آزمون هوش هیجانی بار- آن

مشخصات پرسشنامه هوش هیجانی بار- آن و اعتبار وروایی آن

آزمون هیجانی بار-آن که به آزمون هوش هیجانی بار-آن شهرت دارد، در سال1980 باطرح این سؤال که”چرا بعضی مردم نسبت به بعضی دیگر در زندگی مؤفق ترند؟” آغاز شد.در این سال، مؤلف، مفهوم تعریف واندازه ای از هوش غیر شناختی را ارائه نمود. راهبرد وی جهت ساخت آزمون، شامل چهار مرحله ی اصلی است:

1-طبقه بندی متغیر های مختلف وتشخیص اینکه این متغیر ها، تحت چه واژه های کلیدی قرار می گیرند؛ جهت تعیین عملکرد مؤثر ومؤفق وهمچنین سلامت هیجانی، براساس تجارب بالینی مؤلف ومرور پیشینه در رابطه با سلامت روان، بدست آمده است.

2- تعریف عملیاتی این عوامل.

3- ساختن طرحی از پرسشنامه، جهت آزمون این عوامل.

4- تفسیر نتایج وبه کارگیری آنها برای دسترسی به پایایی، ساختار عاملی وروایی آزمون.

مشخصات آزمون هوش هیجانی بار- آن

این آزمون دارای 117 سؤال و15 مقیاس می باشد که بار-آن، برروی 3831 نفر از 6 کشور( آرژانتین، آلمان، هند، نیجریه و آفریقای جنوبی) که8/48 درصدآنان مردو2/51 درصد زن بودند، انجام دادودر آمریکای شمالی به طور سیستماتیک، هنجاریابی شد. نتایج حاصل از هنجاریابی نشان دادکه این پرسشنامه از اعتبار وروایی مناسبی برخوردار است.

پاسخ های پرسشنامه برروی یک مقیاس5درجه ای درطیف لیکرت(کاملاًمؤافقم،مؤافقم،تاحدودی،مخالفم وکاملاًمخالفم) تنظیم شده است. مقیاس های پرسشنامه عبارتند از:

– خودآگاهی هیجانی(ES)[2] : توانایی آگاه بودن وفهم احساس خود.

– خودابرازی (AS)[3] :توانایی ابراز احساسات،باورها وافکار صریح ودفاع از مهارت های سازنده وبر حق خود

– احترام به خود(SR)[4] :توانایی آگاه بودن از ادراک خود،پذیرش خود واحترام به خود.

– خودشکوفایی(SA) [5]:توانایی درک ظرفیت بالقوه وانجام چیزیکه می توان انجام داد،تلاش برای انجام دادن ولذت بردن. – استقلال(IN)[6] :توانایی هدایت افکار واعمال خودوآزاد بودن از تمایلات هیجانی.

– همدلی(EM)[7]  :توانایی آگاه بودن ودرک احساسات دیگران وارزش دادن به آن.

-مسئولیت پذیری اجتماعی(RE)[8] :توانایی ابراز خود به عنوان یک عضو دارای حس همکاری،مؤثر وسازنده درگروه

– رابطه بین فردی(IR)[9] :توانایی ایجادو حفظ روابط رضایت بخش متقابل که به وسیله ی نزدیکی عاطفی، صمیمیت، محبت کردن ومحبت گرفتن توصیه می شود.

– واقع گرایی(RT)[10] :توانایی سنجش هماهنگی بین چیزی که بطور هیجانی تجربه شده وچیزی که بطور واقعی وجود دارد.

– انعطاف پذیری(FL)[11] :توانایی سازگار بودن افکار ورفتار باتغییرات محیط وموقعیت ها.

– حل مسئله(PS)[12] :توانایی تشخیص و تعریف مشکلات، به همان خوبی خلق کردن وتحقق بخشیدن راه حل های مؤثر وبالقوه.

– تحمل استرس(SI)[13] :توانایی مقاومت کردندر برابر رویدادها وموقعیت های استرس زا وهیجانات قوی، بدون جا زدن ویا رویارویی فعال ومثبت با استرس.

-کنترل تکانه(IC)[14]: توانایی مقاومت در برابر یک تکانه،سائق یا فعالیت های آزمایشی ویا کاهش آنها، همچنین توانایی کنترل هیجانات خود.

– خوش بینی(OP)[15]:توانایی زیرکانه نگاه کردنبه زندگی وتقویت نگرش های مثبت، حتی درصورت بروز بدبختی واحساس منفی

 

– شادمانی (HA)[16]: توانایی احساس خوشبختی کردن با زندگی خود،لذت بردن از خودودیگران،داشتن احساسات مثبت، صریح، مفرح وشاد.

