علائم بیش فعالی در کودکان

علائم بیش فعالی در کودکان، بیش فعالی که به اختصار ADHD خوانده می شود نوعی اختلال شایع است که حدود هشت تا ۱۰ درصد کودکان را مبتلا می کند. این بیماری در پسران شایعتر از دختران است که هنوز دلیل اصلی آن مشخص نشده است. ویژگی های اولیه بیش فعالی از سال های اولیه رشد یعنی قبل از ورود به مدرسه شروع می شود.

نگهداری از کودک بیش فعال و نافرمان

رفتارهای ناسازگار معمولاً در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی وجود دارد. این رفتارها به ویژه در کودکانی که علائم آنها در درجه اول بیش فعالی است، بیش‌تر دیده می‌شود.

تکانشگری ممکن است منجر به رفتارهای بی پروا یا به ظاهر پرخاشگرانه شود. در حالی که اختلال در متعادل کردن حالت‌های عاطفی و عدم توانایی در کنترل عصبانیت ممکن است یکی دیگر از دلایل اصلی نافرمانی باشد.

در برخی موارد کودکان مبتلا به ADHD دارای اختلال نافرمانی مقابله جویانه یا ODD هستند. اختلالی که با الگوی مداوم رفتار منفی و متضاد رفتار مشخص می شود. سخت گیری در مورد رعایت نظم و انضباط به ندرت برای این کودکان کارآمد است. در مقابل تمرین مهرورزی و تمرکز بر مهارت سازی، راهکارهایی است که اغلب توسط متخصصان برای نگهداری از کودک بیش فعال توصیه می شود.

علائم بیش فعالی عبارتند از:

اختلال بیش فعالی یا عدم تمرکز کودکانی هستند که دارای مشخصاتی به شرح ذیل می باشند:

پر انرژی هستند 
خسته نمی شوند 
پر تحرک هستند .
نمی توانند لحظه ای بنشینند و این مشکل را در مدرسه دارند 
عدم تمرکز و توجهی به درس ندارد .
در کلاس درس به معلم گوش نمی دهند و باعث ایجاد سر و صداری زیاد می شوند 
مشکل در ارتباط با سایرین
لجبازی کردن
اختلال در خواب

این اختلال سه نوع است

اختلال اول: در گونه اول که کودک فقط در توجه و تمرکز مشکل دارد.

اختلال دوم: در نوع دوم فقط پرتحرکی دیده می شود و بالاخره نوع ترکیبی که کودک هم پرتحرک است و هم مشکل توجه و تمرکز دارد این اختلال در کودکان دبستانی و در پسرها سه تا پنج برابر شایع تر از دختران است و بیشتر در پسران اول خانواده مشاهده می شود.

اختلال سوم: معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا در دوره شیرخواری اکثرا پرتحرک هستند و دست ها و پاهای خود را زیاد حرکت می دهند؛ کم خواب، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند.

تشخیص بیش فعالی

تشخیص بیش فعالی با یک آزمون خاص امکانپذیر نیست. مجموعه ای از این علائم باید (حداقل در مدت شش ماه) مورد بررسی قرار بگیرد. کودک این موارد را معمولا قبل از هفت سالگی نشان می دهد. همچنین کودکی که دارای این نشانه هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می کند و حتی با گروه دوستان و همسالان خود نیز به راحتی کنار نمی آید.

ضرورت بهترین داروی بیش فعالی

یکی از بهترین داروی بیش فعالی که برای درمان بیش فعالی در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد، داروی متیل فنیدیت یا ریتالین می باشد. این دارو در بازار به شکل قرص به فروش می رسد. بهترین داروی بیش فعالی با عنوان ریتالین، با اثر گذاری بر تالاموس و قشر مغز سبب جلوگیری از جذب دوباره دوپامین در سلول های عصبی می شود.

