رديف	سوالات	هرگز	به ندرت	بعضي اوقات	اغلب	هميشه
1	پاسخگوي نظرات (همكاران، مرئوسان، روسا، همترازان سازماني و ارباب رجوع) به روش سازنده مي باشم.
2	اطلاعات ضروري را به طور مرتب به همه ارائه مي كنم.
3	گزارشات شفاهي را به صورت صريح و روشن به افراد ارائه مي كنم.
4	فضاي ارتباطي بازي را ايجاد مي كنم.
5	حقايق و مسائل كاري را به صورت مكتوب و سازماندهي شده ارايه مي كنم.
6	وقتي نظراتم با نظرات ديگران متفاوت است، علاقه مند به آگاهي كامل از نقطه نظرات آنها مي باشم.
7	پيگير تحقق مصوبات مجلس هستم.
8	به موقع تصميم گيري مي كنم.
9	در صورت لزوم، تصميمات سخت مي گيرم.
10	در صورت لزوم، دلايل اتخاذ تصميمات را براي كاركنان توضيح مي دهم.
11	تصميمات درست و مناسب اتخاذ مي كنم.
12	به هنگام عدم وجود اطلاعات (يا اطلاعات ناقص)، بهترين تصميم ممكن را مي گيرم.
13	با شناسايي عوامل تنشكيل دهنده مشكل، قادر هستم به كانون مشكل دست يابم.
14	كاركنان خلاق و نوآور را تشويق مي كنم.
15	با مطرح كردن سوالات مختلف، باعث مي شوم كه كاركنان ابعاد ديگر مسايل را ببينند.
16	كاركنان را تشويق مي كنم كه مرا زير سوال قرار دهند و يا حتي با من مخالفت كنند.
17	جوي ايجاد مي كنم كه كاركنان بدون واهمه و ترس از انتقاد و تنبيه، ايده هايشان را ارايه نمايند.
18	تغييرات لازم را حتي در صورت وجود مخالفت، پيشنهاد مي كنم.
19	تغييرات لازم را بر اساس اولويت به خوبي انجام مي دهم.
20	روابط كاري اثر بخش با كاركنان برقرار مي كنم.
21	روابط كاري اثر بخش با رؤسا برقرار مي كنم.
22	روابط كاري اثر بخش با همترازان سازماني برقرار مي كنم.
23	روابط كاري اثر بخش با مديران فوقاني برقرار مي كنم.
24	براي كاركناني كه به كمك و راهنمايي نياز دارند، وقت مي گذارم.
25	شنونده خوبي هستم.
26	در حرفه و كارم فردي برجسته هستم.
27	مسئوليت اشتباهات خود را مي پذيرم.
28	اشتباهات خود را پنهان نمي كنم.
29	حقيقت را بيان مي كنم.
30	بعضي از تصميم گيري ها را به پايين ترين سطح سازمان تفويض مي كنم.
31	وقتي امور را به ديگران تفويض مي كنم، آموزش هاي لازم براي پيش بيني و چگونگي حل مشكلات احتمالي را مي دهم.
32	در هنگام تفویض امور به کارکنان بی تجربه، زمانی را برای آموزش روش های انجام کارها اختصاص می دهم.
33	آموزش خود را با سطح تجارب و روش یادگیری هر کارمند، سازگار می کنم.
34	به هنگام کمک به کارکنان در شکوفایی قابلیت هایشان، صبور و مشوق هستم.
35	به موقع، بازخوردهای سازنده ارایه می کنم.
36	با همکاری کارکنان، اهداف قابل دسترسو اندازه گیری را مشخص می کنم.
37	با کارکنان در مورد راهبردهایی که باعث کارآمد شدن اهداف شغلی شان بشود، صحبت می کنم.
38	فعالانه در جستجوی راهکارهایی برای کارکنان خود هستم تا موقعیت های جدیدی برای ارتقاء شغلی آنها بوجود آید.
39	با شناسایی عوامل داخلی و خارجی موثر بر سازمان، به آموزش و نحوه مقابله با آنها می پردازم.
40	واکنش کارکنان در مقابل مصائب و مشکلات را با روش های مناسب هم جهت می سازم.
41	با اعتماد به نفس، انتقادات کارکنان در سازمان را می پذیرم.
42	در مواجهه با موانع لاینحل، قابلیت حفظ تصمیم گیری منطقی را دارم.
43	حتی در مواقعی که مجبور به اجام چندباره کاری می شوم، نگرش “می توانم بر آن غلبه کنم” را حفظ می کنم.
44	حتی هنگام ناامیدی و عصبانیت، اثربخشی خود را حفظ می کنم.
45	در نیل به نتایج ارزنده از روش های خلاق و در عین حال اخلاقی کمک می گیرم.
46	کارکنان را برای کسب موفقیت های تیمی، تشویق می کنم.
47	از کسب نتایج تیمی تقدیر می کنم.
48	الگوی رفتاری خوبی در کار تیمی هستم.
49	همیشه به دنبال کشف و حفظ زمینه های مشترک کاری در سازمان هستم.
50	بدون توجه به محدوده کاری خود، به دنبال یافتن زمینه های مشترک کاری با ذینفعان هستم.
51	هنگام کار با گروهی که به تضاد و کشمکش می رسد، با یافتن نظرات مشترک به انجام امور کمک می کنم.

 

 

روش نمره گذاری و تفسیر

این پرسشنامه به صورت محقق ساخته طراحی شده و هدف آن سنجش شایستگی مدیران و روسای سازمان ها و ادارات می باشد. تعداد سوالات آن 51 بوده که شایستگی مدیران را از 8 جنبه مختلف مورد ارزیابی قرار می دهد. شیوه امتیاز دهی آن به صورت جدول زیر می باشد:

گزینه	هرگز	به ندرت	بعضي اوقات	اغلب	هميشه
امتیاز	1	2	3	4	5

 

ابعاد پرسشنامه و سوالات مربوط به هر بعد در جدول زیر ارائه شده است:

بعد	سوالات مربوط
مهارت های ارتباطی	1 تا 6
تصمیم گیری	7 تا 13
تشویق و نوآوری و تغییر	14 تا 19
ارتباطات کاری	20 تا 25
مهارت های رهبری	26 تا 32
مهارت های حرفه ای	33 تا 39
به کارگیری قابلیت های مثبت خود و دیگران	40 تا 45
توسعه فعالیت های تیمی	46 تا 51

 

به منظور بدست آوردن امتیاز مربوط به هر بعد، امتیاز تک تک سوالات مربوط به آن بعد را با هم جمع نموده و به عنوان امتیاز آن بعد در نظر می گیریم. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، امتیاز همه بعد ها را با هم جمع می نماییم. بدیهی است که هر چه نمره فرد پاسخ دهنده در بعد و یا کل پرسشنامه بالاتر باشد، بیانگر شایستگی بیشتر وی در آن بعد و یا به طور کلی می باشد.

روایی و پایایی

در پایان نامه مصلحی (1391) جهت روایی صوري پرسشنامه و صحت و سقم سئوالات، پرسشنامه در بین تعدادي از مدیران و کارشناسان (لیسانس و فوق لیسانس به بالا) توزیع شد و پس از اطمینان از نتایج بدست آمده، پرسشنامه در نمونه آماري پژوهش (سازمان­ها و شرکت­های دولتی) توزیع شد.

همچنین پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با استفاده از روش اندازه­گیري آلفاي کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفاي کرونباخ از صفر (0) به معناي عدم پایداري، تا مثبت یک (1+) به معناي پایائی کامل قرار می­گیرد و هر چه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می­شود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه ارزيابي شايستگي مديران و رؤسا برابر با 83/0 می باشد.

 

مقدار آلفای کرونباخ در پرسشنامه ارزيابي شايستگي مديران و رؤسا

Reliability Statistics
پرسشنامه مورد نظر	N of Items	Cronbach’s Alpha
پرسشنامه ارزيابي شايستگي مديران و رؤسا	51	83/0

 

 

منبع: مصلحی، محمد، بررسی رابطه شایستگی مدیران و توانمندسازی کارکنان در کارمندان ادارات دولتی شهرستان پاوه، 1390، پایان نامه کارشناسی. دانشگاه پیام نور پاوه .

