار مي گيرند كه آزمودني در آنها نمره نسبتاً پاييني گرفته است و همين عامل مي تواند موجب اين اختلاف شود. عامل دوم يعني هوش متبلور تقريباً 9 نمره بيشتر از ميانگين است كه اين تفاوت به لحاظ آماري معنادار است (تفاوت 6 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است). اين عامل كه مربوط به دانش آموخته شده و اكتسابي است،  ازخرده مقياس هاي كلامي تشكيل شده است و افرادي با تحصيلات بالا در اين عامل نمره بالايي مي گيرند كه اين عامل در مورد آزمودني نيز كه فردي با تحصيلات دانشگاهي بالا است، صادق است عامل سوم يعني نگهداري، اختلافي تقريباً 0.03 نمره اي با ميانگين دارد كه اين تفاوت به لحاظ آماري معنادار نيست (تفاوت 9 نمره اي در سطح 0.05 براي سنين 74 – 20 سال معنادار است).

 

سطح 3

تفسير پراكندگي خرده‌آزمون‌ها

این سطح دارای سه گام می باشد که در گام اول باید معنی دار بودن نوسان بین خرده آزمون ها را مشخص کنیم. تفاوت بین هوشبهر کلامی و عملی برابر با 19 است یعنی بالاتر از 12 می باشد بنابراین میانگین خرده مقیاس های کلامی و عملی را بدست می آوریم. میانگین هوش کلامی برابر با 13.8و میانگین هوش عملی برابر با 10.4 است و میانگین هوش کلی برابر با 12.27 است. پراکندگی کل خرده آزمون ها 10 می باشد که نشانگر دامنه متوسط پراکندگی هاست. پراکندگی بین خرده آزمون های کلامی برابر با 5 و پراکندگی خرده آزمون های عملی برابر با 8 است. پراکندگی بین خرده آزمون ها معنادار نمی باشد پس به سطح 3ب و3پ نمی رویم.مشاهده می شود که هوش کلامی بیشتر از هوش عملی است که با توجه به تحصیلات بالا و وضعیت اقتصادی – اجتماعی خوب آزمودنی قابل توجیه است.

I = اطلاعات عمومي                                                                             OA = الحاق قطعات

V = درك كلامي (لغات)                                                               DSP = فراخناي ارقام (حافظه عددي)        

C = درك و فهم (درك مطلب)                                                       A = محاسبه (رياضيات)

S = شباهت ها                                                                            DSY = نماد ارقام (رمز نويسي)

PC = تكميل تصاوير                                                                    PA = تنظيم تصاوير

BD = طرحي با مكعب ها

سطح 4

تغییر پذیری درون خرد آزمون ها

در این سطح آزمودنی به همان ترتیب که ماده ها تنظیم شده اند عمل کرده است یعنی آزمودنی از عهده ماده های اولیه برآمده است و شکست وی در پاسخ دادن به ماده های دشوار به آهستگی و با آهنگ یکنواختی آغاز شده است.

 

الف – حافظۀ جفت کلمات:

به هر یک از آزمودنی ها یک برگ کاغذ می دهند و از آنها می خواهند که اعداد 1 تا 25 را در حاشیۀ سمت راست کاغذ و به ترتیب در زیر یکدیگر بنویسند. آنگاه به آنها می گویند: “من جفت کلماتی را برای شما می خوانم،  مثلاً «میز- صندلی». تعداد این جفت کلمات 25 تاست. وقتی همۀ آنها به را خواندم، دوباره از اول شروع می کنم و به ترتیب اولین کلمۀ هر جفت را می خوانم، شما باید دومین کلمه را بنویسید. مثلاً اگر من دفعۀ اول «میز-صندلی» را خوانده باشم، دفعۀ دوم «میز» را برای شما خواهم خواند و شما باید کلمۀ «صندلی» را بنویسید. اگر شما نتوانستید کلمۀ دوم را به خاطر بیاورید، باید در مقابل شمارۀ مربوطه به آن یک خط تیره بکشید. شما فقط باید کلمۀ دوم را بنویسید”.

وقتی نوبت اول قرائت کلمات به پایان رسید، آزمونی ها مدادهای خود را بر می دارند و آزماینده کلمۀ اول هر جفت را به ترتیب می خواند. آزماینده ، به همراه قرائت هر کلمه، شمارۀ مربوط به آن را یادآوری می کند و 10 ثانیه به آزمودنی ها فرصت می دهد تا دومین کلمه را بنویسند. در تصحیح پاسخها ،تعداد کلمات درست، تعداد کلمات غلط و تعداد کلمات فراموش شده را به طور جداگانه می شمارند. بدیهی است که مجموع این سه عدد 25 خواهد بود.

جفت کلمات

	1-                کت، شلوار 2-                باغ، میوه 3-                کند، سریع 4-                خانه، باغ 5-                خستگی،خواب 6-                کلاه، کفش 7-                قاشق، غذا 8-                رفت، برگشت 9-                بشقاب، سفره					10-            کت، شلوار 11-            باغ، میوه 12-            کند، سریع 13-            خانه، باغ 14-            خستگی،خواب 15-            کلاه، کفش 16-            قاشق، غذا 17-            رفت، برگشت 18-            بشقاب، سفره					19-            پارچه ، لباس 20-            شیر، پلنگ 21-            رادیو، صدا 22-            گل ،زیبا 23-            عروس، سفید 24-            مربع، مستطیل 25-            آجر، سنگ
ردیف		کلمات	پاسخ	ردیف	کلمات		پاسخ	ردیف	کلمات	پاسخ		ردیف	کلمات	پاسخ
1		اسمان		31	نیرو			61	مداد			91	پدر
2		عجول		32	کلاه			62	چکمه			92	ذلیل
3		هلو		33	وارث			63	طناب			93	گل
4		شلوار		34	چراغ			64	تاریخ			94	صندلی
5		نصرت		35	سعید			65	هادی			95	ارزن
6		یخ		36	رنگ			66	صبا			96	هدایت
7		عروس		37	آجر			67	چایی			97	برده
8		عاجز		38	طلا			68	ثروت			98	عاجز
9		پرده		39	در			69	صفر			99	مربع
10		زنجیر		40	پاییز			70	حساب			100	فرح
11		ادب		41	قطار			71	تخت			101	جادو
12		شمس		42	قاشق			72	ساعت			102	سماور
13		چشم		43	غارت			73	رادیو			103	امین
14		میوه		44	بلبل			74	خادم			104	نادر
15		غلام		45	ذرت			75	سبد			105	گوش
16		حافظ		46	خانه			76	آهن			106	گهواره
17		باز		47	رفت			77	قدرت			107	سوقات
18		قافله		48	رحیم			78	دست			108	لاله
19		خواب		49	مریض			79	مدرسه			109	وسواس
20		شیشه		50	آب			80	زور			110	ابر
21		زر		51	مار			81	خرگوش			111	وحشی
22		آهو		52	ده			82	ضرب			112	تنور
23		فرمان		53	نامدار			83	بنده			113	یادبود
24		صورت		54	بشقاب			84	لب			114	پارچه
25		سریع		55	شن			85	رستم			115	مادر
26		ضارب		56	وزنه			86	فردوس			116	لانه
27		جارو		57	جاده			87	معلم			117	یلدا
28		خنجر		58	هاجر			88	گرگ			118	گردو
29		باغ		59	کتاب			89	قایق			119	غیرت
30		کباب		60	گاری			90	پرچم			120	شیر

 

ب- حافظۀ بازشناسی:

30 دقیقه پس از آزمایش  اول و انجام دادن  فعالیتهای ذهنی دیگر، آزماینده فهرست کلمات  زیر را در اختیار هر یک از آزمودنی  ها قرار می دهد و از آنها می خواهد تا در مقابل هر یک از کلماتی که قبلاً شنیده اند یک  بگذارند. اگر تهیه و تکثیر فهرست کلمات امکان پذیر نباشد، آزماینده می تواند آنها را با صدای بلند بخواند و از آزمودنی ها بخواهد که پاسخهای خود را روی کاغذ بنویسند. در پایان آزمایش، آزماینده پاسخهای صحیح هر آزمودنی را، که حداکثر 25 خواهد بود، می شمارد واز روی درجه بندی نتایج موقعیت او را نسبت به سایر آزمودنیها تعیین می کند.

ج- حافظۀ عددی:

به هر یک از آزمودنی ها یک برگ کاغذ می دهند و از آنها می خواهند که اعداد 1 تا 12 را در سمت چپ کاغذ و به ترتیب در زیر یکدیگر بنویسند. آزماینده اعداد را به صورت یک عدد در هر ثانیه می خواند و پس از اتمام قرائت هر سری، ده ثانیه به آزمودنی ها فرصت می دهد تا پاسخ خود را بنویسند. برای هر یک از سری ها سه تمرین در نظر گرفته شده است. تعداد اعداد هر سری به ترتیب عبارتند از (3-4-5-6-7-8-9). برای موفقیت دریک سری، آزمودنی لااقل باید یکی از سه تمرین را درست تکرار کند. اگر آزمودنی تمرین اول هر سری را درست تکرار کند، از تکرار دو تمرین دیگر همان سری معاف خواهد شد. مثلاً اگر آزمایش شونده بتواند تمرین اول، یعنی اعداد (8-3-9)، را درست تکرار کند، تمرینهای 2 و 3 از او پرسیده نخواهد شد بلکه تمرین 4 از او پرسیده خواهد شد. فرض کنیم که آزمودنی نمی تواند تمرین 4 را درست تکرار کند، تمرین 5 را از او می پرسند. اگر در آن هم شکست بخورد، تمرین 6 را از او می پرسند اگر موفق شد، به تمرین 7 می پردازند.

نمرۀ آزمودنی عبارت خواهد بود از بالاترین تعداد اعدادی که درست تکرار کرده است. مثلاً اگر آزمودنی بتواند لااقل یکی از تمرین های (10-11-12) را درست تکرار کند اما نتواند به تمرین های بعدی درست پاسخ دهد، نمرۀ او 6 خواهد بود. آزمایش را وقتی قطع می کنندکه  آزمودنی در هر سه تمرین یک سری شکست بخورد. موقعیت هر آزمودنی، نسبت به افراد گروه خود،از روی جدولی که در صفحۀ 6 درج شده است معلوم می شود.

 

سریهای اعداد:

8-3-9(1

3-1-6(2

4-9-2(3

2-5-0-4(4

1-8-6-3(5

9-2-7-5(6

9-6-3-1-8(7

3-6-1-4-2(8

1-8-5-3-9(9

3-8-2-1-4-9(10

7-3-8-6-1-5(11

8-4-7-3-5-1(12

5-1-6-6-3-7-9(13

1-8-3-9-2-7-4(14

4-2-6-3-8-1-7(15

1-3-6-9-2-5-7-5(16

5-1-6-3-7-4-2-9(17

8-4-1-5-7-2-9-6(18

0-7-1-8-3-6-3-4-5(19

0-5-2-3-1-7-9-6-8(20

5-8-3-7-0-6-4-1-2(21

ازمون طبقه بندی کلمات

روش اجرا:

این آزمون برای اندازه گیری استعداد کودک در استفاده از تعمیمها و طبقات تهیه شده است. هر سؤال از یک سری کلمه تشکیل شده است. همۀ کلمات دریک مورد با هم اشتراک دارند به جز یکی از آنها. کودک باید کلمه ای را که اصولاً نمی بایستی در بین هر یک از سری ها قرار می گرفت، پیدا کند. اگر کودک در حدی نباشد که بتواند بخواند، به او اجازه داده می شود که مطابق با توانایی خود پیش برود. اما اگر کودک نتواند کلمات را بخواند، آزماینده آنها را برا ی او می خواند. البته در این مورد با ید توجه کند که شیوۀ خواندن و تکیه بر روی کلمات، پاسخ سؤال را آشکار نکند. همچنین آزماینده هر سری را، تا آنجا که لازم باشد، تکرار می کند. اولین پاسخ آزمودنی پذیرفته می شود و از درستی یا نادرستی پاسخ چیزی به او گفته نمی شود. سؤالات از آسان به مشکل تنظیم شده است. اگر آزمودنی متوجه  مسأله نشود، آزماینده می تواند سؤال اول را به خوبی شرح دهد. ادامۀ آزمایش پس از پنج شکست متوالی قطع می شود.

نمره گذاری:

به هر پاسخ صحیح یک امتیاز داده می شود. جمع امتیازات، نمرۀ کل کودک را تشکیل می دهد. با در دست داشتن نمرۀ کل وسن تقویمی کودک، می توان ضریب هوشی، یعنی توانایی او در طبقه بندی کلمات را، با استفاده از جدولی که در صفحۀ 5 درج شده است، به دست آورد. مثلاً اگر یک کودک 8 ساله بتواند به 20 سؤال پاسخ درست بدهد، ضریب هوشی او 102 خواهد بود.