اعتبار روایی

در تحقیق بار-آن (1997)، ضرایب بازآزمایی بعد از یک ماه85/0 وبعد از 4 ماه 75/0 گزارش شده است. در بررسی دیگری،همسانی درونی با استفاده از روش آلفای کرونباخ در هفت نمونه از جمعیت های مختلف ، برای خرده مقیاس ها بین 69/0 (مسئولیت پذیری اجتماعی) تا 86/0 (احترام به خود) با میانگین 76/0 به دست آمد(بار-آن وپارکر،2000).

درایران، زارع (1380)  میانگین کل ضریب همسانی پرسشنامه را 76/0 به دست آورد. همچنین شمس آبادی(1383)، ضریب آلفا رادر دامنه ای بین 55/0 (همدلی) تا 83/0 (کنترل تکانه)، با میانگین 70/0 گزارش کرده است.

لازم به ذکر است این پرسشنامه برروی دانشجویان ایرانی (دهشیری، 1382) فرم شده وتعداد عبارت های آن به 90 عبارت کاهش یافته است واعتبار این پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای دانشجویان پسر74/0 وبرای دانشجویان دختر 68/0 وبرای کل افراد 93/0 گزارش شده است. همچنین ضریب اعتبار به روش زوج وفرد 88/0 به دست آمد. روایی این پرسشنامه نیز باروش تحلیل عاملی اکتشافی در پژوهش دهشیری (1382) محاسبه شد که از بین 13 عامل در ساختار عاملی نمونه آمریکای شمالی ( بار-آن، 1997)، هشت عامل برای آزمودنی های ایرانی روایی داشت. همچنین بین نمره هر یک از خرده مقیاس ها، ومیانگین نمره ی کل پرسشنامه، رابطه ی مستقیم و معنادار وجود دارد یعنی تمام خرده مقیاس های موجود در پرسشنامه با متغیر هوش هیجانی دارای ارتباط مستقیم است. (آشیانی، 1388؛ 183) .

 

 نمره گذاری و تغییر نمرات

نمره گذاری برروی یک طیف 5 درجه ای لیکرات صورت می گیرد.”کاملاً مؤافقم 5، مؤافقم4، تاحدودی3،مخالفم2 و کاملاًمخالفم 1″، نمره گذاری در برخی از سئوالات به صورت معکوس صورت می گیرد

سئوالات:]1-3-4-5-6-7-8-9-10-13-14-16-23-24-25-28-29-30-31-32-38-39-42-43-44-46-47-49-51-53-54-55-57-59-60-62-65-66-68-69-70-73-74-76-83-85-88-89[، به صورت مستقیم و بقیه ی سوالات به صورت معکوس نمره گذاری می شوند.

میانگین وانحراف معیار آزمون به ترتیب 6/313 و1/37 می باشد. نمره ی کل آزمون برابر با مجموع نمرات 15 مقیاس می باشد.کسب امتیاز بیشتر در این آزموننشانگر موفقیت برتردر مقیاس مورد نظر یا در کل پرسشنامه وبرعکس می باشد. نمرات متوسط و بالاتر در افرادی گزارش می شود که به طور بالقوه در کارکرد هیجانی و اجتماعی مؤثر هستند. نمرات بالاتر پیش بینی کننده بهتری برای کارکردمؤثردر برابر تقاضا وفشارهای محیطی است ونشان می دهد که مهارت های هیجانی اندازه گرفته شده، قوی توسعه یافته ودارای عملکرد مؤثر هستند. از سوی دیگر نمرات پایین برتوانایی در مؤفقیت در زندگی و وجود مشکلات هیجانی، اجتماعی یا رفتاری اشاره دارد( بار- آن و پارکر،2000).

 

 

روایی وپایایی پرسشنامه خودشناسی نیما قربانی ونمره گذاری آن

پرسشنامه خودشناسی شامل 12 ماده که وجوه خودشناسی رابه نحوی یکپارچه ودر قالبی واحد وبا استفاده از مقیاس 5 درجه ای لیکرت، مورد سنجش قرار می دهد. پایایی این این پرسشنامه در یک گروه 230نفری از دانشجویان دانشکاه تهران چنین بود: ضریب آلفای کرونباخ  برای مؤلفه ی خودشناسی تجربه ای 90/0 (45/2-M و 72/0-SD)  وبرای خودشناسی تأملی 84/0 (74/2-M و55/0-SD) بوده افزون بر این همبستگی میان دو وجه نیز برابر بود (74/0-P، 0/00r) ( قربانی و همکاران، 2003) .

پایایی باآزمایی این آزمون پس از 7 تا8 هفته فاصله ی زمانی، با یک نمونه 44 نفری سنجیده شد.این پایایی برای

[1] -Bar-On EmotionQl Questient

[2]-Emotionai  Self- awareness

[3] – Assertiveness

[4] – Self- Reqard

[5] – Self- Actualization

[6] – Independence

[7] – Empath

[8] – Responsibility

[9] – Interpersonal relationship

[10] – Reeality Testing

[11] – Flexibility

[12] – Problem Solving

[13] – Stress Tolerance

[14]-Impulse control

[15] – Optimism

[16]– Happinese