مقیاس اضطراب کتل

 

 

 

 

 

 

منبع:

کتاب روانشناسی بالینی

 

مولفان:

پرون و پرون

 

 

مترجمان:

دکتر پریرخ دادستان

دکتر محمود منصور

 

 

 

 

 

 

 

مقیاس اضطراب کتل[1]

 

• میدان کاربرد آزمون

عصر ما را “عصر اضطراب” نامیده اند و مسلم است که در چنین عصری تظاهرات اضطراب بسیار فراوان و گسترده اند. در گسترۀ فعالیت های بالینی، هنگامی که تشخیص به منظور روان درمانگری یا به دلیل مسائل مربوط به قلمرو پزشکی داخلی که “تنیدگی”های زندگی آنها را به وجود آورده اند، صورت می گیرد، تعیین دقیق نقش اضطراب به صورتی دقیق و قابل اعتماد از پیش ضرورت پیدا می کند. همچنین موقعیت های متعددی در روانشناسی اجتماعی یا آموزشگاهی وجود دارند که در آنها سنجش طراز اضطراب از اهمیت خاصی برخوردار است.

تاکنون، تشخیص های فردی و پژوهشهای مختلف، تخمین خود را دربارۀ اضطراب از خلال مصاحبه در مراجعات بالینی به دست می آورده اند. متأسفانه دلایل  متعددی مانند فقدان صداقت آزمودنی ، تفاوت در کاربرد کلمات و نبودن ضوابط لازم برای ایجاد یک موقعیت یکنواخت ،دستیابی به یک سنجش مطمئن را مشکل می سازند . “کتل”در پژوهشی دربارۀ ماهیت اضطراب[2] نشان داده شده است که درجه توافق دو روانپزشک که به دلیل مهارتشان در تشخیص برگزیده شده اند ، علیرغم پذیرفتن تعریف مشابهی از اضطراب ، در حد ضریب همبستگی 2/0 یا 3/0 بوده است .

مقیاس اضطرابی که اینک عرضه می گردد بر اساس پژوهش های گسترده ای فراهم شده  و احتمالاً مؤثرترین ابزاری است که به صورت یک پرسشنامۀ کوتاه فراهم آمده است ، پرسشنامه ای که می تواند مکمل تشخیص بالینی باشد و نتیجه ای عینی با هدف های پژوهشی به دست دهد.

این پرسشنامه را می توان بدون مراقبت به کار بست، بدین معنا که وقتی بیمار در اتاق انتظار است می تواند به چهل مادّۀ تست در تقریباً پنج دقیقه پاسخ دهد . جنبه خصوصی این موقعیت تا وقتی که فرد هنوز شناخته شده نیست ناراحتی کمتری برای او به دنبال دارد و موجب می شود که وی بیش از موقعیت مصاحبۀ مستقیم ، عینی و صادق باشد . چه انحرافی و تأثیری که براساس تلقین ایجاد می گردد در این موقعیت به مراتب کمتر است و بالاخره تصحیح پرسشنامه به کمک ” پنجرۀ تصحیح ” در کمتر از یک دقیقه صورت می پذیرد .

مقیاس اضطراب را می توان در هر دو جنس ، در همۀ سنین بعد از 14-15 سالگی و در اکثر فرهنگها به کار بست. مقیاس حاضر نه تنها مختص یک تشخیص نخستین است بلکه برای ترسیم نمودار تحول بیمار نیز به کار می رود. چه می توان آن را پس از یک هفته یا بیشتر ، مجدداً به کار بست بدون آنکه آزمودنی بخش مهمی از پاسخ های گذشتۀ خود را به یاد آورد .

نمرۀ اصلی یا کلی به صورت یک نمرۀ طراز شدۀ “اضطراب کلی ” است که موضع بیمار را در پهنۀ یک مقیاس یازده پارکی مربوط به گروهی  که آزمودنی  به آن تعلق دارد ، نشان می دهد . اما نمره های دیگری نیز می توان بهدست آورد که :

الف- نقش ساختهای شخصیت و مشارکت آنها را در ایجاد اضطراب مشخص می کنند .

ب-  بین اضطراب آشکار نشانه دار و اضطراب پنهان که هشیارانه به کار نمی افتد تمایز  ایجاد
می نمایند.

ورقه ای که برای انجام آزمون به کار می رود می تواند شکل های کیفی نشانه ها را به هنگام آزمایش مشخص کند.

• پژوهش های مربوط به توصیف ماهیت و اعتبار[3] مقیاس اضطراب

به روی کاغذ آوردن تعداد زیادی پرسش دربارۀ آنچه معمولاً به منزلۀ تظاهرات اضطراب پذیرفته می شود ، کار آسانی است و بسیاری از مقیاس هائی که مدعی این اندازه گیری هستند در واقع چیز دیگری نیستند . اما یک مقیاس واقعی باید واجد معنا و تعریف واحدی باشد و همچنین باید باز پدید آوری آن براساس پاره ای از قوانین علمی میسر گردد. بررسی اختصاری پژوهشی که این مقیاس بر آن مبتنی است ،این موضع را مبرهن خواهد ساخت .

