آسیب های فضای مجازی

آسیب های فضای مجازی، ظهور تکنولوژی های نوین ارتباطی در عصر حاضر به همراه تحولاتی که در فضای مجازی به وجود آورده است. بسیاری از کارکردهای خانوادگی و اجتماعی را متحول کرده است.

فضای مجازی می تواند در جهت مثبت و منفی به کار گرفته شود. اما این فضا به دلیل محبوبیت در بین نوجوانان و جوانان از اهمیت خاصی برخوردار است و آسیب های ناشی از آن گریبانگیر این قشر و به طور کلی جامعه و خانواده ها شده است.

نتیجه نشان از محبوبیت فضای مجازی به خصوص در بین نوجوانان و جوانان دارد و به دلیل گسترش و نفوذ روزافزون استفاده از این فضا در تعاملات اجتماعی، تولید محتوا، زمینه های شغلی و اطلاعاتی و … نمی توان تأثیر این ابزار را در خانواده و اجتماع نادیده گرفت. چرا که موجب ایجاد تغییراتی در نوع ارتباطات و هویت فرد و ساختار خانواده و … شده است و ناگزیر از پذیرش آن هستیم.

مطمئناً ارائه راهکارهای پیشگیرانه در این زمینه موجب فرهنگ سازی مناسب در جامعه شده و موجبات ایجاد بستر مناسب برای استفاده از این ابزار می شود.

از جمله راه کارها برای پیشگیری از این آسیب ها؛ تمرکز بر شناخت و برطرف کردن مشکلات نوجوان و جوانان، مقابله با ایجاد و نشر شایعه های برانداز ، قانونمند کردن مقابله با جرائم سایبر، توسعه شبکه های اجتماعی مجازی بومی و آموزش و آگاه سازی خانواده ها، مراقبت و کنترل والدین، اولیای مدرسه و دوستان و همسالان می باشد. هم چنین آگاه سازی مردم از طریق رسانه های مختلف به خصوص تلویزیون در کاهش آسیب های ناشی از این فضا نقش دارند.

نداشتن توجه کافی والدین به فرزندانشان می‌تواند یکی از دلایل روی آوردن آن‌ها به شبکه‌های مجازی باشد

به طور خلاصه، پیامدها و اثرات منفی شبکه‌های اجتماعی مجازی بر فرد و خانواده عبارتند از:

ü شکل‌گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذب

ü نقض حریم خصوصی افراد

ü انزوا و دور ماندن از محیط‌های واقعی اجتماع…

ü مصنوعی شدن ارتباطات و از بین رفتن روابط صحیح اجتماعی

ü تضعیف نهاد خانواده و صله ارحام

ü بی‌هویتی، بحران هویت و اختلال شخصیت در بین نوجوانان و جوانان

ü فریب و بهره کشی جنسی

ü تلف شدن وقت جوانان و فاصله گرفتن آنها از واقعیت

ü انتقال هنجارها و نرم‌های ارزشی و اخلاقی غربی

ü وابستگی شدید روانی و فکری به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی

ü آسیب‌های جسمانی از قبیل فشارهای عصبی، چاقی، انزوا، چشم درد و …

ü گسست فکری و عاطفی.

ü تهدید بنیان‌های خانواده و نارضایتی‌های خانوادگی مانند افزایش سن ازدواج، تجرّد جوانان، طلاق، فرار از منزل، فحشا، سردی روابط زن و شوهر و سایر مسایل و مشکلات خانوادگی …

ü تعارض ارزش‌ها

همراهی خانواده با فرزندان

همراهی خانواده با فرزندان، ایجاد فضای صمیمی در خانواده، آموزش مهارت‌های لازم به نسل جوان، ایجاد رابطه اعتماد بین والدین و فرزندان، نکشاندن روابط فضای مجازی به فضای واقعی، پرهیز از وبگردی‌های بی‌هدف، مطرح نکردن اسرار خانوادگی و مشکلات زندگی خود در فضای مجازی، عدم انتشار اطلاعات شخصی و خانوادگی و… از مهم‌ترین راهکارهایی هستند که کارشناسان برای استفاده صحیح از فضای مجازی به خانواده‌ها پیشنهاد می‌دهند.

آموزش فضای مجازی به فرزندان 

آشنا کردن جوانان به آسیب‌های فضای مجازی و آموزش راه‌های صحیح استفاده از فضای مجازی توسط خانواده‌ها به فرزندان خود می‌تواند از بروز مشکلات برای جوانان و خانواده‌ها جلوگیری کند.