1-گربه	–	سگ	–	خانه
2- کلاه	–	دوچرخه	–	روپوش
3-درخت	–	شیرینی	–	بیسکویت
4- چاقو	–	چنگال	–	قاشق	–	کشتی
5-چوب	–	جوهر	–	مداد	–	خودنویس
6-صندلی	–	میز	–	آیینه	–	عنکبوت
7-دست	–	بازو	–	تلویزیون	–	پا
8-توله سگ	–	اسب	–	کره خر	–	بچه گربه
9- پوتین	–	کفش	–	جوراب	–	دم پایی
10- فریاد زدن	–	نشستن	–	خندیدن	–	لبخند زدن
11- دندان	–	آرنج	–	زانو	–	انگشت	–	گردن
12- بلبل	–	باز	–	زاغ	–	زنبور	–	گنجشک
13- شب بو	–	میخک	–	لاله	–	بنفشه	–	کاج
14- فروردین	–	تابستان	–	تیر	–	مهر	–	اسفند
15- ابر	–	باد	–	طوفان	–	کوه	–	گردباد
16-خط کش	–	کاغذ	–	دفتر	–	خودکار	–	جوهر
17-دنده	–	قلب	–	جناغ سینه	–	کله	–	ستون فقرات
18-لاله	–	بلوط	–	زنبور	–	حلزون	–	سنگ
19-مربع	–	مستطیل	–	مکعب	–	مثلث	–	چندضلعی
20-اهو	–	فیل	–	بز	–	گاو	–	گوسفند
21-پلنگ	–	ببر	–	شیر	–	گورخر	–	گرگ
22-قو	–	چوب پنبه	–	چوب	–	شن	–	قایق
23-مادر	–	مادربزرگ	–	پدر	–	دختر	–	خواهر
24-مار	–	عقرب	–	زنبور	–	پشه	–	کفش دوز
25-شاه عباس	–	احمدشاه	–	امیر کبیر	–	کریم خان زند
26-چشم	–	گوش	–	ابرو	–	زبان	–	بینی
27-روز	–	شب	–	هفته	–	ماه	–	خواب
28-کمال الملک	–	حافظ	–	سعدی	–	فردوسی	–	شهریار
29-مشهد	–	قم	–	اصفهان	–	تبریز	–	ساری
30-ارس	–	اترک	–	سفیدرود	–	کارون	–
31-ناپلئون	–	پاستور	–	انیشتین	–	داروین	–	ادیسون
32-دریا	–	کوه	–	دریاچه	–	رودخانه	–	اقیانوس
33-کوچه	–	خیابان	–	بیابان	–	جاده	–	راه آهن
34-پسته	–	بادام	–	فندق	–	گردو	–	انگور
35-پنج	–	هفت	–	نه	–	یازده	–
36-اردک	–	مرغابی	–	کلاغ	–	مرغ	–	خروس
37-میز	–	صندلی	–	نیمکت	–	چهارپایه	–
38-سال	–	ماه	–	هفته	–	روز	–	دقیقه
39-برف	–	شیر	–	مربا	–	قند	–	کاغذ
40-دو	–	چهار	–	شش	–	هشت	–	یازده

 

 

 

 

پاسخهای صحیح را در صفحۀ بعد پیدا کنید

کلید آزمون طبقه بندی

1-خانه	11-دندان	21-گورخر	31-ناپلئون
2-دوچرخه	12-زنبور	22-شن	32-کوه
3-درخت	13-کاج	23-پدر	33-بیابان
4-کشتی	14-تابستان	24-کفش دوز	34-انگور
5-چوب	15-کوه	25-امیر کبیر	35-یازده
6-عنکبوت	16-خط کش	26-ابرو	36-کلاغ
7-تلویزیون	17-قلب	27-خواب	37-میز
8-اسب	18-سنگ	28-کمال الملک	38-دقیقه
9-جوراب	19-مکعب	29-قم	39-مربا
10-نشستن	20-فیل	30-کارون	40- یازده

 

ضرایب هوش طبقه بندی

نتایج	سن
	5*	6	7	8	9	10	11
6	66	64	62	60	–	–	–
8	76	72	69	67	65	62	–
10	85	80	76	73	75	68	66
12	95	87	83	78	76	73	71
14	105	95	88	84	81	77	75
16	115	104	96	90	86	83	79
18	125	112	103	96	91	87	84
20	135	122	110	102	96	92	88
22	174	130	118	109	102	96	92
24	106	141	126	116	107	101	96
26		152	136	124	114	107	100
28			174	132	121	113	106
30				141	128	119	111
32				152	137	126	117
34					146	133	124
36					156	140	130
38						150	137
40							145

*کودک پنج ساله کودکی است که سن او بین 5 سال تمام و 5 سال و 11ماه و 29 روز است. در مورد سایر سنین نیز همین معیار در نظر گرفته می شود.

 

 

 

 

درجه بندی نتایج آزمونهای حافظه

درصد	جفت کلمات	بازشناسی کلمات	حافظۀ عمودی
ده درصد اول	0/17	0/25	3/7
ده درصد دوم	5/15	0/20	7/6
ده درصد سوم	0/14	0/18	2/6
ده درصد چهارم	0/13	0/16	9/5
ده درصد پنجم	0/12	0/14	6/5
ده درصد ششم	0/11	5/12	3/5
ده درصد هفتم	0/10	0/11	9/4
ده درصد هشتم	5/8	0/9	5/4
ده درصد نهم	0/6	0/7	1/4
ده درصد دهم	کمتر از 6	کمتر از7	کمتراز4

 

بااستفاده از جدول بالا، می توان موقعیت هر فرد را نسبت با سایر افراد یک گروه تعیین کرد. بدین ترتیب که اگر آزمایش شونده بتواند مثلاً در آزمون جفت کلمات، 14 کلمه را درست بنویسد، در آزمون بازشناسی، 18 کلمه را بشناسد و در آزمون حافظۀ عددی، یک سری 6 رقمی را درست تکرار کند، جزءده درصد سوم خواهد بود. بدین معنا که دریک گروه 100 نفری، بالاتر از 70 نفر قرار خواهد گرفت. برای اینکه مقایسۀ نتایج قانونی باشد، توصیه می کنیم که این آزمونها در گروههای مختلف اجرا شود و افراد هر گروه، بدون توجه به جدول بالا، با یکدیگر مورد مقایسه قرار گیرند.

 

 

کلید آزمون باشناسی

4-شلوار	7-عروس	14-میوه	19-خواب
25-سریع	29-باغ	32-کلاه	37-اجر
42-قاشق	47-رفت	54-بشقاب	60-گاری
61-مداد	64-نارنج	67-چایی	68-ثروت
73-دیوار	79-مدرسه	87-معلم	91-پدر
93-گل	99-مربع	107-سوقات	114-پارچه
120-شیر

 

 

لطفا به هریک از سوال های زیر پاسخ” بله” یا ” خیر” بدهید. اگر به هر دلیلی پاسخ دادن را غیر ممکن دیدید، گزینه نمی دانم را انتخاب کنید ، سریع پاسخ دهید و زیاد نگران معنای دقیق سوال ها نباشید. هیچ پاسخ صحیح یا غلطی وجود ندارد و هیچ یک از سوالها پیچیده نیست.

 