 

 

 

در زمینه های متفاوت دو انتخاب پیشنهاد شده است، A و B،هردو را با دقت بخوانید و آن چه را که با ویژگی های شما بیشتر سازگاری دارد، مشخص کنید،

ردیف	عبارات
1	الف) جشن هایی را دوست دارم که مردم سخت سرگرم شوند و هیچ چیزی را ملاحظه نکنند، ب) جشن هایی را دوست دارم که مردم راحت باشند و رد مباحث خوب درگیر شوند،
2	الف) فیلم هایی وجود دارد که می خواهم دو یا حتی سه بار آن ها را ببینم، ب) فیلمی را که قبلا دیده ام، دیگر نمی توانم دوباره تماشا کنم،
3	الف) دوست داشتم کوهنورد می شدم، ب) نمی توانم بفهمم که مردم چگونه زندگی خود را با کوهنوردی به خطر می اندازند،
4	الف) از هرنوع بوی بدن بدم می آید، ب) برخی از بوهای بدن را دوست دارم،
5	الف) از این که هر روز قیافه های یکسانی ببینم، کسل می شوم، ب) از دیدن قیافه های آشنا و عادی خوشحال می شوم،
6	الف) دوست دارم در شهرها و یا در مناطق نا آشنا به تنهایی بگردم، حتی اگر امکان گم شدن وجود داشته باشد، برای دیدن یک محیط نا آشنا، ترجیح می دهم با یک راهنما همراه باشم،
7	الف) افرادی را که فقط برای شوک وارد کردن به دیگران یا ناراحت کردن آن ها حرف می زنند، دوست ندارم،. ب) پیش بینی آن چه دیگران می خواهند بگویند یا انجام بدهند، برای من کسل کننده است،
8	الف) معمولا فیلم یا نمایشی را که بتوانم رویدادهای آن را پیش بینی کنم، دوست ندارم، ب) از تماشای فیلم یا نمایشی که بتوانم رویدادهای آن را پیش بینی کنم، ناراحت نمی شوم،
9	الف) تا به حال حشیش کشیده ام یا دوست دارم بکشم، ب) هرگز حاضر نیستم حشیش بکشم،
10	الف) دوست ندارم هر ماده ای را که آثار عجیب یا خطرناکی دارد، تجربه کنم، دوست دارم برخی مواد توهم زا را تجربه کنم،
11	الف) افراد منطقی از کارهای خطرناک دوری می جویند، ب) گاهی دوست دارم به کارهای کمی خطرناک دست بزنم،
12	الف) از کسانی که هر روز دوست عوض می کنند، خوشم نمی آید، ب) نمی توانم بفهمم که مردم چگونه زندگی خود را با کوهنوردی به خطر می اندازند
13	الف) متوجه شده ام که محرک ها مرا ناراحت می کنند، ب) دوست دارم محرک های تازه ای تجربه کنم،(مثلا تریاک بکشم).
14	الف) وقتی به رستوران می روم، دوست دارم غذاهایی بخورم که هرگز نخورده ام، ب) غذایی را سفارش می دهم که می شناسم تا پشیمان نشوم
15	الف) دوست دارم بازی افراد تازه کار یا عکس های مسافرت را تماشا کنم، ب) نگاه کردن به بازی افراد تازه کار یا دیدن عکس های مسافرت مرا کسل می کند،
16	الف) دوست دارم اسکی روی آب یاد بگیرم، ب) دوست ندارم اسکی روی آب یاد بگیرم،
17	الف) دوست دارم موج سواری یاد بگیرم، ب) دوست ندارم موج سواری یاد بگیرم،
18	الف) دوست دارم به مسافرت بروم بدون ان که قبلا مسیر را تعیین کنم یا تقویم داشته باشم، ب) وقتی به مسافرت می روم، دوست دارم مسیر و زمان را به دقت تعیین کنم،
19	الف) ترجیح می دهم دوستان بسیار عادی داشته باشم، ب) دوست دارم دوستان بسیار سرشناس داشته باشم، مثل خوانندگان و نوازندگان،
20	الف) دوست داشتم کوهنورد می شدم، ب) نمی توانم بفهمم که مردم چگونه زندگی خود را با کوهنوردی به خطر می اندازند
21	الف) دوست ندارم خلبانی یاد بگیرم، ب) دوست دارم خلبانی یاد بگیرم.
22	الف) دوست دارم حرف های افراد همجنس باز را گوش دهم، ب) از هر فرد همجنس باز فرار می کنم،
23	الف) دوست دارم سقوط با چتر نجات را تجربه کنم، ب) سقوط از هواپیما را دوست ندارم، چه با چتر نجات چه با وسیله دیگر،
24	الف) دوستانی را ترجیح می دهم که اصلا قابل پیش بینی نیستند،. ب) دوستانی را ترجیح می دهم که قابل اعتماد هستند و رفتارشان قابل پیش بینی است،
25	الف) علاقه ندارم که تنها برای سرگرمی، هر چیزی را تجربه کنم، ب) دوست دارم تجربه ها و هیجان های تازه ای داشته باشم، حتی اگر کمی ترسناک، غیر عادی یا غیرقانونی باشد،
26	الف) هنر واقعی را در وضوح، تقارن شکل و هماهنگی رنگ ها می دانم، ب) زیبایی را در استفاده از رنگ های تند، برای ایجاد شکل های نامنظم می دانم،
27	الف) دوست دارم اوقات فراغت خود را در اطراف خانه بگذرانم، ب) این که مدت زیادی در اطراف خانه بمانم، خسته می شوم،
28	الف) شیرجه رفتن در آب را خیلی دوست دارم، ب) از شیرجه رفتن در آب هیچ لذتی نی برم،
29	الف) دوست دارم با افرادی قدم بزنم که ظاهر بسیار جذابی دارند، ب) دوست دارم با افرادی قدم بزنم که ظاهرشان مثل خودم است،
30	الف) معتقد هستم که باید در عروسی ها و جشن ها نیز باید به اندازه معقول شادی کرد،. ب) باید در عروسی ها و جشنها رودربایستی را کنار گذاشت و حسابی لذت برد،
31	الف) بدترین نقص اجتماعی، بی ادبی است، ب) بدترین نقص اجتماعی، کسل بودن است،
32	الف) هر فرد باید، پیش از ازدواج، بارها مصاحبت با جنس مخالف را تجربه کند، ب) دو نفری که با هم ازدواج می کنند، باید اولین باری باشد که با جنس مخالف روبرو می شوند.
33	الف) حتی اگر پول داشتم، با افرادی که قمار می کنند، تریاک می کشند و بی خیال هستند، رفت و آمد نمی کردم، ب) دوست دارم با کسانی که قمار می کنند، تریاک می کشند و بی خیال هیتند، همراه باشم.
34	الف) افراد سرزنده و شوخ را دوست دارم، هرچند که گاهی به دیگران توهین می کنند، ب) از کسانی که دیگران را مسخره می کنند نفرت دارم،
35	الف) دوست ندارم به فیلم های خلاف عفت عمومی نگاه کنم، ب) مشاهده فیلم های غیر اخلاقی برایم جالب است،
36	الف) دوست دارم چیزهایی بخورم یا بنوشم که آگاهی مرا تغییر می دهند، ب) از کسانی که دنبال مشروب یا مواد مخدر می روند ف دوری می جویم،
37	الف) مردم باید طبق هنجارهای حاکم بر اجتماع لباس بپوشند، ب) مردم باید به شیوه متمایز لباس بپوشند، حتی اگر پیامد ناگوار داشته باشد،
38	الف) به نظر من، دورتر از ساحل شنا کردن، احمقانه است، ب) دوست دارم شنا بلد باشم و تا دورها شنا کنم،
39	الف) افراد کند و کسل کننده حوصله ام را سر می برند، ب) با هر کسی که ملاقات می کنم، چیزتازه ای در او تشخیص می دهم
40	الف) به هنگام کوهنوردی، عبور از مسیرهای ناشناخته را جایز نمی دانم، ب) به هنگام کوهنوردی، دوست دارم مسیرهای تازه کشف کنم،

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روش نمره دهی و تفسیر

در این مقیاس کلی، چهار مقیاس فرعی وجود دارد که هر یک 10 سوال را شامل می شود. مقیاسهای فرعی عبارتند از: 1) هیجان خواهی شدید و ماجراجویانه 2) تجربه خواهی 3) عدم بازداری 4) حساسیت به کسالت. برای تعیین نمره خود در هر یک از مقیاس های فرعی، تعداد پاسخ هایی را که با پاسخهای شما مطابقت می کند جمع بزنید. پاسخهای هر مقیاس فرعی به شرح زیر است:

هیجان خواهی شدید	تجربه خواهی	عدم بازداری	حساسیت به کسالت
3- A	4 – B	1 – A	2 – B
11- B	6 – A	12 – B	5 – A
16 – A	9 – A	13 – B	7 – B
17 – A	10 –  B	25 – B	8 – A
20 – B	14 – A	29 – A	15 – B
21 – B	18 – A	30 – B	24 – A
23 – A	19 – B	32 – A	27 – B
28 – A	22 – A	33 – B	31 – B
38 – B	26 – B	35 – B	34 – A
40 – B	37 – B	36 – A	39 – A

 

پس از آنکه نمره خود برای هر یک از مقیاس های فرعی را محاسبه کردید، تناه کاری که باقی می ماند این است که جمع کل نمرات را به دست اورید تا نتیجه کلی شما در مقیاس احساس خواهی زاکرمن معلوم شود.

