اختلال روان آشفتگی چیست؟

اختلال روان آشفتگی چیست؟

اختلال روان ‌آشفتگی که به عنوان حالت حاد گیجی یا سندرم حاد مغزی نیز شناخته می شود. یک بیماری پزشکی است که از دلایل مختلف ناشی می‌شود. این شامل سردرگمی شدید و تغییرات سریع در عملکرد مغز و همچنین یک دسته خاص از علائم شامل اختلال در توانایی‌های ذهنی و تغییرات ناگهانی در مغز است. اختلال روان ‌آشفتگی می‌تواند در خواب، تمرکز و توجه و عملکرد شناختی تداخل ایجاد کند.

روان ‌آشفتگی با زوال عقل تفاوت دارد به این دلیل که روان‌آشفتگی ناگهانی ایجاد می شود و با درمان بیماری‌های زمینه‌‌ای پزشکی که باعث آن شده است بالقوه قابل برگشت است. روان‌آشفتگی می تواند عارضه جانبی برخی از داروها، شرایط پزشکی، ترک الکل یا جراحی و یا دلایل مختلف دیگری باشد.

روان آشفتگی چیست؟

دلیریوم یک مشکل روانی و ذهنی است که باعث یک سری تغییرات ناگهانی در عملکرد ذهنی و روانی می شود. باید توجه کرد که این روان آشفتگی نوعی بیماری نیست، بلکه یک تغییر موقتی وضعیت و عملکردی می باشد. فرد در طی آن ممکن است با مشکلاتی ائم از عدم یادآوری، سطح پایین توجه و هوشیاری، محتوای فکر آشفته، اختلالات خواب و حتی اختلالات عاطفی روبرو شود. مشخصه اصلی روان آشفتگی، کاهش هوشیاری و هذیان است. بدلیل بروز این بیماری در فرد، محتوای فکر دچار مشکل می شود و دلیل ایجاد هذیان نیز همین مسئله است. هذیان به زبان ساده به معنی سخنان بی اساس و بی ربط از سوی بیمار است که تطابقی با حقیقت های موجود ندارند و البته دارای انواع مختلفی نیز می باشد که بیشتر در بیماری های روان پریشانه مورد بحث قرار می گیرند.

روان آشفتگی با سایر بیماری های روان مانند افسردگی، زوال عقل یا اسکیزوفرنی مرتبط است و ممکن است با آن ها همراه باشد. با افزایش سن و بروز افسردگی و زوال عقل، تعداد زیادی از مراجعه کنندگان به پزشک یا بستریان بیمارستانی دارای روان آشفتگی هستند. اما این در صورتی است که به طور معمول پزشک ها به خوبی آن را تشخیص نمی دهند.

این بیماری یا بهتر است بگوییم این مشکل، یک اختلال موقتی است و با تشخیص به موقع می توان به راحتی و در کوتاه ترین زمان ممکن سلامت فرد را برگرداند.

انواع روان آشفتگی

Delirium بر اساس عواملی مانند علت بروز، نوع و شدت علائم تقسیم بندی خاص خود را دارد که در پایین آن ها را بررسی می کنیم؛

دلیریوم ترمنس: نوعی از روان آشفتگی است که در افرادی بروز می کند که سالهاست به نوشیدن مشروبات الکلی عادت داشته اند و اکنون می خواهند آن را ترک کنند.
دلیریوم هایپراکتیو: با علائمی مانند آشفتگی و بی قراری، پرخاش و عدم همکاری همراه است.
دلیریوم هایپواکتیو: در این مورد افراد فعالیت کمی دارند و تمایل زیاد به خواب طولانی مدت باعث بی نظمی و عقب ماندن از کلیه فعالیت های روزمره می شود.
دلیریوم ترکیبی: زمانی که فرد هر دو نوع روان آشفتگی هایپر و هایپو اکتیو را دارد و علائم بیماری بین آن ها متناوب است، به نوع ترکیبی مبتلا می باشد.
علائم روان آشفتگی:

انواع دلیریوم ها می توانند علائم متفاوتی با هم داشته باشند و البته چندین علامت مشترک نیز دارند. به صورت کلی می توان برای درک بهتر وضعیت، فردی را تصور کرد که در حالت مستی زندگی می کند.