لازم به ذکر است که دوپامین به عنوان یکی از مواد شیمیایی موجود در مغز، نقش پر رنگ و برجسته ای در انتقال عصبی دارند. مدت زمان لازم برای اثر گذاری ریتالین در حدود چهار الی شش ساعت به طول می انجامد. نحوه پاسخگویی کودکان به ریتالین به عنوان بهترین داروی بیش فعالی با یکدیگر از تفاوت هایی برخوردار می باشد. بر این اساس، استفاده از این دارو برای درمان بیش فعالی در کودکان، در عده ای با مصرف مقدار کم مثمر ثمر واقع می شود، اما در عده ای دیگر از کودکان به مصرف مقدار زیاد دارو نیاز پیدا می شود.

ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در صورت عدم اثر گذاری این دارو و عدم درمان بیش فعالی در کودکان، برای یافتن ریشه ها و علل، مراجعه به پزشک متخصص ضرورت پیدا می کند. از جمله تاثیرات داروی ریتالین به منزله بهترین داروی بیش فعالی، افزایش موفقیت های درسی و تحصیلی، ارتقای تعاملات اجتماعی، به حداقل رسیدن رفتارها و اعمال منفی، کاهش تکانشگری، افزایش توجه و کاهش علائم و نشانه های بیش فعالی به شمار می رود.

بر این اساس، داروی ریتالین به منظور درمان بیش فعالی در کودکان معمولاً در زمره درمان های دارویی تجویز شده پزشکان متخصص قرار دارد. اگرچه این دارو به عنوان یکی از بهترین داروی بیش فعالی و در جهت درمان بیش فعالی در کودکان محسوب می شود، اما فاقد عوارض جانبی نمی باشد. باید خاطر نشان کرد که عوارض ریتالین قابل کنترل می باشد.

چه نوع مواد غذایی برای کودک بیش فعال مناسب است

تعدادی از کودکان بیش فعال و کم توجه تا بزرگسالی با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند؛ حتی ممکن است در برخی از بالغین برای نخستین بار تشخیص اختلال بیش فعالی داده شود. که البته معمولا سابقه آن از کودکی وجود دارد. این افراد در سنین بالاتر کمتر با مشکل پرتحرکی روبرو هستند. و بیشتر احساس بیقراری می کنند.

رژیم غذایی بیش فعالی چیست

این رژیم شامل غذاهایی است که می خورید و مکمل های غذایی که ممکن است مصرف کنید. در حالت ایده آل، عادت های غذایی شما به بهبود عملکرد مغز کمک می کند و علائم را کاهش می دهد، مانند بی حوصلگی و عدم تمرکز. شما ممکن است در مورد این گزینه هایی که می توانید بر روی آن تمرکز داشته باشید بشنوید:

تغذیه عمومی

فرض این است که برخی غذاهائی که می خورید ممکن است علائم شما را بهتر یا بدتر کند. ممکن است بعضی از چیزهایی که می خورید باعث بهبود علائم شما نشوند.

رژیم مکمل

با استفاده از این برنامه، ویتامین ها، مواد معدنی یا سایر مواد مغذی را اضافه کنید. ایده این است که این مواد مغذی را نمی توانید از طریق آنچه می خورید دریافت کنید.

حذف رژیم های غذایی

این قسمت شامل غذاهایی است که باعث بدتر شدن علائم شما می شود.

اصول رژیم غذایی کودک بیش فعالی

باید ها و نباید های رژیم غذایی کودک بیش فعال

رژیم های بیش فعالی زیاد مورد تحقیق قرار نگرفته اند. داده ها محدود است. و نتایج ترکیب می شوند. با این حال، بسیاری از متخصصان سلامت فکر می کنند که آنچه که می خورید و نوشیدید ممکن است در کمک به نشانه ها نقش داشته باشد. یکی از متخصصان، ریچارد سون، MD، می گوید که آنچه برای مغز مفید است. احتمالا برای بیش فعالی خوب است. ممکن است بخواهید موارد زیر را بخورید:

رژیم غذایی با پروتئین بالا

لوبیا، پنیر، تخم مرغ، گوشت و آجیل می تواند منبع خوبی از پروتئین باشد. خوردن این نوع غذاها در صبح و برای تنقلات بعد از مدرسه مفید است. این مواد غذایی ممکن است به بهبود تمرکز کمک کند و احتمالا باعث می شود داروهای بیش فعالی به مدت طولانی عمل کند.