نخست باید اضطراب و نورزگرائی از یکدگیر متمایز شوند.یک عامل عمومی ” نورزگرائی” یعنی رگه ای که وحدت آن از لحاظ آماری به اثبات رسیده و در نمایۀ همگانی عوامل روانشناختی 23U.I نامیده شده ، به منزلۀ یک واحد متمایز در پژوهش های متعددی در مورد بیماران ، دانشجویان و کودکان توسط ” کتل ” و همکارانش و نیز متخصصان دیگر ، بازیافته شده است . این رگۀ عمقی بر اساس فقدان سازش پذیری ، خستگی مفرط ، تمام شدن انرژی و انعطاف ناپذیری مشخص کردنی است .

عامل عمومی اضطراب (24U.I) از راه تحلیل عوامل به منزلۀ عاملی متفاومت شناخته شده است و بر اساس داشتن نمره های بالا در آزمون های عینی تنش ، تحریک پذیری ، فقدان اعتماد به خود ، اجتناب از قبول خطر، لرزش و علائم روان – تنی متعدد ، متمایز می شود . در روان آزردگانی که نمرۀ بالائی در23 U.Iبه دست می آورند معمولاً گرایش به نمرات بالا در 24U.I نیز مشاهده می شود . بالعکس ، غیر روان آزردگان ، در موقعیت هائی که برانگیزانندۀ اضطراب اند ، می توانند نمرۀ بسیار بالائی در عامل عمومی اضطراب داشته باشند . بدین ترتیب نباید اضطراب و روان آزردگی را مشتبه ساخت .

در واقع ، درمان هوشمندانۀ روان آزردگی مستلزم سنجش آن چیزی است که در تفاوت بین نمره های اضطراب وروان آزردگی نهفته است .و درک درست از تحول بیمار مستلزم آن چیزی است که از مقایسۀ نمره های اضطراب در مراحل مختلف درمان و در موقعیت های متفاوت به دست می آید.

تمایز اضطراب و نورز براساس عاملی که ساختن طیف وسیعی از پاسخ های رفتاری در تست های عینی آزمایشگاهی که نشان دهندۀ موقعیتها در ابعاد بسیارکوچک تر هستند و پی ریزی شده و با محاسبۀ همبستگی بین نمره های حاصل از این مجموعه های تستی و تشخیص ها و ارزشیابی های روانی مورد تأیید قرار گرفته است .

اینک باید ثابت کرد که چگونه  اندازه گیری انگاره های رگه هائی که به این ترتیب گسترۀ آنها تعیین گردیده اند از این مجموعه های تست به تست های پرسشنامه ای کوتاه تر و عملی تر انتقال یافته است . این نکته پذیرفته شده است که اضطراب ، روان آزردگی و عوامل شخصیت به طور کلی ، می توانند به بهترین وجه از راه تست های عینی رفتار از نوع ” عینی – تحلیلی[4] (O-A) مجوعۀ عوامل شخصیت ” مورد سنجش قرار گیرند . اما اجرای چنین تستی مستلزم زمان طولانی و سطح صلاحیت بالائی است ، و کلینیک های پر مراجع ، لااقل به منظور انجام کارهای معمولی ، خواستار پرسشنامه ای اختصاری برای جانشین ساختن آنند . متخصصان بالینی به حق اظهار می دارند که ایجاد بیراهه هائی که در پرسشنامه ها به وفور تعبیه شده اند تا در موقعیت های مثلاً جستجوی شغل نتایج لازم را به دست دهند، به هیچ وجه در رابطۀ بیمار – درمانگر ، که آزمودنی مجبور است به خاطر حفظ منافع خودتا سرحد امکان همکاری کند ، الزامی نیست . در نتیجه، دو پرسشنامۀ اجمالی ، یکی ” عامل شخصیت روان آزرده ” [5]که اساساً به کار اندازه گیری عامل نورزگرائی (23U.I) می آید ، و دیگری همین مقیاس اضطراب که دارای یک همبستگی قوی با عامل اضطراب (24U.I) است ، فراهم شده اند .

اینک به طور کلی ، ابعادی از شخصیت که از راه پرسشنامه ها تمیز دادنی و قابل اندازه گیری اند به خوبی توصیف و مشخص گردیده اند. پیش از پژوهشهای کنونی دربارۀ اضطراب این نکته پذیرفته شده بود که پاسخ هائی که از نقطه نظر روانپزشکی ، این یا آن نوع اضطراب را نشان می دهند ، درواقع بین6 عامل از 16 عامل یا رگه های عمقی ( تست 16 عاملی شخصیت ) توزیع شده اند . همبستگی ها و عاملی کردن نمره های به دست آمده، نشان داده اندکه اکثر این ساخت های شخصیت یعنی :

O  (گرایش به گنهکاری)

Q4 ( تنش ارگی )

(-)Q3 (فقدان توحید یافتگی )

(-)C( ضعف من)

L (ناایمنی پارانویائی)

و با درجۀ کمتر(-) H(کمروئی) ، به صورت یک عامل مرتبۀ دوم به یکدیگر وابسته اند . این امر بدین معناست که یک عامل وسیع و منحصر به فرد اضطراب از راه پرسشنامه ها و همچنین تست های عینی آزمایشگاهی ، مشهود می گردد. اما بیان این حالت از خلال پرسشنامه ها، این نکته را نیز نشان می دهد که این اضطراب مشترک را می توان به پنج سرچشمه یا اشکال متمایز تظاهرات نسبت داد . افزون بر آن ، واقعیت وحدت ساختاری این پنج سرچشمه را می توان از طریق :

1- همبستگی کامل بین مجموع پنج عامل یاد شده درتست16 عاملی شخصیت و عامل 24U.I مجموعۀ O-A

2- تغییر همزمان این پنج عامل بر اثرسن ،

3- تغییر همزمان این پنج عامل در موقعیت های تجربی ،

4- وجود همبستگی های مشابه باضوابط روانی و حرفه ای ،

نشان داد.