پایایی و روایی

 قابلیت اعتماد درونی مناسبی در محدوده 87/0-84/0 دارد و براي زیرمقیاس هاي آن به این شرح از اعتماد درونی برخوردار است : ماجراجویانه (81/0)، هیجان زدگی (87/0)، تجربه جویی (81/0) و بازداري زدایی (85/0) و حساسیت نسبت به یکنواختی و ملال (88/0) گزارش شده است (به نقل محبوبیٰ 1390). لازم به ذکر است که در ایران، پایایی ابزار استرس شغلی آلتمایر با استفاده از روش بازآزمایی، 86 درصد به دست آمده است و پایایی ابزار هیجان خواهی زاکرمن نیز با استفاده از فرمول کودر ریچاردسون برابر 85 درصد محاسبه شده است (به نقل از محبوبیٰ 1390).

 

ماخذ : گنجی، حمزه،ارزشیابی شخصیت،نشر ساوالان،1380

• محبوبی، محمد، ملکی، محمدرضا، مردانی حموله،مرجان، (1390)، رابطه هیجان خواهی با استرس شغلی در کارکنان فوریت هاي پزشکی، دوماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه- سال شانزدهم، شماره دوم، خرداد و تیر، ص 132-138

 

 

ردیف	چقدر اتفاق افتاده است که …………	کاملا مخالفم	مخالفم	نظری ندارم	موافقم	کاملا موافقم
1	شماره تلفن داخلي واحدهاي از محيط كار، كه اغلب از آن استفاده مي كنيد را فراموش كرده باشيد؟
2	مراحل يا توالي زماني يك كار را به خاطر نياورده باشيد؟
3	به قسمت يا واحدي از محيط كار برويد در حالي كه فراموش كنيد براي چه كاري رفته ايد؟
4	فراموش كنيد وسايل و ابزار خود را كجا گذاشته ايد؟
5	پس از شروع يك كار كه نياز به وسايل حفاظت فردي دارد، متوجه شويد كه لباس كار، دستكش يا كلاه ايمني خود را نپوشيدايد؟
6	براي اينكه انجام كارهاي معمول را فراموش نكنيد از همكارن درخواست كنيد كه به شما يادآوري كنند يا ياداشت برداري كنيد؟
7	اسامي واحدها يا ماشين آلات يا افرادي كه از قبلا به ياد داشته ايد را فراموش كنيد؟
8	در پايان گفتگوی حضوري يا تلفني متوجه شدايد كه چيزي كه مدنظر بوده را مطرح نكرده ايد؟
9	پس از ترك خانه يا محيط كار براي برداشتن چيزي كه فراموش كرده ايد برگشته باشيد؟
10	فراموش كرده ايد پيامي را كه از شما خواسته شده بود را به كسي برسانيد؟
11	در خاموش كردن دستگاهها، لامپ ها يا قفل كردن درب اتاق خود دچار شك شده باشيد؟
12	به علايم هشدار دهنده نظير چراغ هاي راهنما، پيام هاي صوتي، عقربه ها و درجه ها توجه نكرده باشد؟
13	در هنگام كار، بدليل رفت و آمد ساير همكاران يا سروصداي محيط كار حواس شما پرت شده باشيد؟
14	يكبار به ساعت نگاه كنيد ولي متوجه زمان نشده باشيد و دوباره نگاه كرده باشيد؟
15	يك سوال ساده (نظير تاريخ، ايام هفته يا اسامي افراد) را چندين بار در يك زمان كوتاه از همكاران خود پرسيده باشيد؟
16	پس از شروع يك كار، چنان غرق در فكر شويد كه از كار مورد نظر غافل شده باشيد؟
17	در هنگام خواندن يك دستورالعمل كاري، يا مطلبي بدليل مكالمه همكاران در نزديكي شما حواستان پرت شود؟
18	در هنگام مكالمه با تلفن، قادر به انجام فعاليت هاي فيزيكي معمول نباشيد؟
19	در هنگامي كه قرار است يك كار انجام دهيد به دليل عدم تمركز با تاخير شروع به كار كنيد؟
20	چيزي كه قبلا گفته ايد يا كاري كه قبلا انجام داده ايد را بخاطر نياورده باشيد؟
21	چيزي را كه چند روز قبل جايي گذاشته ايد را پيدا نكرده باشيد؟
22	براي انجام يك كار به واحد يا بخش ديگري مراجعه كرده باشيد؟
23	بطور تصادفي ابزار يا قطعه كار از دست شما افتاده باشد؟
24	به اشتباه كليد يا اهرم يك دستگاه يا كامپيوتر را فشار داده باشيد؟
25	يك وسيله يا يك ابزار را در جاي غير معمول آن گذاشته باشيد؟
26	براي انجام يك كار معمول كه قبلا مكررا آن را انجام داده ايد متوجه شويد كه روش نادرستي را انتخاب كرده ايد؟
27	بطور تصادفي دستگاهي را روشن يا خاموش كرده باشيد؟
28	دسته كليد خود را روي درب/ يا گوشي موبايل را روي ميز جا بگذاريد؟
29	در هنگام تردد در محيط كار بطور تصادفي به شيء يا فردي برخورد كنيد؟
30	در تخمين فاصله از اشياء، وزن، طول يا عمق وسايل دچار اشتباه شده باشيد؟

 

روش نمره گذاری و تفسیر

بررسي حوادث نشان مي دهد كه وقوع بيش از 90 درصد حوادث صنعتي به خطاهاي انساني مربوط است. خطاهاي شناختي، خطا هايي با پايه شناختي هستند كه در طي انجام وظيفه اي كه فرد معمولا قادر است آن را بدون خطا انجام دهد. اين خطاها در حوزه هاي مختلف شناختي از قبيل حافظه، توجه و عمل رخ مي دهند. بنابراين، هدف از اين ابزار اندازه گيري شكست هاي شناختي در محيط كار مي باشد. این پرسشنامه دارای 30 سوال بوده و طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده که امتیاز مربوط به هر گزینه در جدول زیر ارائه گردیده است:

گزینه	کاملا مخالفم	مخالفم	نظری ندارم	موافقم	کاملا موافقم
امتیاز	1	2	3	4	5

 

 

برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع کنید. این امتیاز دامنه ای از 35 تا 175 خواهد داشت. نمرات بالاتر نشان دهنده شكست هاي شناختي بالاتر در محيط كار خواهد بود و برعکس.

روایی و پایایی

در پژوهش حسن زاده رنگی (1389) جهت روایی محتوایی پرسشنامه 7/0 بدست آمد که بیانگر روایی مناسب این ابزار است.

همچنین پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با استفاده از روش اندازه­گیري آلفاي کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفاي کرونباخ از صفر (0) به معناي عدم پایداري، تا مثبت یک (1+) به معناي پایائی کامل قرار می­گیرد و هر چه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می­شود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه شكست هاي شناختي شغلي 96/0 بدست آمد که بیانگر پایایی عالی این ابزار است.

 

 

منبع: حسن زاده رنگي، ن، الهياري، ت، خسروي، ي، زائري، ف، صارمي، م، (1389)، طراحي پرسشنامه شكست هاي شناختي شغلي: تعيين روايي و قابليت اعتماد ابزار، فصلنامه سلامت کار ایران، دوره 9؛ شماره 1.

 

 

 

 

 

 

