اختلال خلقی ناشی از مواد

ملاک‌های تشخیصی در مورد اختلال خلقی ناشی از مواد (Substance – induced mood disorder)

الف) آشفتگی برجسته و مداومی در خلق وجه غالب تصویر بالینی است و مشخص وجود یک یا هر دو علامت زیر است:

(1) خلق افسرده یا کاهش بارز علاقه‌مندی یا لذت در همه یا تقریباً همه فعالیت‌ها

(2) خلق بالا، گشاده، یا تحریک پذیر

ب) بر اساس سابقه، معاینه جسمی،یا یافته های آزمایشگاهی بیمار شواهدی دال بر یک یا هر دو حالت زیر وجود دارد:

(1) علائم ذکر شده در ملاک الف، در حین مسمومیت یا ترک ماده یا ظرف یک ماه پس از آن ایجاد شده باشند.

(2) مصرف داروهای طبی ارتباط سببی با این آشفتگی داشته باشد.

ب) آشفتگی مزبور را با اختلال خلقی‌ای که ناشی از مواد نیست، نتوان توجیه کرد. شواهد دال بر ناشی نبودن علائم از مواد بدین قرار است: علاوه بر شروع سوء مصرف مواد (یا مصرف داروهای طبی) مقدم باشد؛ علائم پس از خاتمه ترک حاد یا مسمومیت شدید به مدت چشمگیری (مثلاً حدود یک ماه) ادامه داشته باشد؛ با توجه به ماهیت ماده سوء مصرف شده، مدت سوء مصرف، مقدار آن، علائم بسیار بیش از حد انتظار باشد؛ یا شواهد دیگری باشد حاکی از وجود اختلال خلقی‌ای غیر ناشی از مواد (مثل سابقه دوره های عود کننده افسردگی اساسی) که ربطی به مواد ندارند.

ت) آشفتگی مزبور صرفاً در سیر دلیریوم پیدا نشده باشد.

ث) علائم به لحاظ بالینی رنج و عذابی چشمگیر ایجاد کرده باشند یا کارکردهای اجتماعی، شغلی، یا سایر کارکردهای مهم به فرد را مختل ساخته باشند.

نکته: این تشخیص را فقط زمانی می توان به جای تشخیص مسمومیت با مواد یا ترک مواد به کار برد که علائم خلقی بیشتر از آن باشد که معمولاً با سندروم مسمومیت یا ترک ارتباط دارد و نیز علائم آن‌قدر شدید است که توجه بالینی مستقلی را بطلبد.

کدگذاری کنید: ]نوع ماده[ نوعی اختلال خلقی:

الکل؛ آمفتامین ]یا مواد مشابه آمفتامین[ ؛ کوکائین؛ توهم زا؛ استنشاقی؛ شبه افیونی؛ فن‌سیکلیدین ]یا مواد مشابه فن‌سیکلیدین[؛ روخوتزا، خواب آور، یا اضطراب زدا، سایر مواد ]یا مواد ناشناخته[

معین کنید کدام نوع است:

با خصایص افسردگی: وقتی است که خلق غالب فرد، افسرده است.

با خصایص مانیا: وقتی است که خلق غالب فرد، بالا، سرخوشانه، یا تحریک پذیر است.

با خصایص مختلط: وقتی است که هم علائم مانیا شیدایی و هم علائم افسردگی وجود دارد و هیچ یک قالب نیست.

اگر موارد زیر وجود دارد، ذکر کنید:

با شروع در حین مسمومیت: وقتی است که ملاک‌های مسمومیت با ماده وجود دارد و علائم نیز در حین سندروم مسمومیت پیدا شده است.

با شروع در حین ترک: وقتی است که ملاک های ترک ماده وجود دارد و علائم نیز در حین سندروم ترک یا اندکی پس از آن پیدا شده است.