در نتیجه مقیاس اضطراب ، از راه گرد آوری مواد این پنج عامل و ضرائب به دست آمده برای آنها ،و به منظور تعیین این عامل مرتبۀ دوم اضطراب ، به شکل عامل واحدی در آمده و ساخته شده است.

همین امر موجب شده است که یک تست استاندارد شدۀ مرجع برای اندازه گیری اضطراب فراهم آید ، تستی که به درستی بر مبنای واحدهای کنشی مأخوذ از یافته های بالینی است .

اکثر روانشناسان از به دست آوردن یک نمرۀ منحصر به فرد برای این عامل ( مرتبۀ دوم) اضطراب عمومی خشنود خواهند بود. اما ممکن است پاره ای نیز خواستار آن باشند که بدانندکدامیک از پنج عامل شخصیت بیشتر مسئول ایجاد اضطراب در یک شخص اند . به همین دلیل است که پنجرۀ تصحیح به صورتی تنظیم شده است که بتوان ، در صورت لزوم ، این پنج عامل را از کل تمیز داد.برای آنکه بتوان به طورکامل دریافت که این تحلیل اضطراب در قالب ساخت شخصیت چه معنائی دارد باید با پویائی ساخت شخصیت به گونه ای که در اصلاحات تجربی جدید بیان شده است ، آشنائی کافی داشت .

خلاصه ای از ساخت های شخصیت که بر اثر تحلیل عوامل به دست آمده اند در حد پنج عامل مورد نظر ، در اینجا ذکر می گردد:

• تحول هشیاری نسبت به خود: Q3

این عامل ظاهراً درجۀ انگیزش برای یکپارچه کردن رفتار فردی است در  حول و حوش احساس از خویشتن که پذیرفته و هشیار است و ضوابطی که از نظر اجتماعی مورد تأییداند.

فقدان این توحید یافتگی رفتار در حول و حوش مفهوم روشنی از خود ، همانطور که اشباع های مرتبه دوم ( تقریباً 8/0 برای Q3)نشان می دهند ، یکی از علل عمدۀ گسترش اضطراب است.

بدین ترتیب ، نمرۀ مؤلفۀ Q3  می تواند به منزلۀ اندازۀ درجه ای از اضطراب باشد که به ساخت های شخصیتی و عادات اجتماعی مورد تأیید ، وابسته است .

• نیروی من:

عامل C نشان دهندۀ مفهوم شناخته شدۀ نیروی من است. یعنی ظرفیت مهارکردن بلافاصله وبیان تنش ها به نحوی سازش یافته و واقع نگر.

همبستگی منفی این عامل با مجموعۀ اضطراب دارای این معناست که یک من نگران همراه با دفاع های بسیار ، به وجود آورندۀ اضطراب است .

فرضیۀ دومی شاید برای تعیین این ارتباط علمی تر به نظر آید این است که یک تنش شدید اضطراب آمیز ، نوعی واپس روی به وجود می آورد و از تحول بهنجار از نیروی ممانعت می کند .

• گرایش پارانویائی: L

دلیل همبستگی تمایل پارانویائی با اضطراب روشن نیست . شاید بتوان گفت که موقعیت اجتماعی مشکلی که بر اثر رفتار پارانویائی به وجود آمده است ، می تواند اضطراب را به وجود آورد یا ممکن است ، نمره ای که آزمودنی در این عامل به دست می آورد معرف مشارکت ناایمنی اجتماعی در اضطراب باشد که به موازات گسترش دفاع های پارانویائی آشکار می گردد .

• گرایش به گنهکاری:O

در سطح توصیفی ،عامل O به منزلۀ گنهکاری اضطراب آمیز افسرده وار تلقی گردیده است . این عامل می تواند به منزلۀ، تمایل سرشتی به اضطراب باشد همچنین می تواند ، در اشکال افراطی ،به منزلۀ نشانگان افسردگی ، خود متهم سازی و اضطراب به صورت در آمیخته جلوه گر شود که در پاره ای از بیماران بیمارستان های روانی مشاهده شده است . ویژگی اصلی آن یک احساس بی کفایتی ، اضطراب و افسردگی ، همراه با تمایل به هر گونه احساس گنهکاری است. این مفهوم در اصطلاح فرویدی برابر با مفهوم اضطرابی است که براثر فشارهای فرامن به وجود آمده باشد.

