پرسشنامه راهبردهای فراشناختی خواندن

پرسشنامه راهبردهای فراشناختی خواندن

ردیف	عبارات	هرگز یا تقریبا هرگز	به ندرت	گاهگاهی	بیشتر اوقات	همیشه یا تقریبا همیشه
1	من هنگام خواندن، در ذهنم هدفی را دنبال می کنم.
2	من برای فهم بهتر مطلب از آموخته های خود کمک می گیرم.
3	من در حال مطالعه برای کمک به فهم مطلب یادداشت برداری می کنم.
4	در هنگام دشوار شدن مطلب، برای فهم بهتر، آن را با صدای بلند می خوانم.
5	من آنچه را که می خوانم خلاصه می کنم تا به اطلاعات مهم موجود در متن دست یابم.
6	من برای وارسی فهم خود از مطلب درباره آنچه که می خوانم با دیگران بحث می کنم.
7	من متن مورد نظر را قبل از مطالعه دقیق، ابتدا به طور کلی مرور می کنم تا ببینم در مورد چه چیزی است.
8	من برای اطمینان از فهم مطلب، آن را آهسته (با سرعت کم) اما به دقت می خوانم.
9	هنگام از دست دادن تمرکزم بر متن سعی می کنم برگردم و از جایی که تمرکز داشتم شروع کنم.
10	من سرعت خواندنم را طبق مطلب مورد مطالعه تنظیم می کنم.
11	هنگامی که متن مشکل می شود من توجه بیشتری به مطلب مورد مطالعه می کنم.
12	من در حال مطالعه به این نکته فکر می کنم که آیا محتوای مطلب با هدف مطالعه من مطابقت دارد.
13	هنگام خواندن، گاه به گاه متوقف می شوم و در مورد آنچه که خوانده ام فکر می کنم.
14	خط کشیدن دور یا زیر مطلب متن به من در یادآوری کمک می کند.
15	من قبل از خواندن مطلبی ابتدا با توجه به ویژگی هایی مثل طول و ساختار زمین متن آن را برانداز می کنم.
16	من سعی می کنم تا اطلاعات را تصویر سازی کنم تا به یادآوری آن کمک کند.
17	هنگام مطالعه، من از منابع کمکی مثل کتابهای راهنمای دروس جهت کمک به فهم مطلب استفاده می کنم.
18	من برای درک بهتر مطلب آن چه را که خوانده ام به زبان خود بیان می کنم.
19	هنگام خواندن تصمیم می گیرم چه چیزی را به دقت بخوانم و چه چیزی را نادیده بگیرم.
20	برای افزایش فهم مطلب، از جدول ها، تصاویر و شکل های متن استفاده می کنم.
21	من از نشانه های زمینه ای موجود در مطلب مورد مطالعه برای درک بهتر مطلب استفاده می کنم.
22	من برای تشخیص اطلاعات کلیدی از کمک های نوشتاری مثل کلماتی که پررنگ یا مایل نوشته شده اند استفاده می کنم.
23	هنگامی که مطلب دشوار می شود جهت افزایش درک مطلب خود آن را دوباره می خوانم.
24	من سعی می کنم معنی کلمات یا عبارات ناشناخته را حدس یزنم.
25	من اطلاعات موجود در متن را به طور انتقادی تحلیل و ارزیابی می کنم.
26	من هنگام رسیدن به اطلاعات متناقض، فهم خود را وارسی می کنم.
27	من سعی می کنم حدس بزنم مطلبی را که می خوانم درباره چیست.
28	من سوالاتی از خود می پرسم که احتمال می دهم در متن به آن پاسخ داده شده باشد.
29	من درست یا غلط بودن حدسهای خود را درباره متن بررسی می کنم.
30	من در طول متن مورد مطالعه، جلو و عقب می روم تار روابط میان ایده های موجود در آن را دریابم.

 

روش نمره گذاری و تفسیر

این پرسشنامه دارای 30 سوال بوده و هدف آن سنجش راهبردهای فراشناختی خواندن (کلی، حمایتی و حل مسئله) است. این پرسشنامه توسط مختاری و ریچارد(2002) تدوین شده است.  طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده که امتیاز مربوط به هر گزینه در جدول زیر ارائه گردیده است:

گزینه	هرگز یا تقریبا هرگز	به ندرت	گاهگاهی	بیشتر اوقات	همیشه یا تقریبا همیشه
امتیاز	1	2	3	4	5

 

 

پرسشنامه فوق دارای سه بعد بوده که سوالات مربوط به هر بعد در جدول زیر ارائه گردیده است:

 

بعد	سوالات مربوطه
کلی	4-1
حمایتی	9-5
حل مسئله	13-10

 

 

برای بدست آوردن امتیاز مربوط به هر بعد، مجموع امتیازات سوالات مربوط به آن بعد را با هم جمع نمایید. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع کنید.

 

 

در جدول زیر طبقه بندی کیفی نمره ها در هر یک از خرده آزمونها و نیز در کل پرسشنامه ارائه شده است:

طبقه نمره ها	کل پرسشنامه	خرده آزمون راهبردهای کلی	خرده آزمون حل مسئله	خرده آزمون حمایتی
خیلی بالا	150-121	70-57	40-33	40-33
بالا	120-91	56-43	32-25	32-25
متوسط	90-61	42-29	24-17	24-17
پایین	60-31	28-15	16-9	16-9
خیلی پایین	30-1	14-1	8-1	8-1

 

روایی و پایایی

شاخص های روایی و پایایی این آزمون در حد بالا و قابل قبولی گزارش شده است (مختاری و ریچارد، 2002).

در پژوهش حسین چاری و همکاران (1388) جهت روایی صوري پرسشنامه و صحت و سقم سئوالات، پرسشنامه در بین تعدادي از اساتید و دانشجویان دکترای روانشناسی توزیع شد  و روایی صوری آن مورد تایید قرار گرفت.

همچنین پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با استفاده از روش اندازه­گیري آلفاي کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفاي کرونباخ از صفر (0) به معناي عدم پایداري، تا مثبت یک (1+) به معناي پایائی کامل قرار می­گیرد و هر چه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می­شود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه راهبردهای فراشناختی خواندن در جدول زیر ارائه شده است:

 

مقدار آلفای کرونباخ در پرسشنامه­ راهبردهای فراشناختی خواندن

بعد	آلفای کرونباخ
کلی	92/0
حمایتی	87/0
حل مسئله	79/0
کل	93/0

 

منبع: حسین چاری، مسعود، سماوی، سید عبدالوهاب، کردستانی، داوود، (1388)، انطباق و بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه راهبردهای فراشناختی خواندن در میان دانش آموزان دوره متوسط، مطالعات روان شناختی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، دوره 6 شماره 1.

– Mokhtari, K & Reichard, C. A, (2002). Assessing Students’ Metacognitive Awareness of Reading Strategies, Journal of Educational Psychology, 94 (2) , 249-259