خانواده‌ها نباید ابزار تکنولوژی که آشنایی با آن ندارند را به راحتی در دسترس جوانان قرار دهند. والدین اگر به فکر غذای جسمی فرزندان خود هستند، باید به فکر غذای روحی فرزندان خود نیز باشند و اجازه ندهند. هرکسی در فضای مجازی هر غذای مسمومی را وارد فکر و اندیشه جوانانشان کند.نسبت به حضور فرزندان خود در دنیای مجازی حساسیت بیشتری داشته باشند.

اختلال بی توجهی کودکان

اختلال کم توجهی و بیش فعالی عارضه‌ای مغزی است که کنترل رفتار را برای کودک دشوار می‌سازد. رفتار تمام کودکان گاهی اوقات مشکل‌ساز می‌شود، اما مشکلات رفتاری کودکان دارای اختلال کم توجهی زندگی عادی‌شان را مختل می‌سازد و مستمر است.

اختلال کم توجهی کودک در صورت درمان نشدن منجر به تاخیر در یادگیری، رشد و برقراری روابط اجتماعی می‌شود. متخصصین کاردرمانی کودک در زمینه درمان کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی از مهارت بالایی برخوردار هستند.

متخصصین کاردرمانی به خوبی می‌دانند که کم توجهی کودک زندگی هر یک از بیماران و خانواده‌شان را به روش متفاوتی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و به همین دلیل سعی می‌کنند رویکردی مشورتی را برای کمک به مدیریت زندگی روزمره تک ‌تک بیماران به کار ببرند.

معمولاً فرد توانایی دقّت و تمرکز بر روی یک موضوع را نداشته، یادگیری در او کند است و فرد از فعّالیّت بدنی غیرمعمول و بسیار بالا برخوردار است. این اختلال با فقدان توجه، فعّالیت بیش‌ازحد، رفتارهای تکانشی، یا ترکیبی از این موارد همراه است. هر فردی با شک ADHD باید به دقت تحت نظر یک پزشک معاینه گردد. بسیاری از این افراد، یک یا چند اختلال رفتاری دیگر نیز دارند. همچنین ممکن است یک مشکل روانی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی داشته باشند.

ADHD شایعترین اختلال رفتاری در سنین کودکی و بلوغ است، و حدود ۳٪ تا ۵٪ کودکان قبل از هفت سالگی به آن مبتلا می‌شوند. این عارضه بیشتر در دوران ابتدایی مدرسه برای کودکان و در هنگام بلوغ رخ می‌دهد و با افزایش سن بسیاری از بیماران بهتر می‌شوند. در نظر گرفتن این نکته میتواند حایز اهمیت باشد که بیش فعالی درمان نشده خطرناک است. تحقیقات نشان داده‌اند که ۲۵ تا ۴۰ درصد زندانیان به‌طور میانگین به این اختلال مبتلا هستند و آن را درمان نکرده‌اند.

نشانه های کودکان کم توجه

علائم مختلفی در کودکان کم توجه مشاهده می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بی‌توجهی: کودک نمی‌تواند توجه خود را روی موضوعات متمرکز سازد، نامنظم است و بیش از حد رویاپردازی می‌کند.
بیش ‌فعالی: کودکان بیش‌فعال همواره در حال حرکتند، نمی‌توانند یک جا بنشینند و بیش از حد حرف می‌زنند.
تکانش گری: کودک بدون فکر کردن حرف می‌زند و عمل می‌کند، حرف دیگران را مدام قطع می‌کند، مزاحم اطرافیان می‌شود و قدرت قضاوت ضعیفی دارد.
ترکیبی از علائم فوق: ترکیبی از علائم فوق در درجات مختلف مشاهده می‌شود.

درمان کم توجهی کودکان

درمان دارویی در کنار رفتار درمانی ـ شامل آموزش والدین ـ و فراهم کردن محیط مناسب در خانه و در مدرسه به گونه‌ای که متمرکز و متوجه ماندن کودک راحت‌تر شود، بهترین روش درمان کم توجهی است. از آنجایی که کم توجهی اختلالی مزمن است، درمان آن نیز باید مستمر باشد. معمولاً طرح درمان بلندمدتی به والدین ارائه می‌شود که شامل اهداف خاص برای کودک کم توجه است. چنانچه تمام بخش‌های طرح درمان اجرا شود و همه ـ کودک، والدین، آموزگاران، پزشکان، پرستاران و … ـ در درمان کودک همکاری کنند، درمان بیشترین تاثیر را خواهد داشت.