مکررا: نه همیشه	اکثرا اوقات	بعضی اوقات	هرازچندگاهی	اصلا	سوالات	ردیف
					در مقابل تلاش های دیگران به آن ها یاری می رساند.	1
					فرض های اساسی خود را مجددا بررسی می کند تا از تناسب آن ها اطمینان حاصل نماید.	2
					از مداخله کردن اجتناب می ورزد، مگر وقتی که مشکلات شکلی جدی به خود بگیرند.	3
					توجه خود را بر بی نظمی، خطاها، استثنا ها و انحرافات از ملاک ها متمرکز می کند.	4
					از درگیری در مسائل مهمی که پیش می آید ، اجتناب می ورزد.	5
					درباره مهمترین ارزش ها و باورهای خود صحبت می کند.	6
					زمانی که به وجودش نیاز است، در دسترس نمی باشد.	7
					به هنگام حل مسائل دیدگاه های مختلف را جویا می شود.	8
					از آینده به نحوی خوش بینانه صحبت می کند.	9
					در دیگران به خاطر داشتن ارتباط با وی؛ احساس غرور و افتخار ایجاد می کند.	10
					با کلمات مشخص، روشن می سازد که چه کسی مسئول دستیابی به اهداف عملکرد است.	11
					پیش از آن که اقدامی انجام دهد، منتظر می ماند تا کارها خراب شوند.	12
					با شور و شوق درباره آن چه باید انجام بگیرد، صحبت می کند.	13
					اهمیت پیدا کردن درک و فهمی جدی از داشتن هدف را روشن می کند.	14
					در کار آموزش و مربی گری وقت صرف می کند.	15
					روشن می سازد که پس از حصول اهداف عملکرد، فرد می تواند دریافت چه نتیجه ای را انتظار داشته باشد.	16
					به ضرب المثل “به سری که درد نمی کند نباید دستمال بست” اعتقاد دارد.	17
					از منافع خود به خاطر خیر و صلاح گروه صرف نظر می کند.	18
					با دیگران نه به عنوان عضوی از گروه بلکه به عنوان یک فرد رفتار می کند.	19
					نشان داده است که تا مشکلات حاد و مزمن نشوند، دست به اقدام نمی زند.	20
					به گونه ای رفتار می کند که احترام دیگران را به خود جلب نماید.	21
					همه توجهش را در جهت رفع خطاها، شکایات و شکست ها متمرکز می سازد.	22
					پیامدهای اخلاقی تصمیمات را در نظر می گیرد.	23
					همه خطاها را پی گیری می کند.	24
					مفهومی از قدرت و اطمینان را به نمایش می گذارد.	25
					شکست ها رامورد توجه قرار می دهد تا استانداردها حاصل شوند.	26
					از تصمیم گیری اجتناب می ورزد.	27
					به هر فردی بادیدی می نگرد که گویی نیازها، توانایی ها و بلند پروازی هایش با دیگران متفاوت است.	28
					دیگران را وا می دارد تا از زوایای مختلف به مساله توجه کنند.	29
					راه های تازه از نحوه انجام کارها پیشنهاد می کند.	30
					پاسخگویی به پرسش های فوری را به تاخیر می اندازد.	31
					بر اهمیت داشتن درک گروهی از ماموریت سازمانی تاکید دارد.	32
					وقتی افراد انتظارات را برآورده می سازند، رضایت خاطرش را ابراز می کتد.	33
					ابراز اطمینان می کند که اهداف برآورده خواهند شد.	34
					در برآورده ساختن نیازهای شغلی دیگران اثر بخش است.	35
					شیوه هایی از رهبری را به کار می گیرد که خشنود کننده اند.	36
					دیگران را وا می دارد تا بیش از حد انتظار خود کار کنند.	37
					به عنوان نماینده دیگران در رابطه با مقامات بالا کارآمد است.	38
					با دیگران به روشی رضایت بخش کار می کند.	39
					انگیزه دیگران را برای موفقیت بالا می برد.	40
					در برآوردن خواست های سازمانی اثر بخش است.	41
					اشتیاق دیگران را به سخت تر کار کردن افزایش می دهد.	42
					گروهی را که رهبری می کند اثر بخش است.	43
					چشم اندازی روشن از آینده توصیف را می کند.	44
					برای انجام دادن کارها راه های تازه ای را پیشنهاد می کند.	45

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

معرفی پرسشنامه و کاربرد آن:

در این پرسشنامه تعداد 45 سوال گنجانده شده است. این پرسشنامه دارای دو فرم مجزا است. در یک فرم آن، کارکنان به ارزیابی یک مدیر می پردازند و در فرم دیگر، هر مدیر عملکرد خود را ارزیابی می کند. این پرسشنامه حاوی سوالاتی در مورد ابعاد رهبری تبدیلی و تبادلی می باشد و این ابعاد نیز موارد زیر را در بر می گیرد:

ابعاد رهبری تبدیلی عبارتند از:

– نفوذ آرمانی: رهبرانی که مورد احترام زیردستانشان هستند و نفوذ شگرفی در پیروان خود دارند.

– انگیزش الهامی: رهبرانی که چشم اندازی قوی از آینده دارند و می توانند آن را به پیروان خود القا نمایند.

– تحریک عقلانی: رهبرانی که پیروان خود را جهت زیر سوال بردن فرضیه ها، ترغیب می کنند.

– ملاحظه فردی: رهبرانی که با افراد به عنوان یک فرد و نه یک عضو گروه، برخورد می کنند.

ابعاد رهبری تبادلی عبارتند از:

پاداش اقتضایی: رهبرانی که به مبادله منابع می پردازند.

مدیریت فعال انتظار: نظارت بر انحرافات افراد از نقشها و استانداردها و تصحیح آنها.

مدیریت منفعل – انتظار: عدم دخالت در امور، مگر زمانی که استانداردها رعایت نشده باشند.

بی بند و باری (بلبشو): عدم پذیرش مسئولیت و عدم تمایل به تصمیم گیری.

در پرسشنامه فوق، برای هر کدام از ابعاد یاد شده، در زمینه رهبری تبدیلی 4 سوال اختصاص داده شده است. اما نفوذ آرمانی 8 سوال را به خود اختصاص داده است. ضمنا نفوذ آرمانی به دو شکل اسنادی و رفتاری تفکیک شده و برای هر حیطه 4 سوال در نظر گرفته شده است.

در زمینه ابعاد رهبری تبادلی نیز به هر کدام از عوامل 4 سوال اختصاص داده شده است و  9 سوال باقی مانده نیز به بررسی اثر بخشی، خشنودی شغلی و عملکرد بالا پرداخته است. در بین این سوالات، 2 سوال مربوط به اثر بخشی، 4 سوال مربوط به خشنودی شغلی و 3 سوال نیز مربوط به عملکرد بالا می باشد.

 

 

روش نمره گذاری پرسشنامه

مقیاس به کار گرفته شده در این ابزار به شکل درجه بندی شده می باشد و به صورت زیر نمره گذاری می شود:

گزینه «مکررا، اما نه همیشه» دارای امتیاز 4، گزینه «اکثر اوقات» دارای امتیاز 3، گزینه «بعضی اوقات» دارای امتیاز 2، گزینه «هراز چندگاه» دارای امتیاز 1 و گزینه «اصلا» دارای امتیاز صفر می باشد.

دامنه نمره گذاری در این پرسشنامه در دو بعد رهبری تبادلی و تبدیلی منظور می گردد، به طوری که سوالات مرتبط با رهبری تبدیلی را با یکدیگر جمع نموده و از سویی سوالات مرتبط با رهبری تبادلی نیز با یکدیگر جمع زده می شوند و دو نمره نهایی از پرسشنامه بدست می آید.

پرسشنامه چند عاملی رهبری به پاسخگویان این امکان را می دهد که تعداد دفعات بروز رفتار، نگرشها و ارزشهای سرپرست (مسئول) خود را بسنجد.

 

 

روایی و پایایی

در پژوهش ستاری و همکاران (1385)جهت ارزیابی اعتبار پرسشنامه چند عاملی رهبری، از روش دو نیمه کردن و آلفای کرونباخ استفاده شد و جهت محاسبه روایی آن،  این پرسشنامه همراه با پرسشنامه عقیده رهبری (که جهت همبسته کردن آن به کار رفته بود)، در وزارت صنایع و معدن روی 80 نفر از مدیران این مجموعه اجرا شد. در این بررسی، نتایج مندرج در جدول زیر حاصل گشت (به نقل از ساعت چی، 1389):

شاخص آماری متغیرها	اعتبار		روایی
	روش	روش	همبسته کردن با سبک رهبری ملاحظه کاری	همبسته کردن با سبک رهبری سازمانده
سبک رهبری تبدیلی	81/0	68/0	21/0**	08/0
سبک رهبری تبادلی	76/0	63/0	10/0	29/0**
همبستگی در (01/0≥P) معنی دار است

 

 

 

منبع: ساعتچی؛ محمود . کامکاری؛کامبیز . عسکریان؛ مهناز . آزمونهای روان شناختی . نشر ویرایش . 1389

 

[1] Multi-factor Leadership Questionnaire

 

نحوه پاسخ دهی: پرسشنامه زير به بررسي جو توانمندسازی در سازماني مي پردازد كه شما در آن شاغل هستيد، لطفاً هر عبارت را دقيقاً مطالعه نموده و سپس در همان مورد به سازمان خود و كاري كه در آنجا انجام مي دهيد فكر كنيد آنگاه احساس خود را در مورد آن عبارت بر حسب ميزان درستي آن در سازماني كه در آن شاغل به كار هستيد، تعيين كنيد. لطفاً به همه سوالات پاسخ دهيد. نيازي به قيد نام و نام خانوادگي نيست.

