پرسشنامهي عدالت زناشويي:
پرسشنامه عدالت زناشویی محقق ساخته: منبع پایان نامه کارشناسی ارشد محمود بهمنی، دانشگاه هرمزگان . موضوع پایان نامه بررسي مقایسهايي عدالت زناشويي بین زوجین رضایتمند و زوجین داراي تعارض زناشویی در شهر بندرعباس
از آنجا كه شيوه سنجش عدالت در بين محققان مختلف متفاوت بوده است ابتدا لازم مي دانيم به بحث در مورد روشهاي مختلف سنجش بهكار گرفته شده در پژوهشهاي اشاره كنيم.
3-4-1-1- سنجش عدالت در پژوهشها:
سنجش عدالت در پژوهشهاي گذشته بيشتر با پرسشنامههاي مختلف كه به وسيله هاتفيلد و همكارانش ساخته شده است انجام گرفته است كه به شكل كلي اين پرسشنامهها سه پرسشنامه ي يك سوالي كه عدالت را در روابط زناشويي مورد سنجش قرار مي دهد، چون سنجش عدالت هاتفيلد، سنجش عدالت هاتفيلد و همكاران (1977،1978)، پرسشنامه اصلاح شده عدالت زناشويي(هاتفيلد ترامپسون و همكاران، 1990) و پرسشنامهي چند آيتمي ترامپسون، هاتفيلد و همكاران(1981) كه به سنجش عدالت در حوزههاي مختلف زندگي كه جنبهي بده بستاني دارد ميپردازد تشكيل ميشود. مطالعات زيادي چون: بوانك و ماتسارس،(1999)؛ هاتفيلد و همكاران،(1982)؛ پترسون، (1990)؛ راچلين، (1987)، لارسون و همكارانش (1998) و اسپرچر، (2001) ميتوان نام برد كه از پرسشنامهي اصلاح شده عدالت زناشويي(هاتفيلد ترامپسون و همكاران، 1990) استفاده كردهاند. علاوه بر آن از پرسشنامهي هاتفيلد و همكارانش(1978) نيز در تحقيقاتي چون: كويجر و همكاران،( 2002)؛ لارسون و همكاران، (1998)؛ آتنه و همكاران،(1984) و والستر و همكاران، (1978) مورد استفاده قرار شده است. ازپرسشنامه چند آيتمي هاتفيلد نيز تا آنجا كه محقق اطلاع دارد تنها در تحقيق ترامپسون و همكاران(1981) مورداستفاده قرار گرفته است. مقياسهاي هاتفيلد و همكارانش جزئي از NSFH data نيست و نميتواند در مطالعات اخير مورد استفاده قرار گيرد با اين وجود چيزي كه در تحقيقات گذشته فراموش شدهاست استفاده از مقياسهاي چند آيتمي جايگزين كه داري NSFH data است ميباشد و از آنجا كه مقياسهاي مورد استفاده در تحقيقات گذشته در چهارچوب NSFH data نيست و اين يك معيار بين المللي است نميتوان از مقياسهاي ذكر شده در بالا استفاده كرد (بنجامين،2006). يكي ديگر از روشهاي مورد استفاده در سنجش عدالت سنجش عدالت در حوزههاي مختلف تقسيم مسئوليتهاي خانواده و قدرت در زندگي چون تصميم گيري ميباشد كه تحقيقات مختلفي چون بنجامين،2006؛ فريسكو و ويليامز، 2003؛ كلترانه، 2000 و … از آن استفاده كردهاند. محققان در اين پژوهش سعي كردند براي سنجش عدالت به ادغام اين دو روش بپردازند.