ردیف	عبارات	خیر	بلی
1	اگر در نظر داشتید تغییر شغل دهید، درآمد عامل مهمی برایتان محسوب می شد؟
2	پارک کردن در جایی که احتمال جریمه شدن وجود دارد، برایتان بی اهمیت است؟
3	اگرگلو داشته باشید، تا زمانی که بهتر شود، از صحبت کردن اجتناب می کنید؟
4	اگر قبول کرده بودید که دریک گروه موسیقی شرکت کنید، حتی با این که در تمرین ها بازخوردهای نامطلوبی دریافت می کردید، کارتان را ادامه می دادید؟
5	اگرچیزی خلاف میل تان باشد، تمایل دارید با صدای بلند فحش دهید؟
6	اگربا یک حیوان خطرناک م.اجه می شدید، می توانستید آرام و بی حرکت بمانید؟
7	قبول دارید که چیزهای زیادی، بسیار مهم تر از پول در زندگی وجود دارند؟
8	برای معاینه ها و آزمایش های منظم به پزشک مراجعه می کنید؟
9	اگر مچ پایتان پیچ می خورد، به راه رفتن مثل همیشه ادامه می دادیدو درد را نادیده می گرفتید؟
10	اگر به نظر برسد دیگران علاقه ای به شما ندارند، ترجیح می دهیداز معاشرت با آنها اجتناب کنید؟
11	به طور کلی ، اگر رویدادها برخلاف میل شما باشند، آرام و راحت می مانید؟
12	اگر غذایی را که در رستوران سفارش داده بودید به کندی آورده می شد، احتمالا بلند می شدید و آنجا را ترک می کردید؟
13	برای شما گذشتن از مقابل رستورانی که غذای مورد علاقه تان را دارد، هرچند گرسنه نباشید، مشکل است؟
14	صبر می کنید تا ماشین یا وسایلتان، قبل از معاینه کردن و تعمیرات مورد نیازشان خراب شوند؟
15	گاهی قرارهای ناخوشایند مانند قرار با دندانپزشک را فراموش می کنید؟
16	اگر فرد بسیار جذابی را می دیدید، به تلاش خود برای آشنایی با او ادامه می دادید، حتی اگر به نظرتان سرد و بی اعتنا می رسید؟
17	اگر گلو درد داشتید، فقط برای لج کردن با آن با صدای بلند فریاد می زدید؟
18	اگر فردی در قرار ملاقات با شما تاخیر کند، صبورانه منتظرش می مانید؟
19	اگر رژیم غذایی داشتید، به راحتی می توانستید غذای بسیار دلخواهتان را که به شما تعارف می شد، رد کنید؟
20	اگر بارندگی پیش بینی شده باشد، به خاطر می سپارید هنگام بیرون رفتن چتر یا بارانی ببرید؟
21	اگر به فوریت های دندانپزشکی نیاز داشتید، به جای به تعویق انداختن ، آن را به سرعت انجام می دادید؟
22	اگر دو سه بار در یک مسیر با ترافیک سنگین مواجه شده بودید، می توانستید مطمئن باشید که بعدا آن مسیر را انتخاب نمی کنید؟
23	اگر گلو درد عفونی داشتید، تا آنجا که ممکن بود از صحبت کردن پرهیز می کردید؟
24	اگر در ساختمانی بودید که ناگهان به خاطر زمین لرزه شروع به لرزش می کرد، وحشت زده شده و باعجله خارج می شدید؟
25	می توانید بگویید که مستعد اعتیاد هستید، حتی اگر فقط موارد ساده ای مانند سیگار، شکلات ، چای یا بستنی باشد؟
26	اغلب اوقات برای مواجهه با هوای بد ، آماده نیستید؟
27	تاکنون ، زمانی که در یک جلسه امتحان مهم نشسته اید ، ذهنتان خالی شده است؟
28	اگر کوتاه ترین مسیر به محل کارتان قبلا برای تعمیر مسدود شده بود، به این امید که تعمیر تمام شده است ، دوباره آن مسیر را امتحان می کردید؟
29	اگر کسی شما را می زد، بدون شک شما نیز بی درنگ او را می زدید؟
30	اگر زندگیتان به وسیله آتش سوزی جنگل در معرض خطر قرار می گرفت ، می توانستید کنترل خود را حفظ کرده و تفکر درستی داشته باشید؟
31	به نظرتان ، مقاومت کردن در برابر شکل گیری عادت هایی که فکر می کنید احتمالا برای سلامتی تان مضر هستند ، آسان است؟
32	هنگامی که دانش آموز بودید، در انجام دادن هر تکلیفی که از شما خواسته می شد، با دقت بودید؟
33	در موقعیت استرس زای امتحان ، مطابق با سطح توانایی معمول تان عمل می کنید؟
34	از افتتاح حساب هاب پس انداز قرض الحسنه خودداری می کنید ، چون ظاهرا هرگز برنده نمی شوید؟
35	آن قدر صلح جو هستید تا ضربه ای را که به سمت شما هدف گرفته شده، تلافی نکنید؟
36	اگر در خیابان با سارقانی مواجه می شدید، احتمالا فریاد زده و فرار می کنید؟
37	اگر فردی از جنس مخالف به نظرتان جذاب بیاید، این را به شیوه ای به او نشان می دهید؟
38	در کودکی برای کارهایی که باید انجام می دادیداما موفق نمی شدید، اغلب تنبه می شدید؟
39	ترجیح می دهیداز سر راه کسی که از دست شما ناراحت است، کنار بروید؟
40	هنگامی که با قرعه کشی و بخت ازمایی مواجه می شوید، همیشه فردی خوش بین هستید؟
41	اگر سگی نزدیک پاهایتان پارس می کرد و می ترسیدید گازتان بگیرد، احتمال داشت به آن لگد بزنید؟
42	اگر توسط مرد قوی هیکلی با چاقو تهدید می شدید، همه پول ها و اشیای با ارزشتان را که مطالبه کرده ، به او می دادید؟
43	به نظرتان ، وقتی کنار فردی جذاب ‎{از جنس مخالف‎} قرار می گیرید، مقاومت در برابر گپ زدن با وی ، آسان است؟
44	اگر لباس هایتان را در یک اتاق رخت کن بگذارید، دقت می کنید که پول و اشیای با ارزشتان را بردارید؟
45	اگر می شنیدید که کسی از شما گله مند است ، با او تماس می گرفتید تا مشکل را حل کنید؟
46	اگر شواهد نشان می داد که در امتحانی رد خواهید شد، ترجیح می دادید که امتحان ندهید؟
47	اگر حیوانات خانگی دیگران شما را گاز بگیرند یا چنگ بزنند، مدارا می کنید؟
48	اگر ناگهان بوق ماشینی در نزدیکی شما به صدا درآید، به طور غیر ارادی از جا می پرید؟
49	اگر برای رسیدن به جایی لذت بخش دیر می کردید، سریعتر از حد مجاز رانندگی می کردید؟
50	نسبت به مسائل امنیتی سهل انگار هستید ( برای مثال: ترک خانه بدون قفل کردن آن یا گذاشتن کلیدها در ماشینتان) ؟
51	اگر مجبور به سخنرانی کردن بودید امکان داشت آن قدر دستپاچه شوید که نفهمید چه می گویید؟
52	با این که تجربه گذشته نشان می دهد که شانس شما کم است ، با اشتیاق برای دستیابی به اهداف می کوشید؟
53	اگر هنگام رانندگی درجاده ، راننده دیگری ویرآز خطرناکی بدهد، احتمال دارد با فریاد به او فحش بدهید؟
54	اگر نزدیک بود با اتومبیلی که از کنارتان گذشته تصادف کنید، می توانستید آرامش خود را حفظ کنید؟
55	هنگام رانندگی با ماشین، ایمنی را مهمترین چیز به شمار می آورید، هر چند این ام ره این معنی باشد که به بعضی تفریحات دیر برسید؟
56	اگر فکر کنید دروغ گفتن از دردسر نجاتتان خواهد داد، گرایش به دروغ گفتن دارید؟
57	می توانید در مصاحبه ای تلویزیونی آرام و آماده باشید؟
58	اگر در یک موقعیت شرط بندی در حال باختن بودید، به سرعت آن را رها می کردید؟
59	در تزافیک سنگین که دیگران بد رانندگی می کنند، می توانید به راحتی اعصاب خود را کنترل کنید؟
60	اگر دندان پزشک ‎{هنگام کار‎} موجب درد شما شود، به طور غیر ارادی خود را عقب می کشید؟
61	اگر در فروشگاهی تعدادی لباس می دید که از آنها خوشتان می آمد، در صورتی که عجله داشتید، احتمال داشت آنها را بدون این که دقیقا امتحانشان کنید، بخرید؟
62	به نظرتان فرار از یک موقعیت دشوار به وسیله فریب دادن دیگران ، مشکل است؟
63	دیدن خون موجب ترک شما از صحنه تصادف می شود؟
64	اگر دریک بازی مقداری پول می باختید، گرایش داشتید بازی را ادامه دهید
65	در دوران کودکی ، با بچه های دیگر درگیری های بدنی داشتید؟
66	می توانید در مطب دندانپزشک ، بدون این که بیمار پر دردسری باشید، درد را تحمل کنید؟
67	همیشه قبل از لباس خریدن ، برای مطمئن شدت از این که آنها کاملا اندازه تان باشد ، دقیق هستید؟
68	اگر در یک ساختمان عمومی زنگ خطر به صدا در می آمد، به سرعت فرار می کردید؟
69	می توانستید به خوبی در ضغلی درمانی که با جراحت های سخت سر و کار دارد، کار کنید؟
70	اگر دوبار در امتحان رانندگی مردود می شدید، آن را به عنوان کاری دشوار رها می کردید؟
71	وقتی در مدرسه بودید، طوری رفتار می کردید که دور از دعواها بمانید؟
72	هنگامی که تزریقی پزشکی دریافت می کنید، به شدت به خود می پیچید؟
73	اگر تسهیلات اعتباری به راحتی فراهم باشد، گرایش به وام گرفتن دارید؟
74	وقتی صدای زنگ حریقی می شنوید، معمولا حدس می زنید هشداری اشتباهی است؟
75	اگر کسی از شما انتقاد کند، به دل می گیرید و به هم می ریزید؟
76	اگر در انجام یک تکلیف شکست بخورید، تمایل به تلاش های مجدد دارید؟
77	اگر تصادفا به خود آسیب برسانید، گاهی اوقات فردی که برحسب اتفاق کنار شماست را مقصر می دانید، هر چند پس از تامل بفهمید که او مقصر نیست؟
78	وقتی فرایندهای پزشکی که کمی درد برایتان دارد، پیش می آید، نسبتا شجاع و مصمم هستید؟
79	قبل از جلو رفتن و خریدن چیزی ، با دقت درباره این که پول کافی برای پرداخت آن دارید، فکر می کنید؟
80	اگر رئیس تان از کارتان ناراضی می بود، تلشتان را دو برابر می کردید؟
81	تقریبا در برابر اظهارات انتقادی دیگران مقاومید ‎{ ناراحت نمی شوید‎} ؟
82	از بازی ها و ورزشهای رقابتی ، اگر احتمال زیادی وجود داشته باشد که خواهید باخت ، اجتناب می کنید؟
83	می توانید به راحتی در برابر وسوسه مقصر دانستن دیگران، به خاطر حوادثی که برایتان اتفاق می افتد، مقاومت کنید؟
84	اگر تصادفا خراش بردارید یا مچ پایتان پیچ بخورد، احتمالا از درد فریاد می زنید؟
85	هنگام باز کردن هدیه های تولدتان فچنان هیجان زده می شوید که به جای مرتب باز کردن کاغذ کادوهایشان ، آنها را پاره می کنید؟
86	اگر نتیجه کارتان مورد انتقاد قرار می گرفت، بدون توجه به آن ، روش شخصی تان را ادامه می دادید؟
87	بازدید از یک کلاس درس در مدرسه قدیمیتان ، خاطرات ناخوشایندی را زنده می کند؟
88	از چالش بازی کردن افرادی که شما قوی تر هستند، لذت می برید؟
89	اگر فردی را در حال دزدیدن اموالتان می گرفتید، احتمالا به او حمله می کردید؟
90	اگر تصادفا چکشی را روی انگشت شست تان می زدید، می توانستید آرام و بی صدا بمانید؟
91	اگر هدیه ای زود تر از روز تولدتان به شما می رسید، آن را برای باز کردن در آن روز نگه می داشتید؟
92	به جای رد شدن از زیر نردبان ، از کنار آن رد می شوید؟
93	هنگام قدم زدن در اطراف حیاط مدرسه قدیمی تان، احساسات خوشایندی از یادآوری خاطرات گذشته به شما دست می دهد؟
94	اگر چندین بار سعی کنید به کس تلفن بزنید و او جواب ندهد ، ناامید شده و منصرف می شوید؟
95	اگر فکر می کردیددزدانی در خانه شما هستند، به جای وارد خانه شدن ، با پلیس تماس می گرفتید؟
96	در دوران کودکی اگر صدمه ای به خود می زدید ، داد و فریاد به راه می انداختید؟
97	در تئاتر انتظار برای بالا رفتن پرده شمارا عصبی می کند؟
98	باورهای خرافی ، مانند نحس بودن عدد 13 را نادیده می گیرید؟
99	وقتی پلیسی را می بینید احساس گناه زود گذر رنج آوری هر چند بی دلیل به شما دست می دهد؟
100	اگر در گرفتن تلفن فردی مشکل داشتید، تلاش خود را ادامه می دادید تا موفق شوید؟
101	اگر دری به سختی باز و بسته می شد ، تمایل داشتید ضربه محکم جانانه ای به آن بزنید؟
102	اگر در مدرسه زمین می خوردید و به خود صدمه می زدید، به اندازه کافی با دل و جرات بودید؟
103	از این که در سنما با آرامش بنشینید و منتظر شوید تا فیلم شروع شود لذت می برید؟
104	دندانهایتان را به طور بسیار منظم، تمیز می کنید؟
105	وقتی آژیر پلیس یا آمبولانسی را می شنوید ، می توانید به خوبی آرام بمانید؟
106	ترجیح می دهید تقاضای چیزی را که احتمالا رد خواهد شد، مطرح نکنید؟
107	اگر باز کردن در یک شیشه مربا دشوار باشد، آن را به دقت بررسی و سعی می کنید به چرایی آن فکر می کنید؟
108	اگر در کافه ای در حال نوشیدن می بودید و دعوایی شروع می شد، آنجا را هرچه سریعتر ترک می کردید؟
109	اگر شانسی برای بهبود وضعیت خود به وسیله تغییر شغل داشتید، مشتاقانه این شانس را می پذیرفتید؟
110	هنگام تمیز کردن داندانهایتان ، بسیار بی حال هستید؟
111	در موقعیت های اجتماعی دستپاچه کننده به راحتی آشفته می شوید؟
112	تقاضای افزایش حقوقتان را ادامه می دهید، هر چند در گذشته رد شده باشد؟
113	تا به حال میل به کشتن کسی داشته اید؟
114	اگر به طور تصادفی با گروهی از افراد که در حال زد و خورد هستند مواجه می شدید، کنجکاوی باعث می شد که بایستید و تماشا کنید، حتی اگر خطر درگیر شدن تان وجود داشت؟
115	ماندن در یک شغل بی خطر را به یک شغل مخاطره آمیز که احتمالا دارای جذابیت بیشتر است، ترجیح می دهید؟
116	اگر ماشین خود را در مقابل یک پارکومتر پارک می کردید، همیشه سعی می کردید به اندازه ای سکه در آن بیاندازید که برای غیبت مورد نظرتان کافی باشد؟
117	می توانید بگویی به میزان کمی ، تحت تاثیر عقاید دیگران هستید؟
118	اگر در یادگیری متن گفتگویتان در یک تئاتر غیر حرفه ای مشکل داشتید، از آن بیرون می آمدید؟
119	تصور این که فردی چگونه می تواند آن قدر عصبانی شود که مرتکب قتل شود، برایتان سخت است؟
120	اگر ناگهان با سگی با ظاهری وحشی مواجه می شدید، احتمالا بی درنگ فرار می کردید؟

 

 

روش نمره گذاری و تفسیر

این پرسشنامه دارای 120 است و برای هر یک از سوال های پرسشنامه سه گزینه بلی، خیر و نمی دانم وجود دارد. آزمودنی گزینه نمی دانم را در صورتی انتخاب می کندکه به هیچ وجه نتواند یکی از گزینه های بلی یا خیر را انتخاب کند.

برای هر ماده با علامت +، «بلی» 2 نمره، «نمی دانم» 1 نمره و «خیر» صفر نمره؛ و برای هر ماده با علامت -، «بلی» صفر نمره، «نمی دانم» 1 نمره، و «خیر» 2 نمره تعلق می گیرد (جدول شماره 1)

جدول 1- مولفه ها و سوال های پرسشنامه شخصیتی گری – ویلسون

مولفه ها	علامت	سوال ها
روی آوری	+	1-13-25-37-49-61-73-85-97-109
	–	7-19-31-43-55-67-79-91-103-115
اجتناب فعال	+	8-20-33-44-56-68-80-92-104-116
	–	2-14-26-38-50-62-74-86-98-110
اجتناب منفعل	+	3-15-27-39-51-63-75-87-99-111
	–	9-21-33-45-57-69-81-93-105-117
خاموشی	+	10-22-34-46-58-70-82-94-106-118
	–	4-16-28-40-52-64-76-88-100-112
جنگ	+	5-17-29-41-53-65-77-89-101-113
	–	11-23-35-47-59-71-83-95-107-119
گریز	+	12-24-36-48-60-72-84-96-108-120
	–	6-18-30-42-54-66-78-90-102-114

 

پایایی (اعتبار) و روایی

در زمینه اعتبار این پرسشنامه، بارت و گری (1989) ضریب آلفای کرونباخ را برای مولفه های روی آوری، اجتناب فعال، اجتناب منفعل، خاموشی، جنگ و گریز به این ترتیب به دست آوردند: برای مردان 71/0، 61/0، 58/0، 61/0، 65/0 و 65/0 و برای زنان 68/0، 35/0، 59/0، 63/0، 71/0 و 71/0؛ که بیانگر ثبات درونی مناسب آزمون است. همچنین با استفاده از همبستگی میان مولفه های پرسشنامه شخصیتی گری – ویلسون (GWPQ) و پرسشنامه شخصیتی آیسنک، روایی همگرای آزمون را نشان دادند (به نقل از فتحی آشتیانی، 1388).