كاملاً درست(4)    تا حدودي درست(3)    تا حدودي نادرست(2)    كاملاً نادرست(1)

کاملا درست	تا حدودی درست	تا حدودی نادرست	کاملا نادرست	سوالات پرسشنامه	ردیف
				وظايف و مسئوليتهای افراد به طور واضح تعيين شده اند.	1
				سيستم ها و روشهاي كار بي نقص هستند.	2
				مي دانيم كه علت وجودي سازمان جيست.	3
				مديران به برآوردن نيازها و انتظارات كاركنان توجه مي كنند.	4
				خط مشي هاي سازمان با توجه به نيازهاي شخصي کارکنان انعطاف پذيري كافي دارند.	5
				مديران پاسخگوي سوالات و ابهامات كاركنان هستند.	6
				در این سازمان ارزشهاي شخصي  مورد احترام هستند.	7
				كاركردن در اين سازمان را دوست دارم.	8
				در اين سازمان روحيه مثبت وجود دارد.	9
				اگر مشكل شخصي داشته باشم سازمان در رفع آن مرا كمك مي كند.	10
				سازمان کارکنان را تشويق مي كند كه در سازمانها و انجمن هاي حرفه اي عضو شوند.	11
				در اين سازمان با كاركنان به صورت مناسب رفتار مي شود.	12
				به آنچه كه سازمان مي گويد اعتماد دارم.	13
				به تلاشهاي فردي به طور مناسب پاداش داده مي شود.	14
				سازمان توانايي فرد در انجام كار را به حساب مي آورد و پارتي بازي نمي كند.	15
				سازمان از كاركنان انتظار دارد كه به بهترين وجه ممكن كار كنند.	16
				همكاران به يكديگر كمك مي كنند.	17
				كاركنان با يكديگر كار مي كنند كه امور مشكل را حل كنند.	18
				كاركنان به همديگر توجه عاطفي دارند.	19
				كاركنان در اينجا براي سازمان كار مي كنند نه براي خودشان.	20
				نظر کارکنان در تصمیمات مؤثر است.	21
				تشويق مي شوم كه به جوان ترها مسائل كاري را آموزش دهم.	22
				كاركنان در حل مسائل و مشكلات سهيم هستند.	23
				كاركنان به منابع لازم براي كار دسترسي دارند.	24
				من ازآنچه كه در سازمان مي گذرد با خبر هستم.	25
				سازمان در مورد ادامه تحصيل، ارتقاء، پاداش و مرخصي اطلاعات لازم را به کارکنان می دهد.	26
				ارتباطات در اين سازمان روشن و سريع است.	27
				كاركنان مي توانند فشارهاي كاري را حل و فصل كنند.	28
				بدون نگراني می توانم انتقادات و پيشنهادات خود را مطرح نمايم.	29
				از من انتظار نمي رود تكاليف سنگيني را انجام دهم.	30
				تغييرات سازماني به خوبي اداره مي شود.	31
				كاغذ بازي در اين سازمان رايج نيست.	32
				بازخورد عملكرد خود را به طور منظم دريافت مي کنم.	343
				از من خواسته مي شود كه آمار عملكرد خود را گزارش دهم.	34
				روش هايي مثل طوفان فكري، ترسيم جريان فرآيند كار و حل مساله به کارکنان آموزش داده مي شود.	35
				آموزش هايي كه به من داده مي شود در جهت حل مشكل بيماران است.	36
				در اين سازمان من مي توانم رشد كرده و ياد بگيرم.	37
				در اين سازمان فرصت هايي براي توسعه شغلي ام وجود دارد.	38

 

شیوه نمره گذاری و تفسیر

اين پرسشنامه جو توانمندسازی سازمان را در نه جنبه بررسي مي كند. شیوه نمره دهی به سوالات در جدول زیر ارائه شده است:

 

کاملا درست	تا حدودی درست	تا حدودی نادرست	کاملا نادرست	گزینه
4	3	2	1	امتیاز

 

هر جنبه داراي تعدادي سوال است كه در جدول زير مشخص شده است. محاسبه نمره به اين ترتيب است كه مجموع نمره هر بخش بر تعداد عبارات همان بخش تقسيم مي شود و ميانگين كمتر از 2، سوال برانگيز است. نمره كل نيز به همين ترتيب محاسبه مي شود. جو توانمندسازی بر اساس ملاک زیر تعیین می شود: بالاتر از 70 درصد، 50 درصد تا 70 درصد و کمتر از 50 درصد.

 

 

 

 

 

جنبه مورد بررسي	عبارات
روشني هدفها	3-1
روحيه	11-4
رفتار عادلانه	13-12
شناخت و قدرداني	16-14
كارتيمي	20-17
مشاركت	24-21
ارتباطات	27-25
محيط كار سالم	34-28
آموزش	38-35

 روایی و پایایی

اعتماد این پرسشنامه در پژوهش عابد سعیدی و همکاران (1389) با روش آزمون – بازآزمون بررسی گردیده است. علاوه بر آلفای کرونباخ (5/81٪)، ضریب همبستگی نمرات بین دو اجرا، (4/91٪) محاسبه گردید. این پرسشنامه  در ایران ترجمه و به دفعات در مطالعات مختلف اعتبار و اعتماد آن تایید و مورد استفاده قرار گرفته است (ضعیمی پور و همکاران، 2005؛ تورانی و همکاران، 2008، به نقل از عابد سعیدی و همکاران، 1389).

منبع:

– عابد سعیدی، ژیلا، مظفری، مصیب، پازارگادی، مهرنوش، علوی مجد، حمید، (1389)، بررسی جو توانمندسازی در مراکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور ایران، مجله علوم پزشکی دانشگاه ایلام، دوره هجدهم، شماره دوم.

 

 

هدف: ارزیابی سلامت مدارس از جنبه های مختلف

 

 

بسیار زیاد رخ می دهد	زیاد رخ می دهد	گاهی رخ می دهد	به ندرت رخ می دهد	آیتم ها	ردیف
				در این مدرسه معلمان به یکدیگر کمک می کنند.	1
				در این مدرسه دانش آموزان می توانند به اهدافی که برای آن ها تعیین شده است نائل شوند.	2
				برای معلمان وسائل کمک آموزشی کافی تهیه می گردد.	3
				از معلمان در مقابل تقاضاهای غیر معقول والدین و جامعه، حمایت می شود.	4
				مدیر مدرسه صمیمی و قابل دسترسی است.	5
				مدیر، آنچه را که از مافوق خود می خواهد، به دست می آورد.	6
				مدیر مدرسه از معلمان می خواهد که موازین و مقررات مصوب را رعایت نمایند.	7
				در این مدرسه معلمان نسبت به یکدیگر بی تفاوت هستند.	8
				مدرسه برای عملکرد تحصیلی، ملاک های سطح بالایی تعیین می کند.	9
				اگر مواد آموزشی اضافی در خواست شود، فراهم می شود.	10
				مدرسه نسبت به فشارهای خارجی ، آسیب پذیر است.	11
				مدیر مدرسه با معلمان به عنوان همکار و همتای خود رفتار می کند.	12
				پیشنهادهای مدیر مدرسه مورد توجه روسای مافوق او قرار می گیرد.	13
				مدیر مدرسه، نگرش هایش را برای کارکنان توضیح می دهد.	14
				در این مدرسه معلمان نسبت به یکدیگر، ابراز دوستی می کنند.	15
				دانش اموزان به آن هایی که نمرات بالایی می گیرند، احترام می گذارند.	16
				معلمان تدارکات مورد نیاز کلاسی را دریافت می کنند.	17
				تقاضاهای جامعه حتی زمانی هم که با برنامه آموزشی همخوانی ندارند، پذیرفته می شود.	18
				مدیر مدرسه به معلمان می گوید که از آن ها چه انتظاری دارد.	19
				مدیر مدرسه به پیشنهادهای معلمان عمل می کند.	20
				در این مدرسه معلمان نسبت به یکدیگر سرد و کناره گیر هستند.	21
				معلمان، کارهایشان رابا شور و شوق انجام می دهند.	22
				در این مدرسه معلمان به امر تدریس و یادگیری متعهدند.	23
				معلمان به وسائل آموزشی مورد نیاز ، دسترسی دارند.	24
				مدیر مدرسه قادر است در اقدامات افراد مافوق خود، نفوذ کند.	25
				معلمان از طرف والدین، احساس فشار می کنند.	26
				مدیر مدرسه نسبت به ایجاد تغییر، علاقه مند است.	27
				مدیر مدرسه با رئیس ناحیه خود، به خوبی کار می کند.	28
				مدیر مدرسه برای عملکرد کارکنان، ملاک های روشن و صریح تعیین می کند.	29
				در این مدرسه معلمان معتقدند که دانش آموزان آن ها از توانایی پیشرفت تحصیلی، برخوردارند	30
				محیط یادگیری مدرسه منظم و جدی است.	31
				اعضای انجمن اولیاء و مربیان بر معلمان مدرسه نفوذ دارند.	32
				مدرسه نسبت به خواست های عامه مردم، توجه دارد.	33
				موقعیت [ موفقیت] تحصیلی از سوی مدرسه مورد قدرشناسی قرار می گیرد.	34
				مدیر به رفاه و آسایش معلمان علاقه مند است.	35
				وسایل کمک آموزشی جهت استفاده در کلاس درس ، قراهم است.	36
				عده قلیلی از والدین معترض، می توانند برنامه مدرسه را تغییر دهند.	37
				روسای مدیر برای او ایجاد مانع و مشکل می کنند.	38
				روحیه معلمان بالاست.	39
				مدیر مدرسه کارهایی را که قرار است انجام شود، زمان بندی و تنظیم می کند.	40
				معلمان نسبت به یکدیگر اطمینان و اعتماد دارند.	41
				دانش آموزان برای بهبود وضع تحصیلی خود، به سختی تلاش می کنند.	42
				معلمان نسبت به مدرسه احساس یگانگی و تعلق می کنند.	43
				در این مدرسه معلمان یکدیگر را دوست دارند.	44

 

روش نمره گذاری و تفسیر

پرسشنامه سلامت سازمانی، پرسشنامه ای 44 سوالی است که برای مدارس تهیه شده است و میزان سلامت این مراکز را از جنبه های مختلف مورد ارزیابی قرار می دهد.. در این پرسشنامه، کلیه ارکان تشکیل دهنده سلامت سازمانی در سه بعد نهادی، اداری و فنی گنجانده شده است. این پرسشنامه به منظور بررسی ابعادی که در زیر به انها اشاره شده است و در سازمانها طراحی شده است. این ابعاد با تاکید بر شماره هر یک از سوالات، به شرح جدول زیر می باشند.