علائم مشترک 

گیجی و سردرگمی
کاهش توان حافظه و یادآوری
تکلم نامفهوم یا ناتوانی در منسجم صحبت کردن
مشکل در تمرکز
ایجاد تغییر در الگوی خواب
تغییر خلق و خو
علائم روان آشفتگی هایپراکتیو:

اضطراب
انواع توهم ها
علاقه به قمار
تغییرات سریع در احساسات
بی قراری

علائم روان آشفتگی هایپواکتیو

بی علاقگی و بی انگیزگی
کاهش سطح واکنش و پاسخگویی
عاطفه در سطح flat
تنبلی

علت بروز روان آشفتگی

گاهی نمی توان تعیین کرد که دلیریوم به چه دلیلی در فرد ایجاد شده است، اما به طور کلی برخی از علل مهم و موثر بر آن مطرح شده اند، از جمله:

برخی از عفونت های دستگاه تنفسی و ادراری
اختلال در سطح دوپامین یا استیل کولین
مصرف بیش از حد یا ترک الکل و مواد مخدر
ضربه به سر
تومورهای مغزی
بستری شدن یا عمل جراحی
مشکلات کلیه و کبد
کمبود خواب شدید
عوارض ناشی از برخی داروهای خاص

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند؟

علاوه بر دلایلی که ذکر کردیم، برخی از شرایط شخصی یا محیطی نیز می توانند افراد را مستعدتر کنند. در پایین به برخی از آن ها اشاره کرده ایم؛

سالمندان بالای ۷۵ سال (بخصوص کسانی که در خانه سالمندان هستند).
بیماران بستری در بیمارستان یا کسانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند.
کسانی که در طول شبانه روز، ساعت خواب بسیار کمی دارند.
کسانی که مبتلا به ویروس HIV، سرطان و عفونت های تنفسی هستند.
کسانی که بیماری های مزمن دارند و چندین نوع دارو مصرف می کنند.
کسانی که سابقه سکته مغزی، زوال عقل یا اختلالات شناختی دارند.
این مشکل در مردان بیشتر شایع است.

روان آشفتگی برحسب علت، شدت و ويژگي هايش اينگونه طبقه بندي ميگردد:

روان آشفتگي الكلي، روان آشفتگي رعشه اي يا هذيان خمري كه شديدترين نوع اين مشكل تلقي ميشود و در افرادي رخ ميدهد كه در حال ترك الكل هستند. اينگونه افراد معمولا سالها به مصرف الكل در حجم بالا پرداخته اند.
روان آشفتگي پر كار كه بصورت آني و بدون علامت و هماهنگي رخ ميدهد.
روان آشفتگي كم كار كه شايع ترين نوع روان آشفتگي محسوب ميگردد. افراد مبتلا به اين مشكل تمايل به خواب بيشتري دارند و نسبت به امور روزمره بي توجه و بي تفاوت هستند. اين افراد ممكن است وعده غذايي يا قرار ملاقاتشان را فراموش كنند.

بهترین راه پیشگیری از روان‌آشفتگی آگاهی از عوامل خطر و کاهش آ‌ن‌ها از طریق اقدامات پیشگیرانه مانند موارد زیر است:

با کاهش صدا و حواس پرتی خواب خوب را تقویت کنید.
به بیماران بیمارستان کمک کنید تا نسبت به زمان و مکان خود آگاهی داشته باشند.
از اقدامات پزشکی غیرضروری خودداری کنید
از مصرف داروهای آرامبخش خودداری کنید.