5- تنش ارگی :Q4

این عامل به دلیل درجۀ همبستگی اش یکی از مهمترین مؤلفه ها است و به نظر می رسد می تواند نشانگردرجۀ اضطرابی باشد که بر اثر فشار بن ، یعنی به واسطۀ کشاننده های بیدار شده و نیازهای کام نایافتۀ گوناگونی ، به وجود آمده است .

این عامل نشان دهندۀ رابطۀ مثبتی است که در اکثر سطوح ، بین اضطراب و نتیجۀ کار ، یافته شده است . تحریک اشتهای جنسی ، نیاز حرمت ، و ترس از یک موقعیت ، در بین کشاننده هائی هستند که مبستگی مثبت آنها را با این مؤلفه یافته اند ، سطح آن از طریق تمایل به هیجان پذیری ، تنش ، زود انگیختگی و عصبانیت آشکار می گردد.

 

3-نکاتی دربارۀ اجرای تست:

پس از ملاحظات مقدماتی لازم، برای برقرارکردن یک رابطۀ خوب با بیمار یا آزمودنی ، آزمونگر ورقۀ تست[6] را در مقابل او قرارمی دهد و از او می خواهدکه آن را بر حسب دستوراتی که به منظور اجرای تست در اختیار اوگزارده اند تکمیل کند. بدین ترتیب اجرای تست به صورت فردی و جمعی (با اقدامات احتیاطی مناسب به منظور اجتناب از تلقین یا نوشتن از روی دیگری ) امکان پذیراست.

نباید به آزمودنی گفت که او به یک تست اضطراب پاسخ می دهد ،بلکه باید از تست به عنوان ورقۀ ” خود تحلیلگری” یاد کرد.

آزمونگر باید ضرورت صداقت در پاسخ دادن را مورد تأکید قرار دهد و نیز خاطر آزمودنی را
از این بابت که نتایج محرمانه اند آسوده سازد .پاسخ ها روی ورقۀ تست یادداشت می شوند و مدت پاسخ دادن برای فردی با ظرفیت خواندن متوسط در حدودپنج دقیقه است . به هر شخصی که وقت بسیارزیادی صرف پاسخ دادن می کند باید یادآور شد که ” نخستین پاسخ” به هر سؤال مورد نظر است.

 

4-دستور اجرا و پرسشنامۀ تست

الف: دستور اجرای تست

در این ورقه،40 پرسش دربارۀ مشکلاتی که غالباً افراد گاه به گاه در زندگی خود احساس می کنند، خواهید یافت.

برای آنکه بتوانید به فهم ودرک  مشکلات خود نائل شوید ، بهتر است که پاسخ خود را به سؤال با علامت زدن روی کلمه ” بله” ، “نه” و جز آن ، صراحتاً مشخص کنید ، تا توصیف مسائلی که شما می توانید داشته باشید، میسر گردد.

با دو مثال ساده، در آغاز به عنوان تمرین کار را شروع کنید همانطور که می بینید، هر سؤال در واقع به صورت یک جمله مطرح شده است . شما باید دور پاسخی که انتخاب کرده اید یک دایره بکشید  تابه این ترتیب نشان دهید که آن جمله تا چه اندازه دربارۀ شما صدق می کند.

حالا پاسخ خود را در مثال هائی که ارائه شده اند ، مشخص کنید :

مثال اول :

1- من دوست دارم راه بروم                             بله      گاهی   نه

پاسخی که در وسط قرار دارد برای مواقعی است که شما نمی توانید با مشخص کردن پاسخ بله یا نه ،جواب قاطع بدهید ، اما تا آنجا که ممکن است از این پاسخ استفاده نکنید .

مثال دوم:

2-من ترجیح می دهم که یک شب را بگذرانم :

الف- با صحبت با اشخاص

ب- در سینما                                      الف     بین این دو       ب

تقریباً نیمی از سؤالاتی که خواهید دید به انتخاب بین الف و ب منجر می شود و ب همواره در سمت چپ قراردارد . به خاطر داشته باشیدکه شما فقط زمانی از پاسخ ” بین این دو ” یعنی” مردد” استفاده می کنید که انتخاب بین الف وب برایتان غیر ممکن باشد .

حالا:

1-هیچ سؤالی را بدون پاسخ نگذارید و به هر یک از سؤالات فقط یک جواب بدهید . پاسخهای شماکاملاً محرمانه خواهند ماند.

2- وقت خود را با تردید در انتخاب هدر ندهید . به سؤال بلافاصله  برحسب آنچه در همان لحظه فکر می کنید ( و نه هفتۀ گذشته یا معمولاً)پاسخ دهید . ممکن است که قبلاً به سؤالاتی مشابه پاسخ داده باشید، اما اینک پاسخ شما باید مبین احساس کنونی شما باشد.

اغلب افرادکارشان را در پنج دقیقه به پایان می رسانند ، بعضی هم ده دقیقه وقت صرف می کنند . ورقۀ خود را به محض اینکه به همۀ سؤالات جواب دادید، پس بدهید.