مصرف کمتر کربوهیدرات ساده

کاهش این غذاها: آب نبات، شربت ذرت، عسل، شکر، محصولات ساخته شده از آرد سفید، برنج سفید و سیب زمینی بدون پوست.

کربوهیدرات های پیچیده تر

اینها کربوهیدارت های خوب هستند. مصرف سبزیجات و برخی از میوه ها، از جمله پرتقال، نارنگی، گلابی، گریپ فروت، سیب و کیوی. این نوع غذا را در شب بخورید و ممکن است به خواب شما کمک کند.

اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتر

می توانید امگا ۳ را در تن ماهی، ماهی قزل آلا و دیگر ماهی های سفید سرد پیدا کنید. گردو، آجیل برزیلی، و روغن زیتون و کلزا نیز غذاهای است که دارای امگا ۳ است. شما همچنین می توانید مکمل اسید چرب امگا ۳ را مصرف کنید. FDA یک ترکیب امگا را به نام Vayarin به عنوان بخشی از استراتژی مدیریت بیش فعالی تایید کرده است.

مکمل های غذایی

بعضی از کارشناسان توصیه می کنند که افراد مبتلا به بیش فعالی روزانه ۱۰۰٪ ویتامین و مواد معدنی مصرف کنند. با این حال، متخصصان تغذیه دیگر فکر می کنند افرادی که رژیم غذایی نرمال و متعادل را می خورند نیازی به مکمل های ویتامین یا مواد مغذی ندارند. آنها می گویند هیچ شواهدی علمی وجود ندارد که مکمل های ویتامین یا مواد معدنی برای همه کودکان مبتلا به اختلال کمک می کنند. در حالی که یک مولتی ویتامین ممکن است خوب باشد زمانی که کودکان، نوجوانان و بزرگسالان رژیم های متعادل را مصرف نکنند. مگا دوز ویتامین ها می توانند سمی باشند. بنابراین از آنها اجتناب کنید. علائم بیش فعالی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر شما در حال مصرف مکمل هستید، با پزشک خود مشورت کنید.

حذف رژیم های غذایی و بیش فعالی

سعی کنید غذاهایی که علائم شما را بدتر می کند را نخورید. برخی می گویند ایده حذف همه چیز از رژیم غذایی بی اساس است و با شواهد علمی تایید نشده است. اما یک مطالعه نشان داده است که برخی از رنگ های خوراکی و نگهدارنده ها در بعضی از کودکان باعث بیش فعالی می شود. اما اثرات با سن و افزودنی متفاوت است. بر اساس مطالعات اخیر، آکادمی پزشکی کودکان اطفال اکنون موافق است. که حذف مواد نگهدارنده و رنگ های غذایی از رژیم غذایی یک گزینه مناسب برای کودکان مبتلا به بیش فعالی است. بعضی از کارشناسان توصیه می کنند که افراد مبتلا به بیش فعالی از این مواد جلوگیری کنند:

افزودنی های مواد غذایی

در سال ۱۹۷۵ یک متخصص آلرژی پیشنهاد داد که رنگ های مصنوعی، طعم دهنده ها و نگهدارنده ها ممکن است در بعضی از کودکان منجر به بیش فعالی شود. از آن به بعد، محققان و کارشناسان رفتار کودک، این موضوع را به شدت مورد بحث قرار داده اند.