منبع: فتحی آشتیانی ، علی . آزمون های روان شناختی – ارزشیابی شخصیت و سلامت روان . انتشارات بعثت . 1388

 

 

 

در آمدی بر تئوری گری

تئوری نوروسایکولوژیکی گری[1] (1993) توضیح می دهد که چگونه صفات شخصیتی مرتبط با مغز[2]، افراد را مستعد به رشد اختلالات  روان شناختی قرار می کند. گری بر خلاف ایزنک تئوری خود را بر پایه ی دو بعد قرار داد که اضطراب[3] و تکانشگری[4] بودند. در تئوری حساسیت به تقویت (RST) گری دو سیستم انگیزشی اولیه یا دو سیستم مغزی پایه وجود دارد که رفتار و هیجان را کنترل می کند: سیستم آزارنده[5] یا سیستم بازدارنده رفتار (BIS)[6] سیستم محرک رفتار[7] یا سیستم نزدیک شدن رفتار (BAS)[8]. هر دوی این سیستم ها به زیرمجموعه متفاوتی از رویدادهای تقویت کننده و انواع خاصی از رفتارها پاسخ می دهند و مجموعه متفاوتی از ساختارهای مغز در آن درگیر هستند. BIS بوسیله ی محرک شرطی شده همراه با تنبیه یا در خاتمه پاداش فعال می شود و مسئول سازماندهی رفتار در پاسخ به رویدادهای آزارنده شرطی شده است. BAS بوسیله ی محرک های همراه با پاداش یا در خاتمه تنبیه فعال می شود و مسئول سازماندهی رفتار در پاسخ به محرک های خوشایند از قبیل پاداش غیر شرطی یا فرار از تنبیه است. فعالیت در BIS به رفتار دوری و اجتناب می انجامد و فعالیت BAS به رفتار نزدیکی. تئوری شخصیت گری بر این اصل استوار است که تفاوت های فردی در شخصیت منعکس کننده ی تفاوت در حساسیت به محرک های تداعی شده با تقویت منفی و مثبت است، بترتیب BIS و BAS. اساس بیولوژیک BAS شخصیت بوسیله تغییرات در نوروترانسمیتر دوپامین تعیین می شود (پیکرینگ و گری[9]، 2001( و اساس BIS در نوروترانسمیترهای سروتونین و GABA است. بعداز سال ها، RST با سومین سیستم عمده توسعه پیدا کرد: سیستم جنگ و گریز (FFS)[10]  (گری، 1987). جاییکه BIS به محرکات آزارنده شرطی شده پاسخ می دهد و FFS به محرکات آزارنده غیر شرطی و تنبیه غیر شرطی پاسخ می دهد. رفتاری که بوسیله این محرکات فراخوانده می شود شامل پرخاشگری دفاعی غیر شرطی (جنگ) یا رفتار فرار (گریز) می شود. افراد دارای حساسیت بالای BAS بیشتر مستعد درگیری در رفتارهای نزدیکی و تجربه اثرات مثبت در موقعیت های همراه با پاداش هستند و به اصطلاح تنوع طلب اند (دیو و لوکستون[11]، 2004).

در سال 2000 گری و مک ناوتون تجدید نظر کلی در RST دادند (کور[12]، 2008). در تئوری حساسیت به تقویت تجدیدنظرشده (r-RST)[13] هنوز سه سیستم مطرح هستند اما با محرک های متفاوتی که آنها را فعال می کنند. BAS در r-RST فرض شده است که مسئول پاسخ دهی بهمحرکات مثبت اعم از شرطی و غیر شرطی است.  FFS نه فقط در واکنش های جنگ و گریز شرکت دارد بلکه واکنش وقفه نیز در حضور محرک تهدید کننده غیر قابل اجتناب رخ می دهد. نام سیستم جنگ و گریز به سیستم جنگ/گریز/ وقفه (FFFS)[14] تغییر یافت و فرض شد که میانجی واکنش به همه محرکات آزارنده اعم از شرطی و غیر شرطی است و نقش سیستم تنبیه را بر عهده گرفت که در RST اصلی بر عهده BIS بود. در r-SRT اعتقاد بر این شد که BIS مسئول حل تعارض هدف[15] است. تعارضات هدف می تواند از موقعیت هایی نشات بگیرد که شامل هر دو تهدید و پاداش شود (همزمان BAS و FFFS فعال شده اند). اگر پاداش بر تهدید بچربد، BIS تعارض را با ترغیب BAS و بازداری FFFS و رفتار نزدیک شدن حل می کند و اگر تهدید  بر پاداش بچربد BIS، FFFS را ترغیب خواهد کرد و BAS را بازداری می کند، نتیجه اجتناب است. تعارض هدف محدود به تعارضات دوری- نزدیکی[16] نیستند و تعارضات دوری- دوری[17] و نزدیکی- نزدیکی[18] را نیز شامل می شوند. در برخی مواقع BIS تعارضات را بوسیله تغییر در جاذبه محرک حل می کند. در تئوری اصلی، BIS و BAS فرض شده است که کارکرد مستقل از یکدیگر دارند (فرضیه خرده سیستم های جداگانه (SSH)[19]. طبق این دیدگاه فقط یک خرده سیستم کنترل اجرایی را در هر زمان در اختیار دارد و نتایج رفتاری به این بستگی دارد که کدام سیستم غلبه دارد. کور (2001) فرضیه خرده سیستم های بهم پیوسته (JSH)[20] را مطرح کرد. فرض شد که در موقعیت های مشخص BIS و  BAS شاید همچون سیستم های وابسته عمل کرده و بصورت بهم پیوسته رفتار را تحت تاثیر قرار دهند. در واقع انتظار می رود JSH در شرایط آزمایشی انسانی تیپیک معتبر باشد و SSH نیز انتظار می رود در گروههای انتهایی طیف شخصیت و شرایط تحریک آزارنده و خوشایند افراطی کاربرد داشته باشد (کور، 2002).

شواهد تجربی زیادی ارتباط بین BIS و BAS و آسیب شناسی روانی در اختلالات مختلف را نشان داده اند. مطالعات در اعتیاد نشان داده اند که معتادان به اپیوئید، سیگاری ها و الکلی ها نمرات تنوع طلبی یا BAS بیشتری نسبت به گروه کنترل دارند (لیبون و همکاران[21]، 2004؛ پومرلائو و همکاران[22]، 1992؛ وکوف و همکاران[23]، 1995؛ فرانکن، موریس و جئورجیوا[24]، 2006). فرانکن، موریس و جئورجیوا (2006) در مقایسه ای بین وابستگی به کوکایین و هروئین با الکلی ها و گروه کنترل نشان داد که گروه وابستگی به مواد نسبت به گروه کنترل BAS بالاتری دارند ولی گروه الکلی ها نسبت به کنترل تفاوتی در BAS نشان ندادند.

فعالیت BAS قویا شخص را برای انجام دادن عملی که پاداش به دنبال دارد، بدون توجه به احتمال پیامد های منفی ترغیب می کند. حساسیت BAS می تواند نقش تعیین کننده ای در سوء مصرف مواد داشته باشد. حتی برخی از محققان از سندرم نقص پاداش به عنوان عاملی که در رشد اختلال مصرف مواد نقش دارد،صحبت می کنند (بلوم و همکاران[25]، 2000). همچنین مطالعه شیوع جانسون[26] (2003) ارتباط معنی داری بین حساسیت BAS و تشخیص طول عمر سوء مصرف مواد و الکل بدون اختلالات اضطرابی همبود نشان داد. همچنین سوء مصرف کنندگان دختر دبیرستانی (لوکستون و دیو[27]، 2001) و مصرف کنندگان سنگین الکل مرد یا زن (کامبوروپولوس و ستایجر[28]، 2007) سطوح بالاتری از حساسیت BAS نسبت به گروه کنترل داشته اند. ستایجر و همکاران (2007) بر اهمیت مورد توجه قرار دادن صفات شخصیتی از قبیل حساسیت BAS در درمان وابستگی مواد، تاکید می کنند. مطالعات زیادی ارتباط مثبت و مستقیمی بین حساسیت BAS و سوءمصرف الکل (لوکستون و همکاران، 2008؛ اوکونور، ستوارت و وات[29]، 2009) سوء مصرف مواد غیر قانونی (هوندت و همکاران[30]، 2008؛ سیمونز و همکاران[31]، 2008) و مصرف تنباکو (اوکونور و همکاران، 2009)،  را گزارش کرده اند. همچنین هم در گروههای بالینی و هم غیر بالینی نشان داده شده است که حساسیت BAS پیش بینی کننده قوی ای برای وسوسه الکل است (فرانکین[32]، 2002). نقش حساسیت BIS در اختلالات مصرف مواد کمتر مشخص است. حدود نیمی از مطالعاتی که در جمعیت عمومی در مورد مشکلات مصرف مواد انجام شده است، همبستگی منفی و معناداری بین حساسیت BIS و مشکلات مصرف مواد را گزارش کرده اند (جنووز و والاس[33]، 2007؛ هوندت و همکاران، 2008؛ سیمونز و همکاران، 2008). در حدود همین تعداد نیز رابطه ای را گزارش نکرده اند (لوکستون و دیو، 2006، 2007؛ لوکستون و همکاران، 2008؛ اکونور و همکاران، 2009). دو مطالعه پیشنهاد می کنند که مشکلات مصرف مواد شاید با BIS قوی رابطه داشته باشد. کامبوروپولوس و استایجر (2004) دریافتند که در موقعیت های مصرف الکل بدون پاداش یا آزارنده، حساسیت BIS بگونه مثبت و معنا داری با میل منفی به الکل رابطه دارد. مطالعه بعدی، تیلور و همکاران[34] (2006) هستند که بین حساسیت بالای BIS و مصرف مواد ارتباط را نشان داده اند.

همانطور که بیجتبیر و همکاران[35] (2009) در مقاله مروری خود اشاره کرده اند اکثر قریب به اتفاق مطالعاتی که به بررسی تئوری گری در آسیب شناسی روانی پرداخته اند از RST اصلی استفاده کرده اند و کمتر به کاربرد r-RST در آسیب شناسی روانی پرداخته اند، این کمبود در حوزه ی اعتیاد نیز دیده می شود.

Bijttebier, P., Beck, I., Claes, L., Vandereycken, W. (2009). Gray’s Reinforcement Sensitivity Theory as a framework for research on personality–psychopathology associations. Clinical Psychology Review, 29; 421–430.

Blum, K., Braverman, E. R., Holder, J. M., Lubar, J. F., Monastra, V. J., Miller, D., et al. (2000). Reward deficiency syndrome: A biogenetic model for the diagnosis and treatment of impulsive, addictive, and compulsive behaviors. Journal of Psychoactive Drugs, 32, 1−68.

Carver, C. S., & White, T. L. (1994). Behavioral inhibition, behavioral activation and affective responses to impending reward and punishment: The BIS–BAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 319–333.

Corr, P. J. (2001). Testing problems in J.A. Gray’s personality theory: A commentary on Matthews and Gilliland (1999). Personality and Individual Differences, 30, 333−352.

Corr, P. J. (2002). J. A. Gray’s reinforcement sensitivity theory: Tests of the joint subsystems hypothesis of anxiety and impulsivity. Personality and Individual Differences, 33, 511−532.

Corr, P. J. (2008). Reinforcement Sensitivity Theory (RST): Introduction. In P. J. Corr (Ed.), The Reinforcement Sensitivity Theory of Personality (pp. 1−43). Cambridge: Cambridge University Press.

Dawe, S., & Loxton, N. J. (2004). The role of impulsivity in the development of substance use and eating disorders. Neuroscience and Bio-behavioral Reviews, 28(3), 343–351.

Franken, I. H. A. (2002). Behavioral approach system (BAS) sensitivity predicts alcohol craving. Personality and Individual Differences, 32, 349−355.

Franken, I. H. A., Muris, P., & Georgieva, I. (2006). Gray’s model of personality and addiction. Addictive Behaviors, 31, 399−403.