 

 ب: پرسشنامۀ تست :

1-توجه من نسبت به اشخاص یا سرگرمی ها تقریباً به سرعت تغییرمی کند.	درست	بین این دو	غلط	Q3(-)
2- اگر اشخاص نظر خوبی به من ندارند این امر مانع آرامش فکری کامل من می شود .	درست	بین این دو	غلط
3-دوست دارم نسبت به صحت آنچه می خواهم بگویم کاملاً مطمئن باشم قبل از اینکه عقیدۀ خود را ابراز کنم.	بله	بین این دو	نه
4-تمایل دارم که خود را به دست احساسات حسادت آمیز بسپارم.	گاهی	بندرت	هرگز
5-اگر قرار باشد که زندگیم را دوباره شروع کنیم : الف- آن را به گونه ای متفاوت سازمان خواهم داد . ب- دلم می خواهد همانطور باشد که قبلاً بوده است.	الف	بین این دو	ب
6-والدینم را در مورد همۀ مسائل تحسین می کنم.	بله	بین این دو	نه
7-اگر پاسخ “نه” بشنوم ناراحت می شوم حتی وقتی می دانم که آن چیزی که می خواهم غیر ممکن است.	درست	بین این دو	غلط
8-در مورد درستکاری اشخاصی تردید می کنم که با من رفتاری دوستانه تر از آن دارند که انتظار داشته ام.	درست	بین این دو	غلط	L
9-وقتی دستوراتی می دادند  یا اطاعت مرا خواستار می شدند، والدینم ( یا کسانی که مرا بزرگ کرده اند):
الف- همواره بسیار معقول بودند. ب-غالباً نامعقول بودند.	الف	بین این دو	ب
10-نیاز من به دوستانم بیشتر از نیاز آنها به من است.	بندرت	گاهی	غالباً
11-من یقین دارم که می توانم نیروهایم را بسیج کنم تا با یک مشکل ناگهانی مقابله کنم.	همیشه	گاهی	بندرت
12- وقتی بچه بودم از تاریکی می ترسیدم.	غالباً	گاهی	هرگز
13-دیگران گاهی به من می گویند که به آسانی هیجان را در صدایم و رفتارم نشان می دهم.	بله	مردد	نه
14-اگر اشخاص از ملاطفت من به طور ناشایسته استفاده کنند: الف- جریحه دار می شوم و کینه به دل می گیرم. ب- به زودی فراموش می کنم و می بخشم.	الف	بین این دو	ب
15-انتقادات شخصی بسیاری از اشخاص مرا ناراحت می کنند به جای آنکه به من کمک کنند .	غالباً	گاهی	هرگز
16- برایم غالباً اتفاق می افتد که خیلی زود علیه اشخاص خشمگین شوم.	درست	بین این دو	غلط	Q4
17-احساس اضطراب می کنم ، مثل اینکه چیزی می خواهم بدون آنکه بدانم چیست .	بندرت	گاهی	غالباً
18- گاهی از خود می پرسم که آیا اشخاصی که با آنها صحبت می کنم به آنچه می گویم واقعاً علاقمند هستند ؟	درست	بین این دو	غلط
19-من هرگز احساس مبهم ناراحتی هائی مانند دردهای نامعین، اختلالات هاضمه ، احساس ضربان	درست	بین این دو	غلط
قلب و غیره را نداشته ام.	درست	مردد	غلط
20-در موقع صحبت با بعضی اشخاص ، آنقدر ناراحت می شوم که به سختی جرأت حرف زدن دارم.	گاهی	بندرت	هرگز
21- من بیشتراز اغلب اشخاص ، به هنگام انجام کاری ، نیرومصرف می کنم، چون آن را با ” تمام قوا” انجام می دهم .	درست	مردد	غلط	Q3(-)
22- همواره به خودمی گویم که حواس پرت نباشم و جزئیات را فراموش نکنم.	درست	مردد	غلط
23- هر اندازه موانع، مشکل وناخوشایند باشند من ایستادگی می کنم و هدف های نخستین خود را حفظ می کنم.	بله	بین این دو	نه
24-من در موقعیت های مشکل ، هیجان زده و سر درگم می شوم.	بله	بین این دو	نه
25-من گاه به گاه خواب هائی می بینم که خوابم را مختل می کنند .	بله	بین این دو	نه
26-من همواره به اندازۀکافی نیرو دارم وقتی در مقابل مشکلات قرارمی گیرم.	بله	بین این دو	نه
27-گاهی خود را مجبور می بینم که چیزها را بدون دلیل موجه ،بشمارم.	درست	مردد	غلط
28-غالب اشخاص تا حدی روحیه ای عجیب دارند هر چند مایل به پذیرفتن آن نیستند .	درست	مردد	غلط
29-وقتی در مقابل دیگران مرتکب اشتباه می شوم می توانم آن را سریعاً فراموش کنم.	بله	بین این دو	نه
30-من احساس بد خلقی می کنم و نمی خواهم کسی را ببینم: الف-گاهی ب- تقریباً همیشه	الف	بین این دو	نه
31-در مقابل بد بیاری ها ، تقریباً به گریه می افتم .	هرگز	خیلی بندرت	گاهی
32- حتی در میان جمع گاهی احساس تنهائی و بی ارزش بر من چیره می شود .	بله	بین این دو	نه
33- به هنگام شب بیدار می شوم و بدلیل اشتغالات فکری ، به سختی می توانم بخوابم.	غالباً	گاهی	هرگز
34- مشکلاتی که برایم پیش می آیند هر چه باشند، معمولاً حالم کاملاً خوب است.	بله	بین این دو	نه
35-گاهی برای چیزهای بسیار کوچک ، احساس گناه یا پشیمانی می کنم.	بله	بین این دو	نه
36-اعصابم آنقدر تحریک شده است که بعضی صداها مثل صدای در ، به نظرم غیر قابل تحمل می آیند و مرتعشم می کنند.	غالباً	گاهی	هرگز
37-اگر چیزی به شدت ناراحتم کند ، معمولاً آرامشم را خیلی زود به دست می آورم.	بله	بین این دو	نه
38- تمایل به لرزیدن و یا عرق کردن دارم وقتی به کار مشکلی فکر می کنم که باید انجام دهم .	بله	بین این دو	نه
39-معمولاً به سرعت، در عرض چند دقیقه خوابم می برد ، وقتی به رختخواب می روم.	بله	بین این دو	نه
40-گاهی دچارحالت تنش یا ناآرامی می شوم وقتی به چیزهائی فکر می کنم که اندکی پیش ، فکرم را مشغول کرده وتوجهم را به خود جلب کرده بوده اند .	درست	مردد	غلط