 

شماره سوالات مربوط به ابعاد پرسشنامه سلامت سازمانی

ردیف	ابعاد	شماره سوالات
1	روحیه	1-8-44-43-39-21-15-22
2	تاکید علمی	2-9-16-23-30-31-34-42
3	رعایت	5-12-20-35
4	ساختاردهی	7-14-19-29-40
5	حمایت منابع	3-10-17-24-36
6	نفوذ مدیر	6-13-25-28-38
7	یگانگی نهاد	4-11-18-26-27-32-33-37

 

ابعادی که در هر یک از سطوح سه گانه کنترل و مسئولیت سازمانی قرار می گیرند.

ردیف	ابعاد	شماره سوالات
1	نهادی	یگانگی نهادی
2	اداری	نفوذ مدیر، رعایت، ساختاردهی، حمایت منابع
3	فنی	روحیه، تاکید علمی

 

پرسشنامه 44 سوالی سلامت سازمانی، دارای مقیاس لیکرت (از نوع چهار گزینه ای) است. به این نحو که در مقابل هر عبارت، چهار گزینه قرار گرفته که هر گزینه، میزان رویداد هر عبارت را از (1) به ندرت رخ می دهد، (2) گاهی رخ می دهد، (3) زیاد رخ می دهدو (4) بسیار زیاد رخ می دهد، نشان می دهد. هر گروه از سوالات پرسشنامه، یک بعد از ابعاد هفتگانه سلامت سازمانی را می سنجد و مجموع سوالات یک یا چند بعد، یک سطح از سطوح سه گانه کنترل و مسئولیت را می سنجد.

 

پایایی (اعتبار) و روایی

اعتبار این پرسشنامه از طریق روش بازآزمایی بدست امده و طی آن، ابتدا پرسشنامه بر روی 40 نفر از معلمان اجرا گردیده و پس از گجذشت 20 تا 25 روز، مجددا بر روی همان گروه 40 نفر معلمان (که به شیوه تصادفی انتخاب شده بودند)، اجرا شده است و بین نمرات حاصل در دو بار اجرا، ضریب همبستگی محاسبه گردیده است. ضریب اعتبار حاصل 90/0 بوده است که در سطح 001/0 معنی دار می باشد.

همچنین ضریب همسانی درونی از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. ضرایب آلفای کرونباخ حاصل از محاسبه ضریب همسانی درونی سوالات هر بعد و ضرایب آلفای کرونباخ حاصل از محاسبه ضریب همسانی درونی سوالات سطوح سه گانه (نهادی،  اداری و فنی)، در جدول زیر نشان داده شده است.

 

ضرایب آلفای کرونباخ در تعیین همسانی درونی ابعاد هفتگانه پرسشنامه سلامت سازمانی

ابعاد سلامت سازمانی	روحیه	تاکید علمی	رعایت	ساختاردهی	حمایت منابع	نفوذ مدیران	یگانگی نهادی
ضرایب آلفا	81/0	77/0	78/0	80/0	86/0	75/0	40/0
تعداد سوالات در هر بعد	9	8	4	5	5	5	8

 

ضریب آلفای کرونباخ در تعیین همسانی درونی سطوه سه گانه پرسشنامه سلامت سازمانی

سطوح سه گانه	فنی	اداری	نهادی
ضرایب آلفا	86/0	90/0	40/0
تعداد سوالات	17	19	8

 

 

منبع: ساعتچی؛ محمود . کامکاری؛کامبیز . عسکریان؛ مهناز . آزمونهای روان شناختی . نشر ویرایش . 1389

 

[1] Organizational health of School questionnaire

 

 

ردیف	عبارات	کاملا مخالفم	نسبتا مخالفم	کمی مخالفم	کمی موافقم	نسبتا موافقم	کاملا موافقم
الف) خانواده
1	من از بودن در کنار خانواده ام لذت می برم.
2	خانواده من با هم خوب می سازند.
3	من از گذراندن زمان در کنار والدینم لذت می برم.
4	من و پدر و مادرم تفریحات با نشاطی انجام می دهیم.
5	خانواده من از خیلی از خانواده ها بهتر هستند.
6	اعضاي خانواده من با یکدیگر با مهربانی صحبت می کنند.
7	والدینم با من رفتار خوبی دارند.
ب) دوستان
8	دوستانم با من رفتار خوبی دارند.
9	دوستانم با من مهربان هستند.
10	کاش دوستان دیگري داشتم.
11	دوستانم نسبت به من بدجنس هستند.
12	دوستان من فوق العاده خوب هستند.
13	من با دوستانم اوقات بدي را می گذرانم
14	من با دوستانم اوقات بانشاطی را می گذرانم
15	من به تعداد کافی دوست دارم.
16	اگر به کمک احتیاج داشته باشم، دوستانم به من کمک می کنند.
ج) مدرسه
17	من چشم به راه رفتن به مدرسه هستم.
18	من بودن در مدرسه را دوست دارم.
19	محیط مدرسه براي من جذابیت دارد و جالب است.
20	کاش هرگز به مدرسه نمی رفتم.
21	در مدرسه چیزهاي زیادي وجود دارد که من دوست ندارم
22	من از فعالیتهاي مدرسه لذت می برم
23	من در مدرسه چیزهاي زیادي یاد می گیرم.
24	من در مدرسه احساس بدي دارم
د) محیط زندگی
25	من جایی را که زندگی می کنم دوست دارم.
26	کاش در همسایگی ما افراد دیگري زندگی می کردند
27	کاش در خانه دیگري زندگی می کردم
28	کاش در جاي دیگري زندگی می کردم
29	من محل زندگیم را دوست دارم.
30	من همسایگانمان را دوست دارم.
31	این شهر پر از آدمهاي بدجنس(ناجور) است.
32	خانه ما زیبا و دوست داشتنی است.
33	در جایی که من زندگی می کنم تفریحات با نشاط زیادي می توان انجام داد.
ه) خود (self)
34	من فکر می کنم خوش قیافه هستم.
35	بودن من باعث نشاط و خوشحالی اطرافیان است.
36	من آدم خوب و مهربانی هستم.
37	بیشتر مردم مرا دوست دارند.
38	کارهاي زیادي وجود دارد که من می توانم به خوبی آن ها را انجام دهم.
39	من دوست دارم کارهاي جدید را امتحان کنم.
40	من خودم را دوست دارم.

 

روش نمره گذاری و تفسیر

این پرسشنامه دارای 40 سوال بوده و هدف آن سنجش میزان رضایت از زندگی و ابعاد آن (خانواده، دوستان، مدرسه، محیط زندگی، خود) در دانش آموزان دوره راهنمایی و دبیرستان است. طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده که امتیاز مربوط به هر گزینه در جدول زیر ارائه گردیده است:

گزینه	کاملا مخالفم	نسبتا مخالفم	کمی مخالفم	کمی موافقم	نسبتا موافقم	کاملا موافقم
امتیاز	1	2	3	4	5	6

 

 

اما این شیوه نمره گذاری در مورد سوالات 10، 11، 13، 20، 21، 24، 26، 27، 28، 31 معکوس شده و به صورت زیر در خواهد آمد:

گزینه	کاملا مخالفم	نسبتا مخالفم	کمی مخالفم	کمی موافقم	نسبتا موافقم	کاملا موافقم
امتیاز	6	5	4	3	2	1

 

 

پرسشنامه فوق دارای پنج بعد بوده که سوالات مربوط به هر بعد در جدول زیر ارائه گردیده است:

 

بعد	سوالات مربوطه
خانواده	7-1
دوستان	16-8
مدرسه	24-17
محیط زندگی	33-25
خود	40-34

 

 

برای بدست آوردن امتیاز مربوط به هر بعد، مجموع امتیازات سوالات مربوط به آن بعد را با هم جمع نمایید. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع کنید. نمره کلی این آزمون از 40 تا 240 متغیر خواهد بود و نمرات بالاتر بیانگر رضایت بالاتر فرد پاسخ دهنده از زندگی خواهد بود و برعکس.