رنگ های مصنوعی، به ویژه قرمز و زرد

مکمل های غذایی مانند آسپارتام،MSG (گلوتامات کلسیم) و نیتریت. برخی مطالعات بیش فعالی را به نگهدارنده بنزوات سدیم مرتبط می کنند.

قند

بعضی از کودکان پس از خوردن آب نبات یا سایر غذاهای شیرین، بیش از حد فعال می شوند. هیچ شواهدی نشان نمیدهد که این علت بیش فعالی باشد. برای بهترین تغذیه کلی، غذاهای شیرین باید جزئی از رژیم غذایی افراد باشند. اما شما می توانید با حذف آنها ببینید علائم بهبود می یابند یا خیر.

کافئین

مطالعات نشان داده اند که مقدار کمی از آن ها ممکن است در برخی از علائم بیش فعالی در کودکان موثر باشند . اما عوارض جانبی کافئین ممکن است بیش از هر مزایای بالقوه باشد. اکثر کارشناسان توصیه می کنند که مردم کافئین کمتری مصرف کنند یا از مصرف آن اجتناب کنند. این برای بیش فعالی دارو مصرف می کنید، کافئین می تواند برخی از عوارض جانبی را تشدید کند.

به طور کلی، در موضوع مدت زمان درمان بیش فعالی، نوع درمان و روش درمانی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. به همین جهت، درمان های دارویی برای درمان بیش فعالی در کودکان در مقایسه با درمان های غیر دارویی و به ویژه از لحاظ مدت زمان درمان بیش فعالی، بسیار سریع تر و زودتر تاثیرات و اثرات خود را نشان می دهند. باید خاطر نشان کرد که مدت زمان درمان بیش فعالی، متناسب با وضعیت و خصوصیات فیزیولوژیک هر فرد با دیگری بسیار متفاوت می باشد.

بازی درمانی در کودکان

بازی درمانی در کودکان روشی برای برآورده کردن و پاسخگویی به نیازهای بهداشت روانی کودکان است. و از طرف متخصصان به عنوان یک مداخله مؤثر و مناسب در برخورد با رشد مغزی کودکان شناخته شده است. این درمان در کودکان ۳ تا ۱۱ سال به کار گرفته می شود و راهی برای آنها فراهم می کند. تا تجارب و احساسات خود را از طریق یک روند طبیعی، خود هدایت شونده و خود درمانی بیان کنند.

در ظاهر به نظر می رسد که بازی درمانی فقط در مورد سرگرمی با اسباب بازی است. اما تحقیقات نشان می دهد بازی درمانی در درمان انواع مشکلات روان و اختلالات رفتاری موثر است.

بازی ابزاری است که ما در اولین مراحل رشد خود به کمک آن خودمان و دنیا را می شناسیم. بازی ها از هر نوعی میتوانند موقعیت های ارزشمند برای کودکان به منظور تجربه نتایج اعمالشان و تمرین مهارت های مختلف و خروجی های مختلف بدون ترس از شکست یا مورد قضاوت نامطلوب دیگران قرار گرفتن به وجود بیاورند.

منظور از بازی درمانی

امروزه از بازی یا بازی درمانی به عنوان روشی برای درمان مشکلات کودکان استفاده می شود. بازی درمانی به کودکان کمک می کند تا بتوانند مسائل و مشکلاتشان را حس کنند، با این هدف که ویژگی های روانی خود را بشناسند.

در این نوع درمان، به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزاردهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی بروز داده و آنها را به نمایش بگذارد.

شدت احساساتی که برخی کودکان در طول بازی درمانی از خود نشان می دهند گاهی بسیار تعجب آور است. احساساتی چون تنفر، ترس، تنهایی، ناامنی، احساس شکست، بی کفایتی و احساس ناخواسته بودن از این گونه احساسات است. و غالبا شروع این احساسات باعث محرومیت و انحراف شخصیت کودک می شود.