 

 

5-روش تصحیح و نمره گذاری

آزمونگری که پنجرۀ تصحیح در اختیار ندارد می تواند پاسخ های آزمودنی را با مراجعه به فهرست نمره گذاری تصحیح کند . شمارۀ ردیف های این فهرست  با شمارۀ ردیف های پرسشنامه مطابقت دارند .

 

سئوال	امتیاز			سئوال	امتیاز
	2	1	0		2	1	0
1	درست	بین این دو	غلط	21	درست	مردد	غلط
2	غلط	بین این دو	درست	22	غلط	مردد	درست
3	نه	بین این دو	بله	23	نه	بین این دو	بله
4	گاهی	بندرت	هرگز	24	بله	بین این دو	نه
5	الف	بین این دو	ب	25	بله	بین این دو	نه
6	نه	بین این دو	بله	26	نه	بین این دو	بله
7	درست	بین این دو	غلط	27	درست	مردد	غلط
8	درست	بین این دو	غلط	28	درست	مردد	غلط
9	ب	بین این دو	الف	29	نه	بین این دو	بله
10	غالباً	گاهی	بندرت	30	ب	بین این دو	الف
11	بندرت	غالباً	همیشه	31	گاهی	بندرت	هرگز
12	غالباً	گاهی	هرگز	32	بله	بین این دو	نه
13	بله	مردد	نه	33	غالباً	گاهی	هرگز
14	ب	بین این دو	الف	34	نه	بین این دو	بله
15	غالباً	گاهی	هرگز	35	بله	بین این دو	نه
16	درست	بین این دو	غلط	36	غالباً	گاهی	هرگز
17	غالباً	گاهی	بندرت	37	غلط	مردد	درست
18	درست	بین این دو	غلط	38	بله	بین این دو	نه
19	غلط	مردد	درست	39	نه	بین این دو	بله
20	گاهی	بندرت	هرگز	40	درست	بین این دو	غلط

 

پس از تعیین نمره های پاسخ های پرسشنامه ، باید مجموع نمره های 20 پرسش نخست ( ازپرسش یک تا 20 ) و 20 پرسش بعدی (از 21 تا 40) را به طور جداگانه مشخص کنیم و سپس جمع کل نمره ها را به دست آوریم .نمرۀ خامی که به دست می آید با مراجعه به جدول شمارۀ 1 به نمره های طراز شده تبدیل می گردد و بدین ترنیب موضع آزمودنی نسبت به عامل اضطراب مشخص می شود.[7]

 

جدول شمارۀ 1- هنجار گزینی نمرۀ کلی اضطراب

نمرۀ طراز شده	نمره های خام زنان	نمره های خام مردان
0	14-0	10-0
1	18-15	14-11
2	23-19	19-15
3	27-24	23-20
4	31-28	27-24
5	36-32	32-28
6	40-37	36-33
7	44-41	40-37
8	49-45	45-41
9	53-50	49-46
10	80-54	80-50

سپس با مراجعه به جدول شمارۀ 2 ، جمع نمره های آزمودنی را در هر محاسبه می کنیم و بر اساس جدول شمارۀ 3، نمره های خام مؤلفه های مختلف شخصیت را به نمره های طراز شده تبدیل
می نمائیم.

