پرسشنامه شكست هاي شناختي شغلي
ردیف | چقدر اتفاق افتاده است که ………… | کاملا مخالفم | مخالفم | نظری ندارم | موافقم | کاملا موافقم |
1 | شماره تلفن داخلي واحدهاي از محيط كار، كه اغلب از آن استفاده مي كنيد را فراموش كرده باشيد؟ | |||||
2 | مراحل يا توالي زماني يك كار را به خاطر نياورده باشيد؟ | |||||
3 | به قسمت يا واحدي از محيط كار برويد در حالي كه فراموش كنيد براي چه كاري رفته ايد؟ | |||||
4 | فراموش كنيد وسايل و ابزار خود را كجا گذاشته ايد؟ | |||||
5 | پس از شروع يك كار كه نياز به وسايل حفاظت فردي دارد، متوجه شويد كه لباس كار، دستكش يا كلاه ايمني خود را نپوشيدايد؟ | |||||
6 | براي اينكه انجام كارهاي معمول را فراموش نكنيد از همكارن درخواست كنيد كه به شما يادآوري كنند يا ياداشت برداري كنيد؟ | |||||
7 | اسامي واحدها يا ماشين آلات يا افرادي كه از قبلا به ياد داشته ايد را فراموش كنيد؟ | |||||
8 | در پايان گفتگوی حضوري يا تلفني متوجه شدايد كه چيزي كه مدنظر بوده را مطرح نكرده ايد؟ | |||||
9 | پس از ترك خانه يا محيط كار براي برداشتن چيزي كه فراموش كرده ايد برگشته باشيد؟ | |||||
10 | فراموش كرده ايد پيامي را كه از شما خواسته شده بود را به كسي برسانيد؟ | |||||
11 | در خاموش كردن دستگاهها، لامپ ها يا قفل كردن درب اتاق خود دچار شك شده باشيد؟ | |||||
12 | به علايم هشدار دهنده نظير چراغ هاي راهنما، پيام هاي صوتي، عقربه ها و درجه ها توجه نكرده باشد؟ | |||||
13 | در هنگام كار، بدليل رفت و آمد ساير همكاران يا سروصداي محيط كار حواس شما پرت شده باشيد؟ | |||||
14 | يكبار به ساعت نگاه كنيد ولي متوجه زمان نشده باشيد و دوباره نگاه كرده باشيد؟ | |||||
15 | يك سوال ساده (نظير تاريخ، ايام هفته يا اسامي افراد) را چندين بار در يك زمان كوتاه از همكاران خود پرسيده باشيد؟ | |||||
16 | پس از شروع يك كار، چنان غرق در فكر شويد كه از كار مورد نظر غافل شده باشيد؟ | |||||
17 | در هنگام خواندن يك دستورالعمل كاري، يا مطلبي بدليل مكالمه همكاران در نزديكي شما حواستان پرت شود؟ | |||||
18 | در هنگام مكالمه با تلفن، قادر به انجام فعاليت هاي فيزيكي معمول نباشيد؟ | |||||
19 | در هنگامي كه قرار است يك كار انجام دهيد به دليل عدم تمركز با تاخير شروع به كار كنيد؟ | |||||
20 | چيزي كه قبلا گفته ايد يا كاري كه قبلا انجام داده ايد را بخاطر نياورده باشيد؟ | |||||
21 | چيزي را كه چند روز قبل جايي گذاشته ايد را پيدا نكرده باشيد؟ | |||||
22 | براي انجام يك كار به واحد يا بخش ديگري مراجعه كرده باشيد؟ | |||||
23 | بطور تصادفي ابزار يا قطعه كار از دست شما افتاده باشد؟ | |||||
24 | به اشتباه كليد يا اهرم يك دستگاه يا كامپيوتر را فشار داده باشيد؟ | |||||
25 | يك وسيله يا يك ابزار را در جاي غير معمول آن گذاشته باشيد؟ | |||||
26 | براي انجام يك كار معمول كه قبلا مكررا آن را انجام داده ايد متوجه شويد كه روش نادرستي را انتخاب كرده ايد؟ | |||||
27 | بطور تصادفي دستگاهي را روشن يا خاموش كرده باشيد؟ | |||||
28 | دسته كليد خود را روي درب/ يا گوشي موبايل را روي ميز جا بگذاريد؟ | |||||
29 | در هنگام تردد در محيط كار بطور تصادفي به شيء يا فردي برخورد كنيد؟ | |||||
30 | در تخمين فاصله از اشياء، وزن، طول يا عمق وسايل دچار اشتباه شده باشيد؟ |
روش نمره گذاری و تفسیر
بررسي حوادث نشان مي دهد كه وقوع بيش از 90 درصد حوادث صنعتي به خطاهاي انساني مربوط است. خطاهاي شناختي، خطا هايي با پايه شناختي هستند كه در طي انجام وظيفه اي كه فرد معمولا قادر است آن را بدون خطا انجام دهد. اين خطاها در حوزه هاي مختلف شناختي از قبيل حافظه، توجه و عمل رخ مي دهند. بنابراين، هدف از اين ابزار اندازه گيري شكست هاي شناختي در محيط كار مي باشد. این پرسشنامه دارای 30 سوال بوده و طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده که امتیاز مربوط به هر گزینه در جدول زیر ارائه گردیده است:
گزینه | کاملا مخالفم | مخالفم | نظری ندارم | موافقم | کاملا موافقم |
امتیاز | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع کنید. این امتیاز دامنه ای از 35 تا 175 خواهد داشت. نمرات بالاتر نشان دهنده شكست هاي شناختي بالاتر در محيط كار خواهد بود و برعکس.
روایی و پایایی
در پژوهش حسن زاده رنگی (1389) جهت روایی محتوایی پرسشنامه 7/0 بدست آمد که بیانگر روایی مناسب این ابزار است.
همچنین پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با استفاده از روش اندازهگیري آلفاي کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفاي کرونباخ از صفر (0) به معناي عدم پایداري، تا مثبت یک (1+) به معناي پایائی کامل قرار میگیرد و هر چه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر میشود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه شكست هاي شناختي شغلي 96/0 بدست آمد که بیانگر پایایی عالی این ابزار است.
منبع: حسن زاده رنگي، ن، الهياري، ت، خسروي، ي، زائري، ف، صارمي، م، (1389)، طراحي پرسشنامه شكست هاي شناختي شغلي: تعيين روايي و قابليت اعتماد ابزار، فصلنامه سلامت کار ایران، دوره 9؛ شماره 1.