در بازی درمانی پس از آن که کودک بازی با وسایل را شروع کرد. درمانگر با دقت اعمال و گفتار او را تحت نظر می گیرد. و با مشاهده رفتارش در ضمن بازی به نگرانی های او پی می برد. و پس از تفسیر و نتیجه گیری از عملکردهای کودک، راه حل هایی مناسب برای مشکلات او ارائه می کند.

اگر کودک تمایل به بازی نداشته باشد، مشاور باید او را تشویق کند، اگر کودک ساکت بماند و بازی نکند. مشاور بازی با اسباب بازی ها را شروع می کند. و بتدریج از کودک دعوت می کند که در بازی شرکت کند.

برای این که درمانگر در بازی درمانی موفق باشد، باید دارای ویژگی هایی چون قابل اعتماد بودن، پذیرا بودن و احترام به کودک باشد. در بازی درمانی باید شرایطی فراهم شود که کودک به درمانگر خود اعتماد و احساس کند. که افکار و احساساتش مورد توجه درمانگر قرار گرفته است.

انواع روشهای بازی درمانی در کودکان

بازی درمانی را می توان به روشهای مختلفی انجام داد. انتخاب روش بازی درمانی، به تشخیص روانشناس کودک باز می گردد. انواع روشهای بازی درمانی به صورت زیر است:

بازی درمانی فردی: به علت داخل نشدن عناصر انتقاد و تشویق در محیط درمان، درمان فردی به مراتب آسانتر و کاراتر از درمان گروهی است. هر چند بنا به تشخیص روانشناس کودک ، ممکن است درمان گروهی مناسب تر باشد.
بازی درمانی گروهی: در بازی درمانی گروهی، ترجیحاً دختر و پسر را از هم جدا می کنند. در ضمن اصل بازتاب احساسات و نقطه نظرهای کودک با دقت بیشتری باید حفظ شود تا کودک احساس نکند. با سایر بچه های گروه مقایسه می شود؛ چه لفظ تحسین و چه لفظ انتقاد چنین احساسی را در کودک ایجاد می کند. در واقع، مهم ترین کار یک روانشناس کودک در بازی درمانی گروهی، رعایت عدالت و توجه دقیق به رفتارهای هر کودک است. بازی درمانی گروهی از لحاظ اینکه حضور کودکان دیگر در اتاق، تنشهای درونی کودک را کاهش می دهد. و نسبت به درمانگر واکنش طبیعی تر خواهد داشت، ممکن است موثرتر باشد.

بازی درمانی در کلینیک آرامش روان

با توجه به کاربردی بودن این روش درمانی، لازم است تمامی مراحل زیر نظر یک متخصص روانشناس کودک و همینطور بازی درمانگر قرار بگیرد. همچنین مرکز موردنظر تجهیزات ضروری در این خصوص را داشته باشد. در تهران و در محله فرمانیه و صادقیه، می توانید با مراجعه به کلینیک روانشناسی آرامش روان، بهترین بازی درمانگر خود را انتخاب کنید. در ابتدا کودک توسط یک دکتر روانشناس کودک و نوجوان، مورد ارزیابی قرار می گیرد و سپس با توجه به تشخیص مشکل با برگزار کردن جلسات بازی درمانی، اقدام به رفع مشکل می کند. همچنین اگر فرزندانتان دچار اختلالات شخصیتی و یا بیش فعالی هستند می توانید با بهترین مشاورین کودک و نوجوان ما در میان بگذارید و آن را حل کنید.

کلینیک مشاوره آرامش روان

تلفن شعبه1: 02144297670 – 02144244916

تلفن شعبه2: 02122219331 – 02122210324

شعبه 1: تهران، فلکه دوم صادقیه، خیابان ستارخان، بلوار صادقیه شمالی، پلاک 4، واحد7

شعبه 2: فرمانیه، بلوار اندرزگو، نبش کوچه عبداللهی جنوبی، پلاک 72 ، ساختمان پارسیان، طبقه دوم، واحد 9