Genovese, J. E. C., &Wallace, D. (2007). Reward sensitivity and substance abuse in middle school and high school students. Journal of Genetic Psychology, 168, 465−469.

Gray, J. A. (1982). The neuropsychology of anxiety: An inquiry into the functions of the septal–hippocampal system. Oxford: Oxford University Press.

Gray, J. A. (1987). The psychology of fear and stress. London: Cambridge University Press.

Gray, J. A. (1993). Framework for a taxonomy of psychiatric disorder. In S. van Gozen, N. van de Poll, & J. A. Sergeant (Eds.), Emotions: Essays on emotion theory (pp. 29–59). New Jersey ; Lawrence Erlbaum Associates Inc.

Heym, N., Ferguson, E., & Lawrence, C. (2008). An evaluation of the relationship between Gray’s revised RST and Eysenck’s PEN: Distinguishing BIS and FFFS in Carver and White’s BIS/BAS scales. Personality and Individual Differences, 45,

Hundt, N. E., Kimbrel, N. A., Mitchell, J. T., & Nelson-Gray, R. O. (2008). High BAS, but not low BIS, predicts externalizing symptoms in adults. Personality and Individual Differences, 44, 563−573.

Johnson, S. L., Turner, R. J., & Iwata, N. (2003). BIS/BAS Levels and psychiatric disorder: An epidemiological study. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 25, 25−36.

Kambouropoulos, N., & Staiger, P. K. (2004). Reactivity to alcohol-related cues: Relationship among cue type, motivational processes, and personality. Psychology of Addictive Behaviors, 18, 275−283.

Kambouropoulos, N., & Staiger, P. K. (2007). Personality, behavioral and affective characteristics of hazardous drinkers. Personality and Individual Differences, 42, 213−224.

Le Bon, O., Basiaux, P., Streel, E., Tecco, J., Hanak, C., Hansenne, M., et al. (2004). Personality profile and drug of choice: A multivariate analysis using Cloninger’s TCI on heroin addicts, alcoholics, and a random population group. Drug and Alcohol Dependence, 73(2), 175–182.

Loxton, N. J., & Dawe, S. (2001). Alcohol abuse and dysfunctional eating in adolescent girls: The influence of individual differences in sensitivity to reward and punishment. International Journal of Eating Disorders, 29, 455−462.

Loxton, N. J., & Dawe, S. (2006). Reward and punishment sensitivity in dysfunctional eating and hazardous drinking women: Associations with family risk. Appetite, 47, 361−371.

Loxton, N. J., & Dawe, S. (2007). How do dysfunctional eating and hazardous drinking women perform on behavioral measures of reward and punishment sensitivity? Personality and Individual Differences, 42, 1163−1172.

Loxton, N. J., Nguyen, D., Casey, L., & Dawe, S. (2008). Reward drive, rash impulsivity and punishment sensitivity in problem gamblers. Personality and Individual Differences, 45, 167−173.

Loxton, N. J., Nguyen, D., Casey, L., & Dawe, S. (2008). Reward drive, rash impulsivity and punishment sensitivity in problem gamblers. Personality and Individual Differences, 45, 167−173.

Mokri A. Brief overview of the status of drug abuse in Iran. Arch Iranian Med 2002; 5(3): 184-90.

O’Connor, R. M., Stewart, S. H., & Watt, M. C. (2009). Distinguishing BAS risk for university students’s drinking, smoking, and gambling behaviors. Personality and Individual Differences, 46, 514−519.

Pickering, A. D., & Gray, J. A. (2001). Dopamine, appetitive reinforcement, and the neuropsychology of human learning: An individual differences approach. In A. Eliasz, & A. Angleitner (Eds.), Advances in individual differences research (pp. 113–149). Lengerich; PABST Science Publishers.

Pomerleau, C. S., Pomerleau, O. F., Flessland, K. A., & Basson, S. M. (1992). Relationship of tridimensional personality questionnaire scores and smoking variables in female and male smokers. Journal of Substance Abuse, 4(2), 143–154.

Rasouli-Azad M, Ghanbari-Hashemabadi BA, Shirinzadeh-Dastgiri S, Alamikhah M, Saed O, Kazemini T. Comparison of patterns of substance abuse disorders in urban and rural population. Zahedan J Res Med Sci (ZJRMS) 2010; 13(1): 36-41.

Sadock, B.J., Sadock, V.A., Ruiz, P. (2009). Kaplan & Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry, 9th Edition. New York, Lippincott Williams & Wilkins.

Simons, J. S., Dvorak, R. D., & Batien, B. D. (2008). Methamphetamine use in a rural college population: Associations with marijuana use, sensitivity to punishment, and sensitivity to reward. Psychology of Addictive Behaviors, 22, 444−449.

Staiger, P. K., Kambouropoulos, N., & Dawe, S. (2007). Should personality traits be considered when refining substance misuse treatment programs? Drug and Alcohol Review, 26, 17−23.

Taylor, J., Reeves, M., James, L., & Bobadilla, L. (2006). Disinhibitory trait profile and its relation to cluster B personality disorder features and substance use problems. European Journal of Personality, 20, 271−284.

Vukov, M., Baba-Milkic, N., Lecic, D., Mijalkovic, S., & Marinkovic, J. (1995). Personality dimensions of opiate addicts. Acta Psychiatrica Scandinavica, 91(2), 103–107.

 

 

[1] . Gray’s Neuropsychological Theory

[2] . Brain- related personality traits

[3] . Anxiety

[4] . Impulsivity

[5] . Aversive System

[6] . Behavioral Inhibition System (BIS)

[7] . appetitive system

[8] . behavioral approach system (BAS)

[9] . Pickering, & Gray

[10] . Fight-Flight System (FFS)

[11] . Dawe & Loxton

[12] . Corr

[13] . revision of RST

[14] . Fight/Flight/Freeze System (FFFS)

[15] . Goal Conflict

[16] . approach-avoidance conflicts

[17] . avoidance-avoidance conflicts

[18] . approach-approach conflicts

[19] . separable subsystems hypothesis (SSH)

[20] . Joint subsystems hypothesis (JSH)

[21]. Le Bon et al

[22] . Pomerleau et al

[23] . Vukov et al

[24] . Franken, Muris, & Georgieva

[25] . Blum et al

[26] . Johnson

[27] . Loxton & Dawe

[28] . Kambouropoulos, & Staiger

[29] . O’Connor, Stewart, & Watt

[30] . Hundt et al

[31] . Simons et al

[32] . Franken

[33] . Genovese, &Wallace

[34] . Taylor et al

[35] . Bijttebier

 

پاسخگوی گرامی، پرسشنامه ای را که در پیش روی دارید حاوی 60 سؤال است و هر سؤال مشتمل بر سه گزینه یا پاسخ می باشد. لطفاً هر یک از سؤالات را با دقت مطالعه نموده و پس از آن یکی از پاسخ های ارائه شده در زیر هر سؤال را با علامت(×) انتخاب نمایید.قبلاً از همکاری شما سپاسگذارم.                                                                            سن:                                         پایه تحصیلی:

تحصیلات مادر:                        تحصیلات پدر:

1-وقتی با مسئله خیلی دشواری روبرو می شوید معمولاً چکار می کنید؟ الف)گریه می کنم چون فکر می کنم نمی توانم مسئله را حل کنم.5 ب)گریه نمی کنم اما ناراحت می شوم.5 ج)سعی می کنم راهنمایی برای حل مسئله بیابم.5

2-اگر سرگرم ساختن وسیله ای باشید و ناگهان دریابید قطعه مهمی از آن را گم کرده اید، چه می کنید؟ الف)کار را متوقف می کنم.5 ب)سعی می کنم قطعه گم شده را پیدا کنم و اگر نتوانستم آن را پیدا کنم، کار را متوقف می کنم.5 ج) سعی می کنم قطعه گم شده را پیدا کنم و اگر نتوانستم به جای آن قطعه دیگر می سازم.5

3-وقتی در مکانی عمومی هستید، آیا هرگز سعی می کنید حدس بزنید افرادی که از شما دور هستند درباره چه چیزی بحث می کنند؟ الف)هرگز علاقه مند نیستم حدس بزنم دیگران درباره چه چیزی بحث می کنند.5 ب)گاهی دوست دارم حدس بزنم دیگران درباره چه چیزی بحث می کنند.5 ج)همیشه دوست دارم حدس بزنم دیگران درباره چه چیزی بحث می کنند.5

4-آیا از حل مسائل دشوار لذت می برید؟ الف)خیر، از حل مسائل دشوار لذت نمی برم.5 ب)به ندرت از حل مسائل دشوار لذت می برم.5 ج)اغلب از حل مسائل دشوار لذت می برم.5

5-اگر عضو گروهی باشید که باید مسئله ای را با همکاری حل کنید، چه می کنید؟ الف)خودم کاری نمی کنم و می گذارم اعضای دیگر گروه مسئله را حل کنند.5 ب)گاهی در آنچه گروه انجام می دهد شرکت می کنم.5 ج)به طور فعال درد آنچه گروه انجام می دهد شرکت می کنم.5

6-وقتی که با مسئله تازه ای روبرو می شوید، معمولا چه می کنید؟ الف)از کس دیگر می خواهم آن را برایم حل کند.5 ب)سعی می کنم با کمک کس دیگری آن را حل کنم.5 ج)سعی می کنم اطلاعات بیشتری به دست آورم تا بتوانم خودم آن را حل کنم.5

7-اگر درگیر حل یک مسئله مشکل ریاضی باشید، چه می کنید؟ الف)از یک استاد یا شخص دیگری می خواهم که به من کمک کند.5 ب)یک کتاب ریاضی مربوط به مسئله را می خوانم.5 ج)از همه منابعی که در دسترس دارم استفاده می کنم.5

8-وقتی که در گروهی برای حل یک مسئله کار می کنید، اعضای گروه چگونه از نظرهای مبتکرانه شما استقبال می کنند؟ الف)به ندرت از نظرات مبتکرانه من استقبال می کنند.5 ب)گاهی از نظرات مبتکرانه من استقبال می کنند.5 ج)اغلب از نظرات مبتکرانه من استقبال می کنند.5

9-وقتی با مشکلی غیر عادی مواجه می شوید، معمولاً آن را چگونه رفع می کنید؟ الف)اغلب از کسی کمک می گیرم.5 ب)قبل از اینکه از کسی کمک بگیرم مدت کوتاهی تلاش می کنم تا خودم آن را حل می کنم.5 ج)مدت بسیار طولانی تلاش می کنم تا خودم آن را حل کنم.5

10-آیا به نظر دیگران شما سؤالات مشکلی مطرح می کنید؟ الف)خیر ، اینطور فکر نمی کنند.5 ب)گاهی این طور فکر می کنند.5 ج)اغلب این طور فکر می کنند.5

11-آیا معمولاً دوست دارید به کارهای تازه ای دست بزنید؟ الف)معمولاً به کارهای تازه دست نمی زنم.5 ب)گاهی به کارهای تازه دست می زنم.5 ج)اغلب به کارهای تازه دست می زنم.5

12-وقتی با مسئله پیچیده ای روبرو می شوید، چه می کنید؟ الف)سعی می کنم خودم را درگیر حل آن نکنم.5 ب)ممکن است زمان کوتاهی برای حل آن تلاش کنم.5 ج)زمانی بسیار طولانی برای حل آن تلاش می کنم.5

13-آیا از تجارب تازه لذت می برید؟ الف)از تجارب تازه لذت نمی برم.5 ب)گاهی از تجارب تازه لذت می برم.5 ج)از تجارب تازه لذت می برم.5

14-وقتی در موقعیتی قرار می گیرید که از عهده آن بر نمی آیید، چقدر به دیگران متوسل می شوید؟ الف) اغلب به دیگران متوسل می شوم.5 ب)گاهی به دیگران متوسل می شوم.5 ج)معمولاً ترجیح می دهم به خودم متکی باشم.5

15-به آنچه مستقل انجام می دهید چقدر اطمینان دارید؟ الف)به آنچه خودم مستقل انجام می دهم، اطمینان زیادی ندارم.5 ب)به انچه خودم مستقل انجام می دهم تا حدودی اطمینان دارم.5 ج)به آنچه خودم مستقل انجام می دهم، اطمینان زیادی دارم.5

16-آیا از انجام آزمایش های علمی لذت می برید؟ الف)از انجام آزمایش لذت می برم.5 ب)از انجام آزمایش تا حدودی لذت می برم.5 ج)از انجام آزمایش خیلی لذت می برم.5

17-آیا هرگز به رؤیا فرو می روید؟ الف)خیر، من به رؤیا فرو نمی روم.5 ب)گاهی اگر وقت داشته باشم به رؤیا فرو می روم.5 ج)اغلب اگر وقت داشته باشم به رؤیا فرو می روم.5