3-4-1-2-پرسشنامهي عدالت زناشويي
پرسشنامه محقق ساخته عدالت زناشويي در اين پژوهش پرسشنامهي 26 سوالي است كه اين پرسشنامه اقتباسي از چهار پرسشنامهي حدود فعاليت و نقش( مايكلز و همكاران،1984)، ادراك انصاف بنجامين(2006)، ادراك عدالت و برابري در كارهاي خانگي فريسكو و ويليامز(2003) و پرسشنامهي چند آيتمي ترامپسون و همكاران(1981) ميباشد. اين پرسشنامه كه به صورت چند آيتمي ساخته شدهاست داراي 4 خرده مقياس ميباشد و درسوالات هر خرده مقياس دو سري سوال كه يكي سري مفهوم برابري و ديگري احساس عدالت را ميسنجد آورده شدهاست.
3-4-1-2-1- خرده مقياسهاي پرسشنامه عدالت زناشويي
پرسشنامه مذكور از 4 خرده مقياس «عدالت در تقسيم مسئوليتهاي خانواده»، «عدالت در قدرت»، «عدالت در احترام به اطرافيان»، «عدالت در توجه به نيازها» تشكيل شدهاست.
- عدالت در تقسيم مسئوليتهاي خانواده: اين مولفه به احساس عدالت (برابري، عدالت) در مسئوليتهاي مختلف درونخانگي از جمله: كارهاي درونخانگي، تربيت فرزندان، تامين هزينههاي زندگي مربوط ميشود. اين خرده مقياس از طريق سوالات( الف-ب) 2،1و3 سنجيده ميشود
- عدالت در تقسيم قدرت: اين مولفه به احساس عدالت (برابري، عدالت) در قدرت تصميم گيري و داشتن آزاديهاي لازم براي ادامه تحصيل، داشتن شغل و پرداختن به علايق شخصي مربوط ميشود. اين خرده مقياس از طريق سوالات( الف-ب) 4، 7 و 8 سنجيده ميشود.
- عدالت در احترام به اطرافيان يكديگر: اين مولفه به احساس عدالت(برابري، عدالت) در احترام به اطرافيان( دوستان و خويشاوندان) مربوط ميشود. اين خرده مقياس از طريق سوالات( الف-ب) 5 و6 سنجيده ميشود.
- عدالت در توجه به نيازهاي يكديگر: اين مولفه به احساس عدالت (برابري، عدالت) در توجه به نيازهاي مختلف چون: نيازهايجنسي، نياز به درك و اهميت در موقعيتهاي سخت زندگي، نياز به تعهد ديگري، تلاش براي خوب نگهداشتن رابطه، نياز به قدرداني در قبال كارهاي يكديگر مربوط ميشود. اين خرده مقياس از طريق سوالات( الف- ب) 9، 10، 11، 12و 13سنجيده ميشود
3-4-1-2-2- روش نمره گذاري
نمرهگذاري در اين پرسشنامه با مقياس ليكرت و در يك طيف 7 گزينهايي از 1 تا 7 درجهبندي ميشود. همانطور كه قبلاً اشارهشد اين مقياس دو متغير برابري و عدالت را مورد سنجش قرار ميدهد. در هر دو متغير برابري(سوالات الف) و عدالت (سوالات ب)، افرادي كه نمره آنها بين بين 3.25 تا 4.75 ميباشد روابط برابرانه و عادلانه به حساب آورده ميشوند و افرادي كه نمره آنها از 1 تا 3.25 باشد افراد سودبرنده و افرادي كه نمره آنها از4.75 تا 7 باشد افراد ضررده محسوب ميشوند. نمره برابري با عدالت و نمره عدالت (سوالات ب) با رضايت زناشويي وارد تحليل ميشوند. با اين وجود كه طيف نمرات هم در برابري و هم در عدالت بين 1 تا 4.75 بوده است نمرات كمتر، ملاك ناعادلانه بودن و نمرات بيشتر را ملاك عادلانه بودن رابطه فرض شدهاست.