 

جدول شمارۀ2- تعداد و نمره های مواد مربوط به 5 عامل نخستین شخصیت

عوامل نخستین شخصیت	تعداد مواد	نمرات موادی که معرف عوامل هستند
Q3(-) فقدان توحید یافتگی یا انسجام هشیاری نسبت به خود	8	1،2،3،4،21،22،23،24
C(-) فقدان نیروی من یا نورزگرائی عمومی	6	5،6،7،25،26،27
L. ناایمنی پارانویائی	4	8،9،28،29
O گرایش به احساس گنهکاری	12	10،11،12،13،14،15 30،31،32،33،34،35،
Q4. تنش ارگی (فشار بُن)	10	16،17،18،19،20 36،37،38،39،40

 

جدول شمارۀ 3- هنجار گزینی نمره های خام مؤلفه های اصلی شخصیت

نمرۀ طراز شده	Q3(-)	C(-)	L	Q4	O	نمرۀ طراز شده
0	0	–	0	2-0	2-0	0
1	1	0	–	3	3	1
2	2	1	1	5-4	5-4	2
3	3	2	2	7-6	6	3
4	4	3	3	8	8-7	4
5	5	4	–	10-9	9	5
6	6	5	4	21-11	11-10	6
7	8-7	6	5	13	13-12	7
8	10-9	7	6	15-14	14	8
9	11	8	–	1716	17-15	9
10	16-12	12-9	8-7	20-18	24-18	10

 

 

 

سپس می توان در این آزمونگری ، تفسیرهای کیفی و بالینی را که بر اساس مشاهده دربارۀ بیمار در لحظۀ به کار بستن تست یا نخستین جلسۀ مشورتی که پشت سر گذاشته است به دست آمده اند به نتایج افزود .و بالاخره می توان جدول نتایج را با افزودن خلاصۀ تشخیص که هم از داده های استاندارد شدۀ تست و هم از کیفیات و واکنشهای گرد آوری شده در جلسۀ مشورتی منتج شده اند، کامل کرد.

پس می توان نمرۀ نهائی آزمودنی را از بین سه نوع نمرۀ ممکن ، انتخاب کرد:

• فقط یک نمره که نمرۀ کل اضطراب است : در بسیاری از موارد تنها دادۀ مورد نیاز همین نمره است . این نمره جمع امتیازاتی است که از 40 مادّۀ تست به دست آمده اند . پس این نمره ، در عین حال مجموع دو نمرۀ الف ( جمع 20 پرسش اول ) و ب(جمع 20 پرسش بعدی ) نیز هست .
• تمایز بین دو نمره :

الف- اضطراب پنهان یا جمع امتیازات مربوط به مواد 1 تا 20

ب- اضطراب آشکار یا نشانه ای که مجموعۀ امتیازات مواد 21 تا 40 است.

• تمایز بین پنج نمره ای که با ساختهای شخصیتی که در اضطراب مداخله دارند مطابقت می نماید ، یعنی عملاً امتیازاتی که برای مواد بخشهای Q3(-) ،C(-) ،L و Q4 به دست آمده اند.

نمرۀ اول – یعنی طراز اضطراب کلی – مستلزم هیچ نوع تبیین یا توصیف اضافی نیست . نمره های دوم به منظور تعیین میزان هوشیاری یا عدم هوشیاری بیمار نسبت به اضطراب خویش است.

تمایز سوم یعنی تمایز بین پنج مؤلفه به صورتی که در تصحیح خاطرنشان گردید ، تحقق می یابد.

باید در اینجا خاطر نشان ساخت که روانشناسی که به این تمایز علاقمند است با به کار بستن تست16 عامل شخصیت که در آن هر عامل ب  مبنای 20 تا 30 مادّه  مورد ارزشیابی قرارگرفته است ، اطلاعات بیشتری کسب خواهد کرد .

قابل ذکر است که از بین سه نمرۀ یادشده ، نمرۀ دوم در وضع کنونی برای تعیین رابطۀ کلی بین اضطراب پنهان واضطراب آشکار به کار گرفته می شود و ارزش آن باید در پرتو تجربۀ بالینی دربارۀ تست ، مورد تفسیر قرارگیرد. اما نمره های یک و سه به عکس باید پس از تغییرفوری آنهابه نمره های طراز شده ، مورد تفسیر واقع شوند.

همچنین باید یادآورشد که نمرۀ طراز شده ای که بین 4 تا6 باشد، نشان دهندۀ درجۀ متوسط اضطراب است .

نمره ای که بین صفر تا 3 باشد نشان دهندۀ شخصی آرام، بلغمی، پابرجا،راحت و تنش زدوده است.

تفاوت نمرات بر حسب تشخیص بالینی برای روان آزرده های مضطرب در جدول شمارۀ 4 آورده شده است.

نمره ای که 7 یا 8 باشدنشانگر شخصی است که ممکن است به طور مشخص یک روان آزرده مضطرب باشد .

و بالاخره نمرۀ 9 یا 10 معرف فردی است که به وضوح، خواه به منظور اصاح موقعیت خود خواه به منظور مشورت یا روان درمانگری به کمک نیاز دارد.

 

جدول شمارۀ 4- نتایج افراد بهنجار وروان آزرده[8]

گروه	تعداد	میانگین	انحراف معیار
بهنجاران	795	75/26	16/11
روان آزردگان	154	54/38	40/12
هیستریک های مضطرب	59	75/44	80/12

 

جدول شمارۀ 5-تفاوت های معنادار بین گروه بهنجار وگروه های روان آزرده

گروه ها	تفاوت	خطای معیار تفاوت
بهنجاران، روان آزردگان	79/11	001>
بهنجاران، هیستریک ها	00/18	001>
روان آزردگان ، هیستریک ها	21/6	001>

 