 

روایی و پایایی

پرسشنامه چند بعدي رضایت از زندگی (هیوبنر، 2001 ) توسط لطیفیان و شیخ اسلامی (1383) در جامعۀ ایران هنجاریابی شده و براي تعیین روایی آن از تحلیل عاملی (اکتشافی) استفاده شد و در نهایت روایی آن مورد تایید قرار گرفت. براي محاسبه پایایی پرسشنامه رضایت از زندگی از آلفاي کرونباخ استفاده شده است. پایایی بازآزمایی و آلفاي کرونباخ محاسبه شده در پژوهشلطیفیان و شیخ اسلامی ( 1383 ) به ترتیب 70/0 و 90/0 گزارش شده است. در پایان نامه ابراهیمی کوه بنانی (1390) آلفاي کرونباخ براي این پرسشنامه محاسبه گردید که مقادیر آن در جدول زیر ارائه گردیده است:

 

مقدار آلفای کرونباخ در پرسشنامه چند بعدي رضایت از زندگی

بعد	آلفای کرونباخ
خانواده	83/0
دوستان	58/0
مدرسه	80/0
محیط زندگی	33/0
خود	80/0
کل	79/0

 

منبع: ابراهیمی کوه بنانی، شهین، (1390)، رابطه هوشه یجانی و هوش معنوي با رضایت از زندگی در دانش آموزان تیز هوش دختر دبیرستانی شهر بیرجند، پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشدرشته روان شناسی و آموزشکودکان استثنائی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قاینات.

 

نام و نام خانوادگی:                                                  سن:                                             تحصیلات:

سابقه ی کار:….سال …..ماه                                             وضعیت تاهل:

به نام خدا

با سلام و سپاس از این که وقت گرانبهای خود را در اختیار ما قرار دادید خواهشمند است با تکمیل این پرسشنامه، ما را در انجام پژوهش یاری نمایید.

جملات زیر در رابطه با ماهیت کار شماست. این جملات را به دقت بخوانید و در برابر هر یک از آنها که به بهترین وجه احساستان را نسبت به ماهیت کار توصیف می کند در ستون «بله» علامت × بگذارید. اگر توصیف نمی کند در ستون «نه» علامت × بگذارید و اگر در مورد آن تردید دارید علامت × را در ستون نمی دانم بگذارید.

ماهیت کار	بله	نه	نمی دانم
1- مجذوب کننده است
2- تکراری و عادی است
3- رضایتبخش است
4- یکنواخت و ملال آور است
5- خوب و مناسب است
6- خلاقه است
7- مورد احترام است
8- دقیق و حساس است
9- خوشایند و دلپذیر است
10- مفید و سودمند است
11- خسته کننده است
12- بهداشتی و سالم است
13- تلاش برانگیز است
14- باید در حال ایستاده و سرپایی انجام شود
15- ناامید کننده و ناکام کننده است
16- ساده و آسان است
17- زیاد و بی پایان است
18- طوری است که اتمام و نتیجه آن احساس می شود

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سرپرستم	بله	نه	نمی دانم
1- به طور معمول با من مشورت می کند
2- آدمی است که راضی کردن آن دشوار است
3- رفتاری غیرمودبانه دارد
4- کار خوب را تحسین و تمجید می کند
5- آداب معاشرت را رعایت می کند
6- آدم با نفوذی است
7- در جریان آخرین تحولات علمی، فنی و اجرایی مربوط به کار خود قرار دارد
8- به اندازه کافی سرپرستی نمی کند
9- زود از کوره در می رود
10- مرا از طرز انجام کارم آگاه می کند
11- سبب رنجش و آزردگی خاطر می شود
12- یک دنده و لجباز است
13- در کار خود، آگاه و خبره است
14- آدم بدی است
15- باهوش است
16- به من آزادی عمل می دهد
17- آدم تنبلی است
18- فردی است که به هنگام نیاز می توانم به او مراجعه کنم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

همکارانم	بله	نه	نمی دانم
1- برانگیزنده و تحرک بخش اند
2- کسل کننده و ملال آورند
3- در انجام کارها کند هستند
4- بلند همت اند
5- کند ذهن اند
6- احساس مسئولیت و وظیفه شناسی می‌کنند
7- در انجام کارها سریع اند
8- با هوش اند
9- به آسانی دشمن تراشی می‌کنند
10- پر حرف اند
11- زیرک و دانا هستند
12-تنبل اند
13- کج خلق و بد عنق اند
14- اسرار مردم را فاش می‌کنند
15- فعال و پرتلاش اند
16- علایق و سرگرمی های محدودی دارند
17- وفادارند
18- دیرآشنا و دیرجوش اند

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

حقوق ماهیانه ام	بله	نه	نمی دانم
1- برای تامین مخارج معمولی زندگی کافی است
2- سهم منصفانه ای از منافع سازمان است
3- مخارج زندگی ام را به سختی تامین می کند
4- بد است
5- مخارج زندگی مرفهی را تامین می کند
6- بی اطمینان و نامشخص است
7- از اندازه استحقاق من کمتر است
8- درآمدی بالا است
9- درآمدی پایین است

 

 

 

 

 

 

 

 

در کارم	بله	نه	نمی دانم
1- فرصت خوبی برای ترقی و پیشرفت وجود دارد
2- فرصت ترقی و پیشرفت تا اندازه ای محدود است
3- ترفیع بر حسب لیاقت و شایستگی داده می شود
4- ترقی و پیشرفت غیرممکن است
5- احتمال ترفیع خوب است
6-  مقررات مربوط به ترفیعات غیرمنصفانه است
7- به ندرت ترفیع داده می شود
8- ترفیع به طور منظم داده می شود
9- احتمال ترفیع به نسبت خوب است

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-6-1- آزمون رضايت شغلي شاخص توصيف كننده شغل (JDI)

Job Descriptive Index

 

بي ترديد يكي از رايج ترين ابزارهاي اندازه گيري رضايت شغلي، شاخص توصيف كننده شغل (JDI) است. اين مقياس كه توسط اسميت، كندال و هالين ساخته شده در بيش از 400 تحقیق به كار گرفته شده است. (JDI ) براي تعيين رضايت از پنج جنبه شغلي، نفس كار، همكاران، سرپرست، دستمزد و فرصت هاي ترفيع به كار مي رود. ماهيت مقیاس(JDI) بر پايه اين اعتقاد است كه رضايت شغلي در مقايسه با ادراك فرد از شغل هاي جايگزيني كه در دسترس وي قرار دارد، مورد قضاوت قرار مي گيرد (اسميت و همكاران، 1989).

در مقیاس (JDI) براي هر يك از حوزه هاي رضايت، فهرست كوتاهي از عبارت ها و صفت ها ارائه شده كه از مقياس هاي قبلي رضايت شغلي، پيشينه تحليل هاي عاملي، مصاحبه ها و تجربه هاي شخصي استخراج شده است. (هومن، 1381).نتايج بسياري از تحقیق ها نشان مي دهد كه تعداد دقيق سطوح تا حدي متفاوت است، اما آنچه فصل مشترك همه آن ها را تشكيل مي دهد، ظاهر شدن ثابت 5 سطح است (اسميت و همكاران، 1989).پرسشنامه حاوي 72 سوال بسته پاسخ مي باشد كه در مقابل هر يك سه گزينه، بله، نه، نمي دانم، وجود دارد كه از پاسخگو خواسته شده، عبارت را به دقت مطالعه كرده، سپس نوع موافقت خود را با هريك از عبارات با علامت ضربدر مشخص نمايد. پرسش نامه ي مذكور پنج سطح از رضايت شغلي را اندازه مي گيرد كه شامل، ماهيت كار (18 سوال)، سرپرست (18 سوال)، همكاران (18 سوال)، دستمزد (9 سوال) و ترفيع (9 سوال) است. در ضمن بخش اول پرسش نامه شامل مشخصات فردي جامعه آماري مانند، وضعيت تأهل، آخرين مدرك تحصيلي، سابقه، سنوات شغلي و سن مي باشد.

3-6-2- طريقه نمره گذاري پرسش نامه رضايت شغلی ( JDI)

يكي از ويژگي هاي روش شناختي مقياس(JDI ) استفاده از سه نمره براي هر يك از پاسخ هاست. اين مقياس به جاي آنكه به گونه معمول امتياز 1، 2 و 3 را مانند ديگر مقياس هاي سه امتيازي در نظر بگيرد، به پاسخ (آري و نه) با توجه به پاسخ، نمره ی سه یا صفر و به پاسخ (نمي دانم) يك نمره مي دهد. بديهي است كه پاسخ (نمي دانم) بيشتر از آنكه شاخص رضايت شغلي باشد، شاخص نارضايتي است (هومن، 1381).نحوه امتياز بندي (نمره گذاري) در جدول زیر بیان شده است:

جدول3-6 : نحوه امتیازبندی پرسش نامه رضایت شغلی(JDI)

طریقه نمره گذاری   جنبه هاي رضايت شغلي	نمره ي 3 براي جواب بله و نمره ي صفر براي جواب نه براي سوال هايي با شماره هاي زیر	نمره ي 3 براي جواب نه و نمره ي صفر براي جواب بله براي سوال هايي با شماره هاي زیر
ماهيت كار	13،18،16،12 ،10 ،9، 8، 7،‌ 6،‌ 5، 3، 1	17، 15، 14، 11، 4، 2
عامل سرپرست	18،‌ 16، 15، 13، 10، 7، 6، 5، 4، 1	17، 14، 12، 11، 9، 8، 3، 2
عامل همكاران	17، 15، 11، 8، 7، 6، 4، 1	18، 16، 14، 13، 12، 10، 9، 5، 3، 2
عامل حقوق	8، 5، 2، 1	9، 7، 6، 4، 3
عامل ترفيعات	9، 8، 5، 3، 1	7، 6، 4، 2

و جواب (نمي دانم) براي تمام سوال ها يك نمره دارد. در پايان براي محاسبه ي نمره ي هر كدام از جنبه ها، تعداد جواب های (بله و نه) که سه امتیازی هستند را در سه و تعداد جواب های نمی دانم را در یک ضرب و نمره های بدست آمده را با هم جمع می کنیم و براي محاسبه ي نمره ي كل، نمره هاي تمام جنبه ها را با هم جمع مي كنيم.