3-3-1-2-3- پايايي پرسشنامه
از آنجا كه اين پرسشنامه دو مفهوم برابري و عدالت را ميسنجد و براي تجزيه و تحليل دادهها نمره عدالت وارد تحليل شدهاست. براي بدست آوردن پايايي اين پرسشنامه محقق نمرات عدالت را وارد تحليل كرده و پايايي پرسشنامه را از طريق آلفاي كرونباخ در اجراي پايلوت بر روي 40 نفر(20 زوج) كه در كارگاههاي آموزش خانواده در بهزيستي شهر بندرعباس برگزار شده بود 80% بهدست آوردهاست. و براي خرده مقياسها نيز پايايي آلفا به شكل جداگانه محاسبه شده كه در مولفه عدالت در تقسيم مسئوليتهاي خانواده 76%؛ عدالت در تقسيم قدرت 82%؛ عدالت در احترام به اطرافيان يكديگر 81% و عدالت در توجه به نيازهاي يكديگر %81 بهدست آمده است.
3-3-1-2-4- روايي پرسشنامه
روايي پرسشنامه عدالتزناشويي را محقق با استفاده روش روايي محتوا بهدست آوردهاست. ابتدا پرسشنامهي اوليه پس از بازگرداندن به زيان انگليسي به پرفسور هاتفيلد ارسال شد كه ايشان پيشنهاداتي جهت بهتر شدن پرسشنامه مذكور ارائه داده بودند كه در پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفتند. پس از آن اين پرسشنامه به چندين نفر از نفر از صاحبنظران حوزه مشاوره و روانشناسي كشور همراه با نامه معرفي و ارائه توضيحات لازم ارسال و توانستيم نظر 10 نفر از آنها را درمورد پرسشنامه خود بهدست آوريم. بهشكل كلي اين افراد روايي خوبي را براي پرسشنامه عدالت گزارش كردند و پيشنهاداتي براي بهتر شدن پرسشنامه داشتند كه در پرسشنامه عدالت مورد استفاده قرار گرفت.
.پرسشنامهي عدالت زناشويي
پاسخدهنده گرامي:
لطفا هريك از سوالات را به دقت بخوانيد و با توجه به زندگي زناشويي خود يكي از گزينه هاي مورد نظر را با علامت ضربدر (×) مشخص نمایید. پيشاپيش از از همکاری شما متشكريم.
- الف: در خانواده شما مسئوليت انجام كارهاي درون خانه با چه كسي است؟
تنها با من است.
بيشتر با من است.
كمي بيشتر از همسرم با من است.
به شكل برابر با هر دويمان است.
كمي بيشتر از من با همسرم است.
بيشتر با همسرم است.
تنها با همسرم است.
- الف: در خانواده شما مسئوليت تامين هزينه هاي زندگي با چه كسي است ؟
تنها با من است
بيشتر با من است
كمي بيشتر از همسرم با من است
به شكل برابر با هر دويمان است
كمي بيشتر از من با همسرم است
بيشتر با همسرم است.
تنها با همسرم است.
3 ب: با توجه به پاسخ سوال قبل، رفتار خود و همسرتان را در تامين هزينه هاي زندگي خانواده خود چه مقدار عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاً غيرعادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هردويمان عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملا غير عادلانه است.
4 .الف: در خانواده شما تصميم گيري ها با چه كسي است ؟
تنها با من است
بيشتر با من است
كمي بيشتر از همسرم با من است
به شكل برابر با هر دويمان است
كمي بيشتر از من با همسرم است
بيشتر با همسرم است
تنها با همسرم است
4.ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل، رفتار خود و همسرتان در تصميمگيري ها را تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هر دوي ما عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملاٌ غير عادلانه است.
- الف : مقدار احترامي كه در خانواده شما برای براي دوستان شما و دوستان همسرتان وجود دارد را با هم مقايسه كرده و يكي از گزينه هاي زير را علامت بزنيد؟
برای دوستان من خيلي بيشر است.
برای دوستان من بيشر است.
برای دوستان من کمی بيشر است.