18-در بیان مطالب خود با چه سهولتی از مطالب استفاده می کنید؟ الف)معمولاً اشکال دارم.5 ب)گاهی اشکال دارم.5 ج)به ندرت اشکال دارم.5

19-بیان شما تا چه اندازه خوب است؟ الف)مطالبم را به خوبی بیان نمی کنم.5 ب)گاهی مطالبم را به خوبی بیان می کنم.5 ج)اغلب مطالب را به خوبی بیان می کنم.5

20-نوشتن شما تا چه اندازه خوب است؟ الف)در نوشتن نظراتم اشکال دارم.5 ب)شاید بتوانم نظراتم را بنویسم.5 ج)کاملاً می توانم نظراتم را بنویسم.5

21-اگر عده ای از افراد به نحوی غیر منتظره از شما بخواهند که بیش از 5 دقیقه درباره موضوعی صحبت کنید تا چه اندازه از عهده این کار بر خواهید آمد؟ الف)از عهده اش بر نخواهم آمد زیرا برای آن آمادگی نداشته ام.5 ب)نهایت سعی خود را خواهم کرد تا از عهده آن برآیم.5 ج)به خوبی از عهده آن بر خواهم آمد.5

22-برای توصیف چیزی با چه سهولتی به کلمات دست پیدا می کنید؟ الف)معمولاً این کار برایم دشوار است.5 ب)در نهایت گاهی این کار برایم آسان است.5 ج)اغلب این کار برایم آسان است.5

23-آیا به شغلی علاقه دارید که مستلزم فراهم ساختن اندیشه های بسیار باشد؟ الف)علاقه مند نخواهم بود.5 ب)شاید علاقه مند باشم.5 ج)علاقه مند خواهم بود.5

24-برای بیان یک اندیشه با چه سهولتی به کلمات مترادف دست پیدا می کنید؟ الف)معمولاً این کار برایم دشوار است.5 ب)گاهی این کار برایم آسان است.5 ج)اغلب این کار برایم آسان است.5

25-اگر به ناچار در مسابقه ای شرکت کنید که در آن باید تا حد امکان کلمه های بسیاری را که با حرف «ج» شروع شود بیان نمایید، تا چه اندازه از عهده این کار بر می آیید؟ الف)چندان از عهده این کار بر نمی آیم.5 ب)تا اندازه ای از عهده این کار بر می آیم.5 ج)در حد خیلی زیادی از عهده این کار بر می آیم.5

26-اگر از شما خواسته شود در مسابقه ای شرکت کنید که در آن باید چیزهای متعلق به یک منطقه معین مانند غذاها یا گیاهان را نام ببرید تا چه اندازه از عهده این کار بر می ایید؟ الف)چندان از عهده این کار بر نمی آیم.5 ب)تا اندازه ای از عهده این کار بر می آیم.5 ج)در حد خیلی زیادی از عهده این کار بر می آیم.5

27-چند جمله می توانید بنویسید که همه آن ها با واژه«همه»شروع شود؟ الف)می توانم فقط چند تا بنویسم.5 ب)می توانم تعدادی بنویسم.5 ج)می توانم تعداد زیادی بنویسم.5

28-آیا می توانید غیر از کاربرد معمولی اشیا موارد استفاده دیگری نیز برای آن ها پیدا کنید؟ الف)این کار برایم خیلی دشوار است.5 ب)شاید بتوانم چند مورد استفاده دیگر پیدا کنم5. ج)می توانم موارد استفاده بسیار پیدا کنم.5

29-نوشتن تعدا زیادی داستان چقدر برایتان دشوار است؟ الف)این کار خیلی برایم دشوار است5. ب)می توانم چند داستان بنویسم5. ج)می توانم داستان های زیادی بنویسم.5

30-کدام یک از موارد زیر برایتان آسان است؟ الف)حفظ یک شعر ده بیتی5. ب)تفسیر یک شعر ده بیتی5. ج)سرودن یک شعر ده بیتی.5

31-اگر از شما خواسته شود تا مقاله ای برای روزنامه درباره جامعه خود بنویسید ترجیح می دهید درباره کدام یک از موارد زیر بنویسید؟ الف)آنچه را که پیش از آن درباره جامعه ام نوشته شده است خلاصه می کنم5. ب)بر آنچه که پیش از آن درباره جامعه ام نوشته شده است، اطلاعات دیگری می افزایم.5 ج)پس از مطالعه مطالبی که پیش از آن درباره جامعه ام نوشته شده است برای نوشتن مقاله خود اقدام می کنم.5

32-از کدام موارد زیر بیشترین لذت را می برید؟ الف)از مطالعه کتاب های معروف لذت می برم.5 ب)از مطالعه کتاب های معروف و نوشتن چند کتاب توسط خودم لذت می برم .5 ج)از نوشتن کتاب های خودم لذت می برم.5

33-در طراحی اسباب بازی های جدید موفق می شوید؟ الف)چندان موفق نخواهم بود5. ب)شاید بتوانم چند طرح ارائه کنم.5 ج)می توانم طرح های بسیاری ارائه کنم.5

34-اگر به جای معلمی به کلاس بروید و طرح درس نداشته باشید تا چه اندازه از عهده آن بر می آیید؟ الف)شکست خواهم خورد.5 ب)مشکل خواهم داشت.5 ج)موفق خواهم شد.5

35-نوشتن مترادف های بسیار برای کلمه«سریع» چقدر آسان است؟ الف)این کار برایم خیلی دشوار است.5 ب)این کار تا اندازه ای برایم دشوار است.5 ج)این کار برایم آسان است.5

36-فرض کنیم همه راه های معمولی برای گرم کردن غذا را از دست داده ایم، تهیه فهرستی طولانی از راههای دیگر برای گرم کردن غذا چقدر برایتان آسان است؟ الف)این کار برایم خیلی دشوار است.5 ب)این کار تا اندازه ای برایم دشوار است.5 ج)این کار برایم آسان است.5

37-اگر ناچار به ایراد سخنرانی باشید تا چه اندازه از عهده آن بر می آیید؟ الف)به طور کامل از روی یادداشت هایم می خوانم.5 ب)بیشتر از روی یادداشت هایم می خوانم.5 ج)گاهی به یادداشت هایم نگاه می کنم.5

38-اگر با گروهی از دوستانتان باشید و آنان از شما بخواهند درباره چیزی که در آن تجربه دارید یک ساعت صحبت کنید، چه کار می کنید؟ الف)سعی می کنم از صحبت کردن درباره آن خودداری کنم.5 ب)می توانم فکر کنم و چیزهایی بگویم.5 ج)می توانم مدت طولانی درباره آن صحبت کنم.5

39-آیا هرگز به شغلی علاقه مندید که مستلزم سرهم کردن داستان در مقابل شنوندگان باشد؟ الف)علاقه مند نیستم.5 ب)شاید علاقه مند باشم.5 ج)علاقه مند هستم.5

40-وقتی که ناچار باشید با کسی که فارسی خوب بلد نیست ارتباط برقرار کنید، یافتن راه هایی برای بیان مطالب خود به فارسی تا چه اندازه برایتان آسان است؟ الف)معمولاً این کار برایم آسان است.5 ب)گاهی این کار برایم اسان است.5 ج)اغلب این کار برایم اسان است.5

41-چقدر از ساختن چیزهای جدید لذت می برید؟ الف)معمولاً از ساختن چیزهای جدید لذت نمی برم.5 ب)گاهی از ساختن چیزهای جدید لذت می برم.5 ج)اغلب از ساختن چیزهای جدید لذت می برم.5

42-با افرادی که به سختی متقاعد می شوند چگونه برخورد می کنید؟ الف)در یافتن دلایل متقاعد کننده مشکل دارم.5 ب)سعی می کنم برای متقاعد کردن آنان چند دلیل مختلف بیابم.5 ج)برای متقاعد کردن آنان دلایل بسیار می یابم.5

43-وقتی می خواهید کار پیچیده ای را انجام دهید، معمولاً کدام روش را بر می گزینید؟ الف)یک روش واحد می یابم.5 ب)شاید بتوانم چند روش بیابم.5 ج)می توانم روش های متنوعی بیابم.5

44-چه نوع کاری را بیشتردوست دارید؟ الف)کاری را که تقریباً همه مراحل آن از پیش مشخص و معین شده باشد.5 ب)کاری را که بخشی از آن، از پیش مشخص شده و بخشی از آن نیازمند ابتکار باشد.5 ج)کاری را که بیشتر مراحل آن نیازمند ابتکار باشد.5

45-آیا توضیح دلایل رفتار پیچیده مانند رفتار یک کودک نابهنجار برای شما دشوار است؟ الف)توضیح رفتار پیچیده برای من خیلی دشوار است.5 ب)می توانم توضیحات کلی ارائه دهم.5 ج)می توانم توضیحات بسیاری ارائه دهم.5

46-اگر به یک گردهمایی دعوت شوید تا مسائل جامعه خود را حل کنید، تهیه فهرستی طولانی از مسائل آن چقدر برایتان دشوار است؟ الف)خیلی دشوار است.5 ب)تا حدودی دشوار است.5 ج)به هیچ وجه دشوار نیست.5

47-اگر از شما دعوت شود تا به انجمن شهر به منظور دریافت کمک مالی پیشنهادهایی ارائه دهید تا چه اندازه ای از عهده این کار برمی آیید؟ الف)ارائه پیشنهادهایی فراتر از آنچه شورای شهر قبلاً در نظر گرفته برایم دشوار است.5 ب)می توانم تعداد اندکی پیشنهاد فراتر از آنچه قبلاً شورای شهر در نظر گرفته است ارائه دهم.5 ج)می توانم پیشنهادهای زیادی فراتر از آنچه قبلاً شورای شهر در نظر گرفته است ارائه دهم.5

48-آیا می توانید به یک معلم کلاس اول کمک کنید تا راه های گوناگون بسیاری برای آموزش اعداد بیابد، به طوری که کودکان به فراگیری اعداد علاقه مند شوند؟ الف)خیر، نمی توانم این کار را انجام دهم.5 ب)شاید بتوانم چند راه معدود ارائه دهم.5 ج)بله می توانم راههای گوناگون بسیاری ارائه دهم.5

49-کمک فکری به مدرسه ای با امکانات محدود، برای دستیابی به راههایی جهت تآمین امکانات ورزشی و سرگرمی ها چقدر برای شما دشوار است؟ الف)خیلی دشوار است.5 ب)می توانم راه های جدیدی ارائه دهم.5 ج)بله می توانم راه های گوناگون بسیاری ارائه دهم.5

50-وقتی حادثه غیر عادلانه ای برای شما رخ می دهد، آیا سعی می کنید به عوامل مختلفی که احتمالاً در آن حادثه دخالت داشته اند، پی ببرید؟ الف)سعی نمی کنم.5 ب)گاهی سعی می کنم.5 ج)معمولاً سعی می کنم.5

51-وقتی حادثه عجیبی رخ می دهد، معمولاً چه می کنید؟ الف)به آن توجه نمی کنم.5 ب)به جست و جوی برخی از علل اصلی آن می پردازم.5 ج)به جست و جوی همه علل ممکن می پردازم.5

52-وقتی که به چیزی علاقه مند می شوید چقدر به جزئیات آن توجه می کنید؟ الف)زیاد به جزئیات آن توجه نمی کنم.5 ب)به جزئیات کلی آن توجه می کنم.5 ج)به همه جزئیات آن توجه می کنم.5

53-وقتی که به یک آواز گوش می دهید، چقدر به محتوای آن توجه می کنید؟ الف)هرگز توجه نمی کنم.5 ب)گاهی توجه می کنم.5 ج)خیلی توجه می کنم.5

54-وقتی به یک اثر هنری نگاه می کنید، آیا به آنچه هنرمند سعی دارد بگوید توجه می کنید؟ الف)من به آنچه  که هنرمند سعی دارد بگوید، نمی اندیشم.5 ب)گاهی اوقات به آنچه که هنرمند سعی دارد بگوید می اندیشم.5 ج)اغلب به آنچه که هنرمند سعی دارد بگوید می اندیشم.5

55-وقتی یک نمایش بدون کلام(پانتومیم)تماشا می کنید چه واکنشی نشان می دهید؟ الف)فقط برای لذت بردن تماشا می کنم.5 ب)آن را تماشا می کنم و سعی می کنم پیام های عمومی آن را درک کنم.5 ج)آن را تماشا می کنم و سعی می کنم همه پیام های آن را درک کنم.5