همانطور که بر اساس جدول شمارۀ مشاهده می شود و نیز همانطور که معلومات روان شناختی در این زمینه امکان پیش بینی آن را می داد روان آزردگی و اضطراب ، مشابه یکدیگر نیستند بنابراین معتبرسازی یک مقیاس اضطراب نسبت به روان آزردگی فقط می تواند تا حدی مجاز باشد . چه ، مشابهت کامل نمره در یک تست اضطراب و درجۀ روان ازردگی به ارزش آزمون ، به منزلۀ وسیلۀ سنجش اضطراب ، لطمه وارد می آورد و نشان می دهد که تست مورد نظر وسیله ای برای سنجش روان آزردگی است (23U.I).بالعکس ، می توان انتظار داشت که بین روان آزردگی و اضطراب (رگه های اصلی 23U.I و 24U.I) همبستگی بالائی وجود داشته باشد بخصوص وقتی بیمار مبتلا به هیستری اضطراب است ، معمولاً نمرۀ بالائی در بعد اضطراب دارد.

6- هنجارگزینی ایرانی

از آغاز سال 1367 با همکاری گروهی از دانشجویان رشتۀ روانشناسی[9] دانشگاه تهران در راه تعیین هنجار ایرانی برای تست اضطراب اقدام شد.

نمونۀ مورد آزمایش از دانشجویان سال تحصیلی 68-1367 در حد دورۀ کارشناسی (لیسانس) از دانشکده های ادبیات و علوم انسانی ،حقوق ، فنی، پزشکی، هنرها، داروسازی ، علوم تربیتی ، علوم اداری ، اقتصاد ، پرستاری ، الهیات ، علوم اجتماعی ، علوم و دامپزشکی انتخاب شد، در این جمعیت ، تعداد جنس مذکر 16342 و تعداد جنس مؤنث 8532، یعنی جمعاً 24894 بوده است که در گسترۀ سنی 18 تا 30 سالگی قرار داشته اند .

اینک جداول شمارۀ 8،7،6و 9 را که بر اساس آزمایش 977 دانشجوی دانشگاه تهران فراهم شده اند ، ارائه می دهیم .این جداول نمره های طراز شدۀ عوامل اضطرابی (زنان)، نمره های طراز شدۀ عوامل اضطرابی (مردان)،میانگین های عوامل اضطرابی و انحراف معیارهای عوامل اضطرابی را به ترتیب نشان می دهند .

 

 

 

 

 

 

 

جدول 6 شمارۀ- نمره های طراز شدۀ عوامل اضطرابی (مؤنث)

نمرۀ طراز شده	نمره های خام
	Q3-	C-	L	O	Q4	اضطراب پنهان	اضطراب آشکار	اضطراب کلی
0	0	1-0	1-0	4-0	2-0	8-0	6-0	16-0
1	–	2	2	5	4-3	10-9	9-7	20-17
2	1	3	–	7-6	5	12-11	12-10	26-21
3	2	4	3	9-8	7-6	15-13	15-13	31-27
4	4-3	5	4	11-10	9-8	17-16	17-16	35-32
5	5	6	–	12	11-10	20-18	20-18	40-36
6	6	8-7	5	14-13	13-12	22-21	23-21	44-41
7	7	9	6	15	14	25-23	25-24	49-45
8	9-8	10	–	17-16	16-15	27-26	27-26	53-50
9	10	11	7	18	18-17	29-28	30-28	57-54
10	16-11	12	8	24-19	20-19	40-30	40-31	80-58

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول7 شمارۀ- نمره های طراز شدۀ عوامل اضطرابی (مذکر)

نمرۀ طراز شده	نمره های خام
	Q3-	C-	L	O	Q4	اضطراب پنهان	اضطراب آشکار	اضطراب کلی
0	0	1-0	1-0	4-0	2-0	9-0	6-0	17-0
1	1	2	2	6-5	4-3	11-10	8-7	21-18
2	2	4	–	7	5	13-12	11-9	26-22
3	3	4	3	8	7-6	15-14	14-12	31-27
4	4	5	4	10-9	9-8	18-16	17-15	35-32
5	6-5	6	5	12-11	11-10	20-19	19-18	41-36
6	7	7	–	13	12	23-21	22-20	45-42
7	8	7	6	15-14	14-13	25-24	25-23	49-46
8	10-9	9	7	16	16-15	28-26	28-26	54-50
9	11	10	–	17	17	30-29	30-29	57-55
10	16-12	12-11	8	24-18	20-18	40-31	40-31	80-58

 

جدول شمارۀ 8 – میانگین های عوامل اضطرابی

عوامل نوع جنس	Q3-	C-	L	O	Q4	اضطراب پنهان	اضطراب آشکار	اضطراب کلی
مذکر	60/5	10/6	65/4	45/11	30/10	65/19	50/18	15/38
مؤنث	85/4	30/6	25/4	00/12	35/10	80/18	00/19	80/37

 

جدول شمارۀ 9 – انحراف معیارهای عوامل اضطرابی

عوامل نوع جنس	Q3-	C-	L	O	Q4	اضطراب پنهان	اضطراب آشکار	اضطراب کلی
مذکر	04/3	38/2	63/1	65/3	07/4	76/5	61/6	29/11
مؤنث	77/2	63/2	58/1	78/3	22/4	94/5	49/6	35/11