برای دوستان هر دو ما مساوی است
برای دوستان همسرم کمی بيشر است.
برای دوستان همسرم بيشر است.
برای دوستان همسرم خيلي بيشر است.
- ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل در مورد احترام برای دوستان خود و همسرتان این وضعیت را تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هر دوي ما عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملاٌ غير عادلانه است.
6.الف : مقدار احترامي كه در خانواده شما برای براي خانوادهي پدری شما و همسرتان وجود دارد را با هم مقايسه كرده و يكي از گزينه هاي زير را علامت بزنيد؟
برای خانواده ی من خيلي بيشر است.
برای خانواده ی من بيشر است.
برای خانواده ی من کمی بيشر است.
برای هر دو خانواده مساوی است
برای خانواده ی همسرم کمی بيشر است.
برای خانواده ی همسرم بيشر است.
برای خانواده ی همسرم خيلي بيشر است.
6 .ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل در مورد احترام برای خانواده خود و همسرتان این وضعیت را تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
برای من كاملاٌ غير عادلانه است.
برای من خيلي غيرعادلانه است.
برای من كمي غير عادلانه است.
برای هر دوی ما عادلانه است.
برای همسرم كمي غير عادلانه است.
برای همسرم خيلي غير عادلانه است.
برای همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.يلي غيرعادلانه است.رای من كمي غير
- الف: مقدار آزادي كه در خانواده شما برای شما و همسرتان در داشتن شغل یا ادامه تحصيل وجود دارد را با هم مقایسه كرده و يكي از گزينه هاي زير را علامت بزنيد؟
آزادي من خيلي بيشر است.
آزادي من بيشر است.
آزادي من كمي بيشر است.
براي هر دوي ما مساوي است.
آزادي همسرم كمي بيشتر است
آزادي همسرم بيشتر است
آزادي همسرم خيلي بيشتر است.
7.ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل مقدار آزادی که در خانواده شما برای شما و همسرتان در داشتن شغل یا ادامه تحصیل وجود دارد را تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
برای من كاملاٌ غير عادلانه است.
برای من خيلي غيرعادلانه است.
برای من كمي غير عادلانه است.
برای هر دوي ما عادلانه است.
برای همسرم كمي غير عادلانه است.
برای همسرم خيلي غير عادلانه است.
برای همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
- الف: مقدار آزادي كه در خانواده شما برای شما و همسرتان در پرداختن به علايق شخصي چون فعاليت هاي هنري، ورزشي و بازديد از مكآنهاي مورد علاقه، تفريح با دوستان وجود دارد را با هم مقایسه كرده و يكي از گزينه هاي زير را علامت بزنيد؟
آزادي من خيلي بيشر است.
آزادي من بيشر است.
آزادي من كمي بيشر است.
براي هر دوي ما مساوي است.
آزادي همسرم كمي بيشتر است
آزادي همسرم بيشتر است
آزادي همسرم خيلي بيشتر است.
8.ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل مقدار آزادی که در خانواده شما برای شما و همسرتان وجود دارد را تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
برای من كاملاٌ غير عادلانه است.
برای من خيلي غيرعادلانه است.
برای من كمي غير عادلانه است.
برای هر دوي ما عادلانه است.
برای همسرم كمي غير عادلانه است.
برای همسرم خيلي غير عادلانه است.
برای همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
9.الف: مقدار تلاشي كه شما براي رضايت به همسرتان و همسرتان براي رضايت شما در زمينهي مسائل جنسي انجام ميدهيد را با هم مقایسه كرده و يكي از گزينه هاي زير را علامت بزنيد؟
تلاش من خيلي بيشر است.
تلاش من بيشر است.
تلاش من كمي بيشر است.
تلاش هر دوي ما مساوي است.
تلاش همسرم كمي بيشتر است
تلاش همسرم بيشتر است
تلاش همسرم خيلي بيشتر است.