3-6-3- روايي و پايايي پرسش نامه رضايت شغلي( JDI )

اين آزمون در سال 1369 براي اولين بار توسط ارشدي با راهنمايي شكركن در شركت مناطق جنوب اجرا شد كه ضريب پايايي قسمت هاي مختلف اين آزمون با استفاده از روش تنصيف محاسبه شده است. كه ضرايب پايايي بخش هاي مختلف آزمون بين 73/0 تا 85/0 بوده است. مقدار كل همبستگي 61/0 و با آزمون كوئين و شپارد 66/0 بدست آمده است. طبق تحقیقات ارشدی و شکرکن (1379) دامنه ضریب روایی بخش های مختلف بین 24/0 تا 71/0 بوده است. (هیکل، 1388).

در سال 1371، بار ديگر توسط گروه مطالعات و پژوهش اداره برنامه ريزي نيروي انساني شركت نفت اهواز با راهنمايي شكركن، اعتبار و پايايي آن مورد سنجش قرار گرفت كه دامنه ي ضرايب پايايي مربوط به كل آزمون و بخش­هاي گوناگون آن بين 74/0 و 94/0 بوده است. كليه­ي اين ضرايب در سطح آماري 05/0 معني دار بودند. دامنه­ي اعتبار مربوط به كل آزمون و بخش هاي گوناگون آن بين 61/0 تا 71/0 بود كه كليه­ي ضرايب در سطح آماري 05/0 معني دار بودند. (هیکل، 1388).

اين پرسشنامه در تحقيقات متعدد مورد بررسي قرار گرفته و ضرايب پايايي و اعتبار اين تحقيقات بيانگر مناسب بودن پايايي و اعتبار اين پرسش نامه مي باشد كه در جدول 3-7 به برخي از آن ها اشاره مي شود.

 

جدول3-7: ضرايب پايايي و اعتبار پرسش نامه رضایت شغلی در تحقيقات دیگر

نام پژوهشگر	غني و شكركن (1373) با 326 تعداد نمونه			عليزاده باويه (1383) با 288 تعداد نمونه			مقدم (1382) با 235 تعداد نمونه
شاخص های آماری   پنج جنبه ی(JDI)	ضرايب پايايي و اعتبار			ضرايب پايايي و اعتبار			ضرايب پايايي و اعتبار
	آلفاي كرونباخ	تنصيف	اعتبار  (سازه)	آلفاي كرونباخ	تنصيف	اعتبار  (سازه)	آلفاي كرونباخ	تنصيف
كل رضايت شغلي	–	85/0	46/0	93/0	79/0	70/0	81/0	76/0
كار	–	79/0	42/0	87/0	73/0	59/0	51/0	27/0
سرپرست	–	88/0	59/0	90/0	83/0	81/0	60/0	62/0
حقوق	–	65/0	48/0	81/0	76/0	72/0	68/0	76/0
ترفيعات	–	76/0	54/0	88/0	84/0	81/0	49/0	42/0
همكاران	–	89/0	46/0	60/0	66/0	40/0	73/0	71/0

 

 

منابع:

رضايی، کوثر؛ سودانی، منصور و عطاری، يوسفعلی(1392). اثربخشی نظريه يادگيری اجتماعی کرامبولتز بر افزايش رضايت از سرپرستی و همکاران معلمان زن ، اندیشه های نوین تربیتی، دوره 9، شماره 4، صص. 145-162.

 

 

ردیف	عبارات	کاملا مخالفم	مخالفم	نظری ندارم	موافقم	کاملا موافقم
1	منزل ما در منطقه خوبی از شهر واقع است.
2	معمولا همه امکانات زندگی را در اختیار دارم.
3	خانواده ما معمولا وسایل و مایحتاجات خود را بر اسا روز تهیه می کند.
4	پدرم درآمد خوبی دارد.
5	از نظر مادی مشکل خاصی را احساس نمی کنم.
6	خانواده ما جملگی تحصیل کرده می باشند.
7	در خانواده ما غالبا دارای درجه تحصیلات تکمیلی می باشند.
8	والدینم به تحصیل فرزندانشان اهمیت زیادی می دهند.
9	در خانواده ما اعضای بی سواد وجود دارد.
10	از شرایط زادواج در خانواده ما، داشتن سواد کافی برای فرد مورد نظر است.
11	خانواده من به رعایت آداب و رسوم محلی خود احترام می گذارد.
12	والدینم به فرزندان خود اعتماد کامل داشته و آزادی مطلوب اعطا می کنند.
13	خانواده من همیشه خود را ملزم به رعایت آداب و فضیلت‌های اخلاقی و دستورهای شایست می داند.
14	خانواده من به عقاید، رسوم، طرز پوشش و … افراد دیگر احترام می گذارد.
15	به نظرم خانواده من از نظر فرهنگی در سطح بالایی قرار دارد.
16	خانواده من پر جمعیت است.
17	والدینم وقت کافی برای رسیدن به همه فرزندان خود را دارند.
18	بین اعضای خانواده ام رابطه عاطفی بسیار قوی وجود دارد.
19	به راحتی می توانم مشکلاتم را با سایر اعضای خانواده ام در میان بگذارم.
20	هنگامی که نیاز به کمک داشته باشم، همه اعضای خانواده ام به کمک من می آیند.
21	از سوی خانواده ام حمایت چندانی دریافت نمی کنم.
22	خیلی اوقات با اعضای خانواده ام به درددل می پردازم.

 

روش نمره گذاری و تفسیر

این پرسشنامه دارای 22 سوال بوده و هدف آن بررسی شرایط خانوادگی افراد از ابعاد مختلف (شرایط اقتصادی، شرایط تحصیلی، شرایط فرهنگی، شرایط عاطفی، تعداد فرزندان) است. طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده که امتیاز مربوط به هر گزینه در جدول زیر ارائه گردیده است:

 

 

 

 

 

گزینه	کاملا مخالفم	مخالفم	نظری ندارم	موافقم	کاملا موافقم
امتیاز	1	2	3	4	5

 

 

 

البته این شیوه نمره گذاری در مورد سوالات شماره 9 و 16 برعکس شده و به صورت زیر در می آید:

 

گزینه	کاملا مخالفم	مخالفم	نظری ندارم	موافقم	کاملا موافقم
امتیاز	5	4	3	2	1

 

پرسشنامه فوق دارای پنج بعد بوده که سوالات مربوط به هر بعد در جدول زیر ارائه گردیده است:

 

بعد	سوالات مربوطه
شرایط اقتصادی	5-1
شرایط تحصیلی	10-6
شرایط فرهنگی	15-11
شرایط عاطفی	17-16
تعداد فرزندان	22-18

 

 

برای بدست آوردن امتیاز مربوط به هر بعد، مجموع امتیازات سوالات مربوط به آن بعد را با هم جمع نمایید. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع کنید. دقت داشته باشید که نمرات بالاتر در این مقیاس نشان دهنده شرایط خانوادگی بهتر فرد پاسخ دهنده خواهد بود و برعکس

 

روایی و پایایی

در پایان نامه نوربخش (1391) روایی صوری این پرسشنامه به تایید دو تن از اساتید گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور رسید.. همچنین پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با استفاده از روش اندازه­گیري آلفاي کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفاي کرونباخ از صفر (0) به معناي عدم پایداري، تا مثبت یک (1+) به معناي پایائی کامل قرار می­گیرد و هر چه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می­شود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه شرایط خانوادگی افراد در جدول زیر ارائه شده است:

 

 

مقدار آلفای کرونباخ در پرسشنامه­ تاثیر اینترنت بر جامعه پذیری (اجتماعی شدن) افراد

بعد	آلفای کرونباخ
شرایط اقتصادی	69/0
شرایط تحصیلی	59/0
شرایط فرهنگی	66/0
شرایط عاطفی	71/0
تعداد فرزندان	70/0

 

منبع: نوربخش، عبدالله، (1391)، بررسی رابطه بین شرایط خانوادگی و گرایش به اعتیاد در دانشجویان دانشگاه پیام نور. دانشگاه پیام نور، گروه علوم اجتماعی، پایان نامه کارشناسی