بهترین دارو برای درمان کم توجهی

به تازگی اخبار جدیدی درباره درمان دارویی و کودکان منتشر شده است. برخی بر این باورند که بیش از اندازه برای کودکان دارو تجویز می‌شود. عده‌ای نیز داروها را موثر می‌دانند و درمان دارویی را بهترین روش درمان به شمار می‌آورند. در هر حال نکته مهم این است که از اصول درمان دارویی اختلال کم توجهی اطلاع داشته باشید. داروهای محرکی مانند ریتالین، دکسدرین و آدرال سال‌ها است که برای درمان کم توجهی تجویز می‌شوند و نتایج قابل قبولی را نیز به دست داده‌اند.

استراترا داروی جدیدتری است که محرک نیز نیست و برای کودکانی مفید است که واکنش مناسبی به داروهای محرک نشان نداده‌اند. بااین حال مصرف استراترا عوارض و خطرات خاص خود را به دنبال دارد. مطالعات جدید نشان می‌دهد که مصرف داروهای محرک خطر سوءمصرف یا ایجاد وابستگی را در آینده به همراه ندارد.

درمان با داروهای محرک‌ احتمال بروز این عوارض را کاهش می‌دهد. چنانچه داروهای محرک موثر نباشد، پزشکان دسته دیگری از داروها را تجویز می‌کنند. پزشک اطفال گاهی اوقات چند داروی مختلف را در دوزهای متفاوت امتحان می‌کند تا در نهایت بهترین دارو را در موثرترین دوز بیابد. می‌توان گفت که مغز مانند جعبه سیاهی است که ما داخل آن را نمی‌بینیم.

پزشک تا زمانی که یک دارو را امتحان نکرده باشد، نمی‌داند که چه اثری بر مغز می‌گذارد. نود درصد کودکان با مصرف داروهای محرک بهبود می‌یابند. حتماً از پزشک معالج فرزندتان بخواهید که مزایا و عوارض احتمالی داروهایی را که تجویز می‌کنند، توضیح بدهند. به خاطر بسپارید که وقتی رفتار کودک در اثر مصرف دارویی بهبود می‌یابد، در واقع خود کودک این قدرت را داشته که بر علائم اختلال کم توجهی غلبه کرده است. بنابراین اعتبار این بهبودی را از آن کودک بدانید و به دارو نسبت ندهید.

کاردرمانی چگونه به کودکان کم توجه کمک می­کند

هدف اصلی متخصص کار درمانی این است که به کودکان کم توجه کمک کند تا فعالیت‌های روزمره را بدون مشکل انجام بدهند. متخصص کاردرمانی کودک دو راهبرد زیر را به کودکان کم توجه ارائه می‌دهد:

راهبردهای درمانی: راهبرد درمانی به کودک کمک می‌کند تا قابلیت‌های مختل شده خود را بازیابی کند. راهبرد درمانی شامل مداخله‌هایی می‌شود که به ناتوانی کودک در توجه کردن به مطالب درسی و ارائه عملکرد درسی رضایتبخش می‌پردازد. برای مثال متخصص کاردرمانی به کودک کمک می‌کند تا برنامه‌ها، یادآورها و فهرست‌هایی را برای خود تهیه کند و از ابزار سازماندهی استفاده کند.
راهبردهای انطباقی: راهبردهای انطباقی عادت‌ها و روال عادی و روزمره زندگی کودک را مجدداً تثبیت می‌کنند یا روش‌های مفیدی را برای مقابله با مشکلات زندگی روزمره به او یاد می‌دهند. تقسیم‌بندی وظایف به مراحل کوچکتر نمونه‌ای از راهبردهای انطباقی است، این راهبرد از آن رو اهمیت دارد که اکثر کودکان کم توجه نمی‌دانند که انجام تکالیفشان را از کجا و چطور باید شروع کنند.

چطور می‌توانم به بهبود رفتار فرزندم کمک کنم

سعی نکنید تعداد زیادی رفتار مختلف را هم‌زمان با هم تغییر بدهید. هر بار بر روی اصلاح یک تا سه رفتار کار کنید.
درباره اهداف رفتاری با فرزندتان صحبت کنید.
رفتارهای هدف را به مدت یک ساعت یا یک بازه زمانی محدود در زمان معینی از روز به دقت تحت نظر بگیرید و بازخوردهای لازم را ارائه بدهید. تحت نظر گرفتن رفتار کودک در تمام طول روز هم برای خودتان و هم برای کودک بسیار سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود.
چنانچه کودک با موفقیت به اهداف رفتاری تعیین شده رسید. مزایا و فعالیت‌های خاصی مانند پارک رفتن یا پیک نیک خانوادگی را به عنوان پاداش برای او در نظر بگیرید.
چند قانون تعیین کنید و آنها را همواره با قدرت اجرا کنید. در انتخاب میدان نبردتان دقت کنید.
به کودک حق انتخاب بدهید، اما انتخاب‌ها را در حد ساده نگه دارید.