9 .ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل رفتار خود و همسرتان را در جلب رضايت همديگر در زمينه مسائل جنسي تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هر دوي ما عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملاٌ غير عادلانه است.
10.الف: مقدار تلاشي كه شما براي رضايت به همسرتان و همسرتان براي رضايت شما در زمينهي درك و نگراني در موقعيتهاي سخت انجام ميدهيد را با هم مقایسه كرده و يكي از گزينههاي زير را علامت بزنيد؟
من براي همسرم خيلي بيشر است.
من براي همسرم بيشر است.
من براي همسرم كمي بيشر است.
براي هر دوي ما مساوي است.
همسرم براي من كمي بيشتر است
همسرم براي من بيشتر است
همسرم براي من خيلي بيشتر است.
- ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل رفتار خود و همسرتان را در جلب رضايت همديگر در زمينه درك و نگراني در موقعيتهاي سخت تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هر دوي ما عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملاٌ غير عادلانه است.
الف: : مقدار تلاشي كه شما براي رضايت به همسرتان و همسرتان براي رضايت شما در زمينهي تعهد نشان دادن براي يكديگر انجام ميدهيد را با هم مقایسه كرده و يكي از گزينه هاي زير را علامت بزنيد؟
تعهد و پايبندي من خيلي بيشر است.
تعهد و پايبندي من بيشر است.
تعهد و پايبندي من كمي بيشر است.
هر دوي ما مساوي است.
تعهد و پايبندي همسرم كمي بيشتر است
تعهد و پايبندي همسرم بيشتر است
تعهد و پايبندي همسرم خيلي بيشتر است.
- ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل رفتار خود و همسرتان را در جلب رضايت همديگر در زمينهي تعهد نشان دادن براي يكديگر را تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هر دوي ما عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملاٌ غير عادلانه است.
12 .الف: مقدار تلاشي كه شما براي رضايت به همسرتان و همسرتان براي رضايت شما در زمينهي تلاش براي براي خوب نگه داشتن رابطه زناشويي خود انجام ميدهيد را با هم مقایسه كرده و يكي از گزينههاي زير را علامت بزنيد؟
تلاش من خیلی بیشتر است
تلاش من بيشر است.
تلاش من كمي بيشر است.
تلاش هر دوي ما مساوي است.
تلاش همسرم كمي بيشتر است.
تلاش همسرم بيشتر است.
تلاش همسرم خيلي بيشتر است.
12 . ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل رفتار خود و همسرتان در جلب رضايت يكديگر در زمينه خوب نگه داشتن رابطهي زناشويي خود تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هر دوي ما عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملاٌ غير عادلانه است.
- الف: مقدار تلاشي كه شما براي رضايت به همسرتان و همسرتان براي رضايت شما در زمينهي قدرداني از فعاليتهاي يكئيگر انجام ميدهيد را با هم مقایسه كرده و يكي از گزينههاي زير را علامت بزنيد؟
قدردانی من خیلی بیشتر است
قدر دانی من بيشر است.
قدردانی من كمي بيشر است.
قدردانی هر دوي ما برای هم مساوي است.
قدردانی همسرم كمي بيشتر است.
قدر دانی همسرم بيشتر است.
قدردانی همسرم خيلي بيشتر است.
13 . ب: با توجه به پاسخ خود به سوال قبل، رفتار خود و همسرتان در جلي رضايت يكديگر در زمينهي قدردانی از کارهای یکدیگر را تا چه حدي عادلانه ميبينيد؟
رفتار همسرم كاملاٌ غير عادلانه است.
رفتار همسرم خيلي غيرعادلانه است.
رفتار همسرم كمي غير عادلانه است.
رفتار هر دوي ما عادلانه است.
رفتار من كمي غير عادلانه است.
رفتار من خيلي غير عادلانه است.
رفتار من كاملاٌ غير عادلانه است.