56-پس از تماشای فیلمی که شما را تحت تأثیر قرار داده است، معمولاً چه می کنید؟ الف)به کار بعدی خود می پردازم.5 ب)شاید درباره یک جنبه از فیلم با دیگران صحبت کنم.5 ج)درباره حوادث فیلم فکر می کنم و درباره آن ها با دیگران صحبت می کنم.5

57-وقتی نامه ای می نویسید، معمولاً چه مطالبی در آن می گنجانید؟ الف)درباره چیزهایی می نویسم که دیگران به دانستن آن نیازمندند.5 ب)درباره مهم ترین حوادث می نویسم.5 ج)درباره جزئیات زندگی خودم می نویسم.5

58-وقتی که کتابی را می خوانید، آیا آنچه را که می خوانید در ذهن خود مجسم می کنید؟ الف)آنچه را می خوانم در ذهن خود مجسم نمی کنم.5 ب)آنچه را می خوانم گاهی در ذهن خود مجسم می کنم.5 ج)همه آنچه را می خوانم مجسم می کنم.5

59-در آنچه که انجام می دهید از چه مقدار پیچیدگی لذت می برید؟ الف)از انجام امور ساده و سرراست لذت می برم.5 ب)از انجام امور اندکی پیچیده لذت می برم.5 ج)از انجام امور بسیار پیچیده لذت می برم.5

60-چقدر به جزئیات کاری که انجام می دهید می پردازید؟ الف)به ندرت به جزئیات می پردازم.5 ب)گاهی به جزئیات می پردازم.5 ج)اغلب به جزئیات می پردازم.5

 

 

 

عابدی(1372) با اقتباس از آزمون های مطرح خلاقیت، نظیر آزمون تورنس(حقیقت، 1377) برای سنجش تفکر خلاق پرسشنامه 60 گویه ای در چهار بعد سیالی(16 گویه)، انعطاف پذیری(11 گویه)، اصالت(22 گویه) و بسط(11گویه) تهیه کرد. در مقابل هر گویه سه گزینه قرار دارد که به ترتیب نمره ای از 2-0 می گیرند و جمع نمره ها نمره کل خلاقیت شناختی را نشان می دهد که دامنه ای ازنمرات 0 تا 120 را شامل می شود. میزان خلاقیت شناختی افراد به شرح زیر مشخص می شود.

نمره زیر 50	خلاقیت بسیار کم
نمره بین 51 تا 75	خلاقیت کم
نمره بین 76 تا 85	خلاقیت متوسط
نمره بین 86تا 100	خلاقیت زیاد
نمره بین101 تا 120	خلاقیت بسیار زیاد

 

عابدی روایی این پرسشنامه را با شیوه ی تحلیل عامل و همبستگی با آزمون های مشابه(تورنس) محاسبه کرد. ضریب همبستگی بین نمره کل آزمون تورنس و نمره کل آزمون معادل 46/0 به دست آمد(عابدی ،1372). پایایی آن را با بازآزمایی و آلفای کرونباخ گزارش محاسبه شده است. ضریب پایایی بخش های سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط از طریق بازآزمایی در اجرای فرم اولیه این آزمون توسط عابدی به ترتیب85/0،82/0،84/0،80/0به دست آمد(عابدی،1372). در اسپانیا از روش ضریب همسانی درونی آلفای کرونباخ برای محاسبه پایایی استفاده شد.این ضریب برای مؤلفه های خلاقیت به ترتیب سیالی75/0، ابتکار67/0، انعطاف پذیری 61/0 و بسط 61/0 گزارش کرده است(عابدی ،1375).

همچنین در پژوهش های متعددی از جمله شهنی و همکاران(1384)، سهرابی و سهرابی(1381)،کفایت(1373)، و حقیقت(1377) روایی و پایایی این آزمون با استفاده از روش های تحلیل عامل و بازازمایی و آلفای کرونباخ تأیید شده است.

 

 

 

جدول توضیح علامتهای اختصاری

علامت اختصاری		شرح
SHG	Self Help General	خودیاری عمومی (مثلا می غلتد)
SHE	Self Help Eat	خودیاری در خوردن
SHD	Self Help Dress	خودیاری د ر پوشیدن
SD	Self Direction	خودرهبری یا خود جهت دهی
O	Occupation	مسایل شغلی و مسئولیات
L	Locomotion	جابه جایی، رفت و آمد، حرکت و جنبش
C	Communication	ارتباط (صداها را تقلید می کند، سر و صدا می کند، می خندد).
S	Sociality	اجتماعی بودن (به افراد آشنا گرایش نشان می دهد، به همراه کودکان دیگر، در بازی های جمعی شرکت می کند).

 

پرسشنامه رشد اجتماعی

از زمان تولد تا یک سالگی

1	C	قیل و قال می کند و می خندد.
2	SHG	سرش را در حالت تعادل نگه می دارد.
3	SHG	اشیانی نزدیک را چنگ می زند.
4	S	به افراد آشنا گرایش نشان می دهد.
5	SHG	می غلتد
6	SHG	دست خود را به طرف اشیای نزدیک دراز می کند.
7	O	بدون آنکه در کنارش باشند، خود را سرگرم می کند (بدون توجه دیگران).
8	SHG	بدون کمک می توان بشیند (مدت یک دقیقه).
9	SHG	سعی می کند بلند شود.
10	C	با خود حرف می زند و صداها را تقلید می کند (ادای حرف زدن در می آورد).
11	SHG	با کمک دیگران می تواند از لیوان چیزی بنوشد (بدون آنکه زیاد چیزی بریزد).
12	L	رویکف اتاق دور خودحرکت میکند.
13	SHG	اشیا را با شصت و انگشتان دست خود می گیرد.
14	S	سعی می کند توجه دیگران را جلب کند (با صدا یا فعالیت حرکتی)
15	SHG	بدون کمک دیگران می ایستد.
16	SHG	آب دهانش جاری نمی شود.
17	SHE	دستورهای صادره مخصوص سنش را انجام می دهد (مثلا، وقتی پیدایش می کنند، فاصله کوتاهی را طی می کند و به طرف منبع صدا می رود).

 

 

از سن 1 تا 2 سالگی

1	L	بدون کمک دیگران، در اتاق راه می رود (بدون هدف بخصوصی).
2	O	با ماژیک یا مداد خط می کشد و علامت می گذارد.
3	SHE	غذا را می جود.
4	SHD	جوراب های خود را در می آورد (جوراب های شل و راحت-بیشتر در جواع غربی قابل توجه است).
5	O	اشیا را با دیگران رد و بدل می کند.
6	SHG	موانع کوچک را از میان بر می دارد.
7	O	اشیایی را که با آنها آشنایی دارد می آورد یا می برد.
8	SHE	بدون کمک دیگران، از فنجان چیزی می نوشد.
9	SHG	دیگر کالسکه بچه، برای او جالب و جذاب نیست.
10	S	با کودکان دیگر بازی می کند.
11	SHE	با قاشق غذا می خورد.
12	L	در خانه با حیاط پرسه می زند.
13	SHE	مواد قابل خوردن را تشخیص می دهد.
14	C	نام اشیای معمولی را به کار می برد.
15	L	بدون کمک دیگران، از پله ها بالا می رود.
16	SHE	آدامس و شکلات را از داخل جلد کاغذی شان، در می آورد.
17	C	با جمله های کوتاه و ساده حرف می زند.

 

از سن 2 تا 3 سالگی

1	SHG	نیاز به توالت رفتن را اعلام می کند.
2	O	نوع سرگرمی خود را شخصا انتخاب و خود را سرگرم می کند.
3	SHD	کت یا لباس خود را در می آورد.
4	SHE	در هنگام غذا خوردن نمی تواند از چنگال استفاده کند.
5	SHE	بدون کمک دیگران، برای خود آب می آورد.
6	SHD	دستهای خود را با حوله یا دستمال خشک می کند.
7	SHG	خود را از خطرهای ساده دور نگه می دارد (دور شدن از آتش، کنار کشیدن خود از پلکان).
8	SHD	بدون کمک دیگران، کت یا لباس خود را می پوشد.
9	O	با قیچی چیزی را می برد.
10	C	تجارب خود را به هم پیوند می دهد و آنها را بیان می کند (مثلا خبری را به کسی می دهد).

 

از سن 3 تا 4 سالگی

1	L	از پله ها پایین می رود (هر یک پله، با یک قدم).
2	S	همراه کودکان دیگر، در بازیهای جمعی شرکت میکند.
3	SHD	دکمه کت یا لباس خود را باز یا بسته می کند.
4	O	در کارهای کوچک خانه، کمک می کند (مثل برداشتن یک شی ء از روی زمین).
5	S	برای دیگران نمایش می دهد و سرود و شعر و آواز می خواند و می رقصد.
6	SHD	بدون کمک دیگران، دستهای خود را با آب و صابون می شود.

 

از سن 4 تا 5 سالگی

1	SHG	در توالت، می تواند نظافت را رعایت کند.
2	SHD	بدون کمک دیگران، صورت خود را می شوید.
3	L	بدون کمک دیگران، در کوچه های اطراف منزل خود رفت و آمد می کند.
4	SHD	شخصا تمام لباس های خود را می پوشد مگر در مواردی که مستلزم گره زدن و غیره باشد.
5	O	با خودکار، ماژیک یا مداد، نقاشی می کند.
6	S	در باطیهای رقابتی، شرکت می کند (توپ بازی، دویدن و غیره).

 

از سن 5 تا 6 سالگی

1	O	از اسکیت، دوچرخه، سورتمه، ماشین بچه ها و غیره استفاده می کند.
2	C	کلمات ساده را رونویسی می کند.
3	S	به بازی دورمیزی ساده و بازیهای دونفره (مثل دوزبازی، منج و فوتبال دستی) می پردازد.
4	SD	می توان برای خریدهای کوچک، پول در اختیارش گذاشت.
5	L	در چیدن و جمع کردن سفره، فعالانه کمک می کند.

 

از سن 6 تا 7 سالگی

1	SHE	صبح ها بدون کمک گرفتن از دیگران، برای خود لقمه می گیرد.
2	C	می تواند با مداد بنویسد و شکلهایی مثل مربع و لوزی را بکشد.
3	SHD	با کمک دیگران، حمام می کند.
4	SHD	بدون کمک دیگران، به تختخواب می رود.

 

از سن 7 تا 8 سالگی

1	SHG	قادر به خواندن ساعت می باشد.
2	SHE	از کارد غذاخوری برای بریدن غذا یا نان، استفاده می کند (قاشق یا چنگال).
3	S	خیالی بودن موجوداتی مثل بابانوروز  و دیو و پری را تشخیص می دهد (مثل خبر آوردن کلاغ و ….)
4	S	در بازیهای مخصوص سنین قبل از نوجوانی شرکت می کند.
5	SHD	موی خود را شانه می کند.

از سن 8 تا 9 سالگی

1	O	از ابزار و ادوات معمولی و وسایل خانه، استفاده می کند (مثل چکش و انبر).
2	O	در کارهای روزمره خانه کمک می کند.
3	C	با میل و علاقه،  خود چیزهایی را می خواند.
4	SHD	بدون کمک دیگران، حمام می کند.

 

از سن 9 تا 10 سالگی

1	SHE	سر سفره، مواظب حرکات خود می باشد و آداب غذا خوردن را رعایت می کند (مثلا با رعایت حق دیگران، نمکدان را بر می دارد و یا آن را از دگران درخواست می کند و یا تخم مرغ را پوست می کند و می خورد.).
2	SD	خریدهای خیلی کوچک را انجام می دهد.
3	L	می تواند در خیابان ها و کوچه های اطراف منزل، رفت و آمد کند.

 

از سن 10 تا 11 سالگی

1	C	گهگاه نامه های کوتاه می نویسد.
2	C	از تلفن استفاده می کند.
3	O	می تواند گاهی در برابر دریافت پول کار کند.
4	C	می تواند با موسساتی مثل رادیو و تلویزیون یا مجلات مکاتبه کند.

 

از سن 11 تا 12 سالگی

1	O	کارهای ساده خانه را انجام می دهد.
2	SD	در مراقبت از خود یا دیگران، می توان به او اطمینان کرد.
3	C	از خواندن کتاب، روزنامه و مجله، لذت می برد.

 

از سن 12 تا 15 سالگی

1	S	در بازیهای پیچیده شرکت می کند (بسکتبال و فوتبال و …)
2	SHD	از لباس های خود به نحو کامل مواظبت می کند.
3	SD	میتواند خرده زیرهایی مثل گیره سر، جوراب، کمربند و غیره برای خود بخرد.
4	S	در فعالیتهای گروه نوجوانان، شرکت می کند.
5	O	با احساس مسئولیت، کارهای عادی خانه را انجام می دهد.

 

از سن 15 تا 18 سالگی

1	C	با برنامه نگاری با دیگران ارتباط برقرار می کند و از برنامه نگاری به عنوان وسیله اربتاطی استفاده می کند.
2	C	حوادث روزمره را دنبال می کند (اتفاقاتی که در کوچه و محله برای دوست و آشنا رخ می دهد).
3	L	به خیابان ها و به جاهای نسبتا دور از خانه، رفت و آمد می کند.
4	SD	روزها بدون نظارت والدین، با رفقای خود به گردش می رود.
5	SD	برای هزینه های روزمره خود، پول توجیبی مشخصی دارد.
6	SD	لباسهای خود را به سلیقه خودش انتخاب کرده و می خرد.

 

از سن 18 تا 20 سالگی

1	L	تنها، به شهرهای دیگر سفر می کند.
2	SD	مواظب سلامتی خود است.
3	O	شاغل یا مشغول تحصیل است.
4	SD	شبها بدون محدودیت، با رفقای خود به گردش می رود و در صورت لزوم، تنها زندگی میکند.
5	SD	هزینه اصلی خود را کنترل می کند (پس انداز میکند و برای مخارج خود برنامه ریزی می کند).
6	SD	مسئولیت اعمالش را به عهده می گیرد.

 

از سن 20 تا 25 سالگی

1	SD	پول خود را روی حساب خرج می کند (برای خرج کردن پول خود برنامه ریزی می کند و …)
2	S	در برآورد احتیاجات خود، رعایت دیگران را نیز می کند.
3	S	در امور عام المنفعه اجتماعی شرکت می کند (فعالیت های جهاد، کمک به زلزله زدگان).
4	SD	برای آینده خود طرح ریزی می کند.

 

از سن 25 سال به بالا

1	O	کاری را که مستلزم مهارت است، انجام می دهد.
2	O	در تفریحات سالم شرکت می کند (مثل خرید و بازدید) و به فعالیت های روزمره می پردازد.
3	O	کارهای خود را با نظم و ترتیب انجام می دهد.
4	S	حس اعتماد را در دیگران بر می انگیزد.
5	S	در پیشرفت و توسعه امور اجتماعی شرکت می کند.
6	O	در شغلی که به عهده دارد، به کار چند نفر نظارت می کند.
7	SD	مدیریت یا سازماندهی را به عهده می گیرد. (کارهای دیگران را اداره یا راهنمایی می کند).
8	O	کارهای تخصصی را با مهارت انجام می دهد (شغلی دارد که لازمه ان تخصص در سطح بالاست).
9	O	دیگران به او اعتماد می کنند تا برایشان خرید کند.
10	S	مقام پرمسئولیتی مثل مدیر عاملی یا عضو هیئت مدیره را تقبل می کن.
11	O	در شغل خود خلاقیت دارد و موقعیتهای تازه برای خود می آفریند.
12	S	به بهزیستی و خوشبختی مردم کمک می کند.

 

 

 

پاسخنامه

سن:                   جنس: زن O  مردO           وضعیت تاهل: مجرد O متاهلO         تعداد فرزندان:

فرزند چندم خانواده هستید؟

میزان تحصیلات

تولد تا 1 سالگی	نمره	13		5 تا 6 سالگی	نمره	10 تا 11 سالگی	نمره
1		14		1		1
2		15		2		2
3		16		3		3
4		17		4		4
5		2 تا 3 سالگی	نمره	5		11 تا 12 سالگی	نمره
6		1		6		1
7		2		6 تا 7 سالگی	نمره	2
8		3		1		3
9		4		2		12 تا 15 سالگی	نمره
10		5		3		1
11		6		4		2
12		7		7 تا 8 سالگی	نمره	3
13		8		1		4
14		9		2		5
15		10		3		6
16		3 تا 4 سالگی	نمره	4		15 تا 18 سالگی	نمره
17		1		5		1
1 تا 2 سالگی	نمره	2		8 تا 9 سالگی	نمره	2
1		3		1		3
2		4		2		4
3		5		3		5
4		6		4		6
5		4 تا 5 سالگی	نمره	6		18 تا 20 سالگی	نمره
6		1		9 تا 10 سالگی	نمره	1
7		2		1		2
8		3		2		3
9		4		3		4
10		5		4		5
11		6		5		6
12				6

 

20 تا 25 سالگی	نمره
1
2
3
4
25 سالگی به بالا	نمره
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

**********************************

روش نمره گذاری و تفسیر

برای اجرای این مقیاس، والدین، پرستار، خواهر و برادر و یا به طور کلی هر فردی که کودک را به خوبی بشناسد، می توانند پاسخ دهند. آزمونگر می تواند این آزمون را با مشاهده خود نیز، تکمیل نماید.

برای شروع کار می توان به دو صورت عمل کرد:

1- از سوالات اول، یعنی سوالات مربوط به ابتدای تولد، شروع کنیم (این کار برای کودکان عقب مانده ذهنی، بهتر است).

2- اگر کودکی عقب مانده ذهنی نباشد و یا سطح عقب ماندگی او خفیف باشد و به ویژه، اگر سن او نیز بالا باشد، می توانیم از دو یا سه سال عقب تر از سن او عمل کنیم.

برای اجرای این آزمون از یک مرحله قبل از سن تقویمی آزمودنی شروع به اجرای آزمون می نماییم . بدین ترتیب که اگر آزمودنی به تمام سوالات سن مربوطه پاسخ صحیح داد، به مرحله بعد رفته و اگر آزمودنی حتی به یک مورد از سوالات سن مربوطه پاسخ اشتباه بدهد، مجددا به یک مرحله قبل بر می گردیم. بدین ترتیب ادامه می دهیم تا جایی که آزمودنی به تمام سوالات یک مرحله (یا یک سن)، پاسخ اشتباه دهد.

روش نمره گذاری این پرسشنامه بدین شکل است که هر ماده، یک نمره دارد و برای نمره گذاری نیز از چند علامت استفاده می شود.

• علامت (+): از یان علامت در مواردی استفاده می شود که آزمودنی بتواند با موفقیت کامل، آن کار را انجام دهد (به این علامت، نمره یک تعلق می گیرد.)
• از علامت (NO⁺)، در مواردی استفاده می شود که آزمودنی توان انجام دادن آن را داشته باشد و علی رغم آنکه شواهد نشان می دهد که او توانایی انجام دادن کار را دارد؛ ولی والدین اجازه نداده اند و یامحدودیت های محیطی، اجتماعی و خانوادگی، مانع از انجام دادن این عمل می شود (به این علامت نمره یک تعلق می گیرد).
• علامت (MO^–)، به مواردی اطلاق می شود که فرد توان انجام دادن آن را نداشته . اگر فرصتی هم داده شود، باز هم وی توانایی انجام دادن کار را نخواهد داشت (به این علامت، نمره صفر تعلق می گیرد).
• علامت (F⁺)، به این معنی است که آزمودنی به علت خاصی، در حال حاضر توانایی انجام دادن کار را ندارد، ولی می دانیم که اگر این معذوریت برطرف شود، دوباره می تواند آن کار را انجام دهد (صرفا وضعیت کنونی فرد ملاک تشخیص نیست، در ضمن، به این علامت، نمره صفر تعلق می گیرد).
• علامت (F)، مربوط به معذوریت هایی است که غیرقابل برگشت هستند (مثل قطع عضو)، زیرا موجب می شود که فرد عملکردش محدود شود. به عبارت دیگر، ناتوانی او موجب محدودیت عملکرد او در حوزه ای خاص می شود که به آن معلولیت می گویند (به این علامت، نمره صفر تعلق می گیرد).
• علامت (±): این علامت در مواردی به کار گرفته می شود که آزمودنی گاه کار را انجام دهد و گاهی انجام نمی دهد. به عبارت دیگر، هنوز کار را خوب یاد نگرفته است و مهارت لازم برای انجام دادن این کار را کسب نکرده است (به این علامت، نمره صفر تعلق می گیرد).
• از علامت (-)، در مواردی استفاده می شود که آزمودنی کار را انجام نمی دهد و اگر هم تحت فشار قرار بگیرد، آن کار را خیلی بد انجام می دهد (به این علامت، نمره صفر تعلق می گیرد).
• علامت (E)، نشان می دهد که آزمودنی اصلا به مرحله ای نرسیده است که بتواند کار را انجام دهد (به این علامت، نمره صفر تعلق می گیرد).

توجه:

• اگر NO⁺ بین دو علامت + قرار گیرد، یعنی (+ NO⁺ +)، نمره فرد یک می شود.
• اگر NO⁺ بین دو علامت – قرار گیرد، یعنی (- NO⁺ -)، نمره فرد صفر می شود.
• اگر NO⁺ بین دو علامت + و – قرار گیرد، یعنی (+ NO⁺ -)، نمره فرد نیم می شود.

روش محاسبه رشد اجتماعی بدین صورت است که نمرات کسب شده را بر طبق روش نمره گذاری فوق با یکدیگر جمع کرده و سپس تمام نمره های سال های قبل را (از جایی که آزمودنی به تمام سوالات یک مرحله پاسخ صحیح داده باشد) به نمرات جدید اضافه می کنیم تا نمره خام به دست آید. سپس به جدول نرم (هنجار) که در پایین آمده است، رجوع می کنیم تا سن اجتماعی (SA) بدست آید. سپس سن اجتماعی را بر سن تقویمی (CA) تقسیم می کنیم و در نهایت نیز در 100 ضرب می نماییم.

روش تفسیر آزمون بدین صورت است:

اگر فرد در این آزمون نمره پایین بیاورد (زیر میانگین)، نشان دهنده تاخیر رسش اجتماعی در فرآیند رشد است که می تواند ناشی از عوامل زیر باشد:

1- احتمال وقوع ناتوانی هوشی

2- کمبود آموزش های پیش دبستانی

3- فقر فرهنگی – اجتماعی

4- مشکلات یادگیری در مهارت های اجتماعی

جدول تبدیل نمره کل مقیاس به سن اجتماعی

سن اجتماعی	نمره خام	سن اجتماعی	نمره خام	سن اجتماعی	نمره خام	سن اجتماعی	نمره خام
6/2	40	59/1	27	83/0	14	06/0	1
7/2	5/40	62/1	5/27	85/0	5/14	09/0	5/1
7/2	41	65/1	28	89/0	15	12/0	2
8/2	5/41	68/1	5/28	91/0	5/15	15/0	5/2
8/2	42	71/1	29	94/0	16	18/0	3
9/2	5/42	74/1	5/29	97/0	5/16	21/0	5/3
9/2	43	77/1	30	1	17	24/0	4
3	5/43	79/1	5/30	07/1	5/17	26/0	5/4
3	44	83/1	31	06/1	18	30/0	5
1/3	5/44	85/1	5/31	09/1	5/18	32/0	5/5
2/3	45	89/1	32	12/1	19	35/0	6
3/3	5/45	91/1	5/32	15/1	5/19	38/0	5/6
3/3	46	94/1	33	19/1	20	41/0	7
4/3	5/46	97/1	5/33	21/1	5/20	44/0	5/7
5/3	47	2	34	24/1	21	47/0	8
6/3	5/47	05/2	5/34	26/1	5/21	50/0	5/8
7/3	48	1/2	35	30/1	22	53/	9
8/3	5/48	2/2	5/35	32/1	5/22	56/0	5/9
8/3	49	2/2	36	35/1	23	59/0	10
9/3	5/49	3/2	5/36	38/1	5/23	62/0	5/10
4	50	3/2	37	41/1	24	65/0	11
1/4	5/50	4/2	5/37	44/1	5/24	68/0	5/11
2/4	51	4/2	38	47/1	25	71/0	12
3/4	5/51	5/2	5/38	49/1	5/25	74/0	5/12
3/4	52	5/2	39	53/1	26	77/0	13
4/4	5/52	6/2	5/39	56/1	5/26	79/0	5/13

 

 

پایایی (اعتبار) و روایی

مقیاس وایلند روی 620 نفر مشتمل بر مرد و زن (در هر یک از گروه های سنی از تولد تا 30 سالگی)، هنجاریابی شده است. لازم به ذکر است که در این نمونه، تعداد افراد در هر یک از گروه های سنی بسیار کم بوده است و اکثر افراد مورد بررسی نیز از طبقه متوسط جامعه بوده اند، از این رو نمی توان چنین نمونه ای را معرف کل جامعه تلقی کرد. ضریب پایایی و بازآزمایی 620 نفر، 92/0 گزارش شده است، با این توضیح که فاصله بازآزمایی از یک روز تا 9 بوده است.

منبع: ساعتچی. محمود ، کامکاری. کامبیز، عسکریان. مهناز. آزمونهای روان شناختی. نشر ویرایش. 1389